500 χιλιάδες Ελληνίδες πάσχουν από σοβαρή οστεοπόρωση

200 εκατομμύρια γυναίκες σε παγκόσμιο επίπεδο πάσχουν από οστεοπόρωση, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Στην Ευρώπη καταγράφονται 20 εκατομμύρια οστεοπορωτικές γυναίκες, ενώ στις χώρες της σημειώνεται κάθε 30 δευτερόλεπτα ένα κάταγμα που οφείλεται σε οστεοπόρωση. Με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Οστεοπόρωσης το Ελληνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης (ΕΛ.Ι.ΟΣ.) προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την πάθηση.

Το πρόβλημα είναι μεγάλο και στη χώρα μας, με δεδομένο ότι περίπου 500 χιλιάδες γυναίκες άνω των 50 ετών πάσχουν από σοβαρή οστεοπόρωση, που συνοδεύεται από κατάγματα τόσο της σπονδυλικής στήλης όσο και του ισχίου, ενώ κάθε χρόνο 15000 άτομα σπάνε το μηριαίο οστό, με αυξημένο κίνδυνο νοσηρότητας και θνητότητας.

«Η Οστεοπόρωση είναι η ελάττωση της οστικής μάζας, δηλαδή του οστού, το αραίωμά του και η διαταραχή της αρχιτεκτονικής του, που οδηγούν σε ελάττωση της αντοχής του, ευθραυστότητα και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων, που είναι το τελικό αποτέλεσμα της οστεοπόρωσης» εξηγεί ο Ομότιμος Καθηγητής Ορθοπαιδικής ΑΠΘ Πρόεδρος Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης, Γεώργιος Καπετάνος.

Οστική πυκνότητα σε οποιονδήποτε ενήλικα μεταξύ 1 και 2,5 σταθερών αποκλίσεων κάτω της κύριας τιμής ορίζεται ως οστεοπενία, ενώ τιμή μεγαλύτερη των 2,5 σταθερών αποκλίσεων κάτω της κύριας τιμής ορίζεται ως οστεοπόρωση και συνδυάζεται με αυξημένη σκελετική ευθραυστότητα.

Η συνηθέστερη μορφή της είναι η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση, που αφορά τις γυναίκες, χωρίς όμως να αποκλείονται και άνδρες που βρίσκονται σε ανάλογη κατάσταση. Αιτία είναι η μείωση των οιστρογόνων, καθώς διαταράσσεται η αρμονική συνύπαρξη – ισορροπία που υπάρχει σε όλη μας τη ζωή ανάμεσα στις δύο βασικές ομάδες κυττάρων που ρυθμίζουν τον πολύπλοκο οστικό μεταβολισμό:

Σύμφωνα με τα νεότερα επιδημιολογικά στοιχεία του ΠΟΥ εκτιμάται ότι 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άνδρες θα υποστούν τουλάχιστον ένα οστεοπορωτικό κάταγμα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ωστόσο, τα κατάγματα στην Τρίτη ηλικία, οδηγούν συνήθως σε αναπηρία.  Το 22% των Ελλήνων-και των δύο φύλων- ηλικίας μεγαλύτερης των 50 χρόνων έχουν ήδη οστεοπορωτικά κατάγματα, ενώ το 34% του ίδιου πληθυσμού έχει αυξημένο κίνδυνο να υποστεί οστεοπορωτικό κάταγμα στο άμεσο μέλλον.

Επιβαρυντικοί παράγοντες

Η κορυφαία οστική πυκνότητα, δηλαδή πόσο οστό έχει ο άνθρωπος στα καλύτερά του, περίπου στην ηλικία των 30 ετών. Όσο πιο γεμάτες είναι οι αποθήκες του, τόσο περισσότερο ασφαλής είναι ο άνθρωπος, ακόμη κι αν χάσει οστό.

Ο ρυθμός οστικής απώλειας μετά την εμμηνόπαυση, που ποικίλει από γυναίκα σε γυναίκα και επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως: Η πρώιμη –και ιδιαίτερα η χειρουργική- εμμηνόπαυση, ο τύπος της γυναίκας –μικρόσωμες, αδύνατες και ανοιχτόχρωμες είναι οι πλέον επιρρεπείς, άλλες ορμονικές διαταραχές και κυρίως οι διαταραχές του θυρεοειδούς, ορισμένα φάρμακα, με συνηθέστερα και σημαντικότερα τα κορτικοειδή, τη θυροξίνη, τα αντιπηκτικά, τα αντιόξινα, τα χημειοθεραπευτικά, τα αντιεπιληπτικά κ.ά., κάποιες υγιειονο-διαιτητικές συνήθειες, όπως η καθιστική ζωή και η έλλειψη άσκησης, μια δίαιτα φτωχή σε ασβέστιο και πλούσια σε λευκώματα, το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ και καφέ, το οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης – καταγμάτων

Κλινικά συμπτώματα

Δυστυχώς η οστεοπόρωση είναι σιωπηλή νόσος, «σιωπηλός κλέφτης», όπως ονομάζεται. Δεν έχει ενοχλήσεις παρά μόνον όταν προχωρήσει σημαντικά και αρχίσουν τα μικρά (δοκιδικά) ή μεγαλύτερα κατάγματα

Στο στάδιο αυτό, αρχίζουν οι πόνοι διάχυτοι στα πλατιά οστά (σπονδυλική στήλη, λεκάνη) και κυρίως στο μέσον της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, στο ύψος που κουμπώνει το σουτιέν της γυναίκας, προοδευτική κύφωση και απώλεια ύψους.

Οι ακτινογραφίες στα προχωρημένα στάδια μας δείχνουν αραίωση των οστών και μικρότερα ή μεγαλύτερα κατάγματα των σπονδύλων. Σήμερα, η έγκαιρη και σωστή διάγνωση της οστεοπόρωσης θα γίνει με την οστική πυκνομετρία και τους οστικούς βιοχημικούς δείκτες.

Σε γυναίκες που έχουν δύο ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου, ο γιατρός θα συστήσει κατ΄ αρχήν μέτρηση της οστικής μάζας, που σήμερα γίνεται με τη μέθοδο της διπλής φωτονιακής απορροφησιομέτρησης (DXA).

 Πρόληψη

Η πρόληψη αρχίζει από την παιδική ηλικία, με σωστή διατροφή, πλούσια σε ασβέστιο, και άσκηση, που συνεχίζονται σε όλη μας τη ζωή. Η άρση παραγόντων κινδύνου επιτυγχάνεται ρυθμίζοντας τυχόν διαταραχές, περιορίζοντας κατά το δυνατόν τα φάρμακα που ενοχοποιούνται και αλλάζοντας τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής μας (κάπνισμα, αλκοόλ, κατάχρηση καφέ κοκ). Τα τελευταία χρόνια επιβεβαιώθηκε η παράδοξη υπόθεση της βιταμίνης D, που είναι καθοριστική στον φυσιολογικό οστικό μεταβολισμό και στον ελληνικό πληθυσμό (!) με την τόση ηλιοφάνεια στη χώρα μας.

 Θεραπεία

Πέραν των βασικών δομικών υλικών ασβεστίου και βιταμίνης D, τα φάρμακα που σήμερα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης είναι τα διφωσφονικά σε μεγάλη ποικιλία και μορφές χορήγησης (ένα εβδομαδιαίως, ένα το μήνα, ένα το χρόνο), η ραλοξιφαίνη, η παραθορμόνη και η δενοσουμάμπη.