Οι κοινωνικες επιπτώσεις της ιατρικής καινοτομίας

Μια νέα παράμετρο που ρίχνει φως σε ανεξερεύνητες συνέπειες μιας ιατρικής καινοτομίας  πρότεινε ο Δρ. Εμμανουήλ Αλεξανδράκης, Adjunct Professor, Στρατηγική του Τομέα Υγείας, MBA International, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών & Επικεφαλής Ανάπτυξης Ερευνών, Ερευνητικό Ινστιτούτο WifOR Τίτλος  στον ομιλία του με τίτλο «Η καινοτόμος μεθοδολογία του Ινστιτούτου WifOR για την ανάλυση των κοινωνικών επιπτώσεων που συνδέονται με τις ιατρικές καινοτομίες» στο 3^ο Health Innovation Conference.

Πρόκειται για μια καινοτόμο μεθοδολογία ανάλυσης κοινωνικών επιπτώσεων που έχει εφαρμοστεί στο Ερευνητικό Ινστιτούτο WifOR, το οποίο διαθέτει 21 γραφεία σε διαφορετικές χώρες. Η ανάλυση κοινωνικών επιπτώσεων επί της ουσίας βλέπει τις επιπτώσεις μιας φαρμακευτικής καινοτομίας προβάλλοντας την επίπτωση που έχει η παραγωγικότητα στους εθνικούς λογαριασμούς «άρα μεταφράζουμε επί της ουσίας το μικροοικονομικό δεδομένο της δραστηριότητας, της επίπτωσης που έχει ένα καινοτόμο φάρμακο πάνω στην μακροοικονομική κατάσταση μιας χώρας» διασαφήνισε ο κ. Αλεξανδράκης.

Η οπτική των κοινωνικών επιπτώσεων λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος που θέτει έναν κοινό παρανομαστή διαλόγου. «Προκαλούμε το μοντέλο που βλέπει την δαπάνη υγείας ως κόστος και βλέπουμε την δαπάνη υγείας ως επένδυση που θα πρέπει να μετράται με τις κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις. Η δαπάνη υγείας δημιουργεί αξία σε όλη την αλυσίδα παραγωγής.»

Ο κ. Αλεξανδράκης κάλεσε το κοινό να αντιμετωπίσει την παροχή υγείας ως αναπτυξιακό συντελεστή αλλά και ως φορέα που δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Αυτή η στάση είναι κομμάτι μια πολιτικής που έχει υιοθετήσει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Η μεθοδολογία

«Υπολογίζουμε πολλαπλασιαστές με βάση τις άμεσες επιπτώσεις που έχει στην οικονομία, επίσης μελετάμε τις έμμεσες επιπτώσεις που συνδέονται με τους προμηθευτές  και τρίτον υπολογίζουμε τις προκαλούμενες εκείνες επιπτώσεις σε μια οικονομία που προκαλείται από το αυξημένο εισόδημα –συνδεδεμένο με την άμεση επίπτωση.» περιέγραψε την διαδικασία χαρακτηριστικά ο κ. Αλεξανδράκης. Σε αυτή την διαδικασία μπορεί να εμπίπτει ένα φάρμακο ή ένα χαρτοφυλάκιο φαρμάκων σε μια περιοχή, σε μια χώρα.

Ο κ. Αλεξανδράκης αναφέρθηκε στην διαδικασία AMNGO που υιοθετήθηκε στην Γερμανία το 2011, το οποίο προέβλεπε το «early benefit assessment (EBA)», μια αξιολόγηση ενός καινοτόμου φαρμάκου από δυο φορείς. Η εν λόγω αξιολόγηση πραγματοποιήθηκε μέσα σε συγκεκριμένα χρονικά όρια, ενώ προβλεπόταν το τελευταίο εξάμηνο να υπήρχε μια απόφαση κατά πόσο θα αποζημιωνόταν η καινοτομία.

Ο κ. Αλεξανδράκης χαρακτήρισε τα αποτελέσματα συνταρακτικά, αφού αναλύθηκαν 27 εκθέσεις σε 18 μήνες μετά την έναρξη της διαδικασία. Το συμπέρασμα ήταν ότι κάθε φορέας έβλεπε διαφορετικά την αξία, δηλαδή διαπιστώθηκε μια μεγάλη διασπορά απόψεων για το πως καταλάβαινε κάθε φορέας τι γινόταν με το φάρμακο. «Υπάρχει μεγάλη διαφορά στο τρόπο που εκτιμούν την καινοτομία που φέρνει ένα φάρμακο στην κοινωνία. Πρέπει λοιπόν να συζητηθεί σοβαρά ποια είναι η αξία και πως θα την μετράμε» κατέληξε ο κ. Αλεξανδράκης.

Επίσης, αναφέρθηκε στο Spesial Task Force Report  το οποίο μελέτησε 12 παραμέτρους που προσδίδουν αξία,  σε τέσσερις συνηθισμένες παραμέτρους στις αξιολογήσεις υγείας και οχτώ καινούργιες, μεταξύ αυτών η μείωση της αβεβαιότητας, η δυνατότητα μετάδοσης μιας νόσου ασφαλιστική αξία κ.λ.π., διανοίγοντας τον διάλογο κατά πόσο πρέπει να παίρνουμε σοβαρά και νέες παραμέτρους.

Ανάλυση κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων

Πρόκειται για την αξιολόγηση τους «αποτυπώματος» μιας φαρμακευτικής καινοτομίας, ή μια άλλη ιατρική καινοτομία ή να αφορά διαγνωστικές εξετάσεις στην υγεία. Στο δεύτερο στάδιο μελετώνται οι κοινωνιο-οικονιμικές επιπτώσεις, λαμβάνοντας υπόψιν και τον άτυπο τομέα μιας οικονομίας, δηλαδή και τους ανθρώπους που δεν εργάζονται (συνταξιούχοι, άνεργοι κ.λ.π.). «Υπολογίζουμε το όφελος που έχει στην παραγωγικότητα η εισαγωγή της καινοτομίας βασιζόμενοι σε κλινικά δεδομένα της κλινικής έρευνας.»

Στο τρίτο στάδιο ακολουθεί η «Value-Invest Analysis» κατά την οποία συγκρίνονται τα οφέλη με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που θα είχε για τους ασφαλιστικούς οργανισμούς. Στην πραγματικότητα δημιουργείται ένα κλάσμα το οποίο επιτρέπει να δούμε ποια είναι η αξία στην οικονομία έναντι της επένδυσης που θα πρέπει μια πολιτεία-το σύνολο των πληρωτών να χρηματοδοτήσει, όπως εξήγησε ο κ.Αλεξανδράκης.

Για ν γίνει σαφής ο τρόπος εκτίμησης ο κ. Αλεξανδράκης σημείωσε για την δαδικασια «Υπολογίζουμε τα επιπλέον χρόνια που να μην έχει πρόοδο η νόσος, στη συνέχεια τα τα μεταφράζουμε αυτά σε ώρες παραγωγικές, δίνουμε αξία σε ευρώ σε αυτά τα νούμερα και τέλος  εκτιμούμε πόσο γλιτώνει ένα σύστημα υγείας, ο πληρωτής. Άρα η σύγκριση μας δεν είναι έχω τόσα λεφτά έλα να παζαρέψω (…) αλλά βλέπουμε ποια είναι η επένδυση που πρέπει να γίνει για να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα, το οποίο έχει σχέση με την επίτευξη των στόχων.»

Η ανάλυση κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων πρέπει να είναι ένας ακόμη παράγων που θα προσδίδει αξία στον χώρο της υγείας, είτε είναι φάρμακο είτε είνσι τεχνολογία «μέχρι τώρα έχουμε αυτά που συμβατικά ελέγχουμε στο πλαίσιο της HΤA, την αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας, πράγμα που δεν έχω καταλάβει ακόμα τι γίνεται . Πιστεύω ότι ούτε η πολιτεία ξέρει τι κάνει σε αυτό το κομμάτι. Προτείνουμε παγκοσμίως και ήδη μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες το έχουν αγκαλιάσει ,να υπάρχει η ανάλυση κοινωνι-οικονομικών επιπτώσεων ως ένας επιπλέον παράγοντας που θα συνδέει την επίπτωση που έχει μια καινοτομία στη συγκεκριμένη κοινωνία.» πρότεινε ο κ. Αλεξανδράκης.