Άρχισε στην Ελλάδα μελέτη χορήγησης πλάσματος

Όπλο στην θεραπευτική φαρέτρα κατά της νόσου COVID-19 αποτελεί η χορήγηση πλάσματος από ασθενείς που έχουν ιαθεί. Στην χώρα μας με την συμμετοχή ερευνητών από έξι νοσοκομεία ενεργοποιήθηκε στις 28 Απριλίου πολυκεντρική μελέτη φάσης 2, που αφορά τη συλλογή πλάσματος από ιαθέντες ασθενείς από τη νόσο COVID-19 και τη χορήγησή του  σε σοβαρά νοσούντες από τη νόσο αυτή.

Στο περιοδικό Nature Biotechnology (1^η Μαίου) δημοσιεύθηκε άρθρο, στο οποίο τονίζεται ότι «η χορήγηση πλάσματος από αναρρώσαντες ασθενείς από COVID-19, σε αρρώστους που νοσηλεύονται από τη νόσο, αποτελεί πρώτη επιλογή στη θεραπευτική της λοίμωξης αυτής».

ΗΠΑ: δίκτυο προσέλκυσης δοτών

Σε αυτή την κατεύθυνση έχουν κινηθεί τα μεγαλύτερα νοσηλευτικά ιδρύματα των ΗΠΑ, όπως Mayo Clinic, Johns Hopkins University, Washington University, Einstein Medical Center, Icahn School of Medicine at Mount Sinai στη Νέα Υόρκη καθώς και άλλα κέντρα, σε συνεργασία με το FDA.

Χάρη σε αυτά τα νοσηλευτικά ιδρύματα έχει δημιουργηθεί μεγάλο δίκτυο προσέλκυσης δοτών και λήψης πλάσματος, με σκοπό να χορηγηθεί σε ασθενείς με COVID-19 λοίμωξη.

Ενδεικτικό είναι ότι  ο διευθυντής της μοριακής μικροβιολογίας και ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο του John Hopkins που συνέβαλλε στην προσπάθεια των  ΗΠΑ για τη χρήση ιαθέντος πλάσματος, Arturo Casadevall υποστηρίζει ότι αυτή η δυνατότητα χρήσης πλάσματος έχει καταστεί η σημαντικότερη σήμερα θεραπεία του νέου κοροναϊού SARS-COV-2.

Σημειώνεται ότι δεν έχουν τελειώσει οι κλινικές μελέτες, οι οποίες θα αναδείξουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά της, λόγω της ύπαρξης ελάχιστων άλλων θεραπευτικών παρεμβάσεων. Ωστόσο, η πιθανότητα επιβάρυνσης του ασθενή είναι μικρή συγκριτικά με την πιθανότητα βελτίωσης.

Ευρώπη: Δημοσίευση από Ελληνική ερευνητική ομάδα

Σε ότι αφορά την γηραιά ήπειρο, αξιοσημείωτη είναι πρόσφατη εργασία, που έγινε δεκτή για δημοσίευση στο επίσημο περιοδικό της Ευρωπαϊκής Αιματολογικής Εταιρείας, Hemasphere, κατά την οποία Ελληνική ερευνητική ομάδα ανασκόπησε τη βιβλιογραφία που αφορά την παραπάνω θεραπευτική προσέγγιση.

Ειδικότερα, στην εργασία έλαβαν στελέχη της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ: Ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ Θ. Δημόπουλος, ο Καθηγητής Γ. Παυλάκης του National Cancer Institute (ΗΠΑ), οι Καθηγητές του ΕΚΠΑ Ε. Τέρπος και Σ. Τσιόρδας, οι Αν. Καθηγήτριες του ΕΚΠΑ Β. Παππά, Μ. Πολίτου, Θ. Ψαλτοπούλου και ο Ακαδημαϊκός Υπότροφος Θ. Σεργεντάνης.

Ενδιαφέρον είναι ότι η ανασκόπηση αυτή αναφέρεται στους 30 μέχρι σήμερα ασθενείς, που έχουν λάβει πλάσμα από αναρρώσαντες ασθενείς από COVID-19, και περιγράφονται στη διεθνή βιβλιογραφία σε δημοσιευμένες μικρές μελέτες ή περιπτώσεις ασθενών.

Άξιο λόγου είναι ότι σε όλους τους ασθενείς η χορήγηση του πλάσματος δεν ήταν η μόνη αγωγή που δίνονταν. Με δεδομένο ότι δεν υπάρχει τυχαιοποιημένη μελέτη, τα πρώτα δεδομένα από τη βιβλιογραφία δείχνουν ότι πρόκειται για μια ασφαλή μέθοδο με καλά αποτελέσματα.

Ελληνική μελέτη

Η μελέτη έχει λάβει το «πράσινο φως» από την  Επιτροπή Αντιμετώπισης Έκτακτων Συμβάντων Δημόσιας Υγείας από Λοιμογόνους Παράγοντες του Υπουργείου Υγείας (10 Απριλίου) και ακόμη έχει εγκριθεί από τα Επιστημονικά Συμβούλια των νοσοκομείων που μετέχουν στη μελέτη.

Εκτιμάται ότι η μελέτη θα έχει διάρκεια 20 μήνες, ενώ η αρχή γίνεται με ένα δείγμα 60 δοτών. Κριτήρια επιτυχίας είναι η επιβίωση των ασθενών στις τρεις εβδομάδες, στον ένα μήνα, και στους δύο μήνες από την ένταξη στη μελέτη.

Πλασμαφαίρεση

Το πλάσμα  από όσους έχουν ιαθεί θα συλλεχθεί με πλασμαφαίρεση,  υπολογίζοντας σε όγκο 600-700 ml ανά συνεδρία αφαίρεσης. Ο εν λόγω όγκος που θα χωριστεί σε τρεις θεραπευτικές μονάδες όγκου 200-233 ml, οι οποίες θα χορηγούνται σε έναν ασθενή διαδοχικά, με απόσταση δύο ημερών μεταξύ τους. Επομένως, η αναλογία είναι ένας δότης ανά έναν ασθενή.

Οι ερευνητές θεωρούν ότι πολλαπλές συνεδρίες αφαίρεσης ανά δότη είναι εφικτές, ώστε ένας δότης να παρέχει πλάσμα για περισσότερο από έναν ασθενή.

Για τη συγγραφή το πρωτοκόλλου μετείχαν όλοι οι ερευνητές των νοσοκομείων που μετέχουν στη μελέτη. Συντονιστές της μελέτης είναι οι ιατροί Θάνος Δημόπουλος, Βασιλική Παππά, Μαριάννα Πολίτου, Ευάγγελος Τέρπος, Γ. Παναγιωτακόπουλος (Αντιπρόεδρος ΕΟΔΥ).

Η μελέτη περιλαμβάνει τα εξής νοσοκομεία:

1. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» (Β. Παππά, Α. Αντωνιάδου, Α. Αρμαγανίδης, Α. Μπάμιας, Σ. Παπαγεωργίου, Α. Τσαντές, Σ. Τσιόδρας)
2. Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «ο Ευαγγελισμός» (Σ. Ζακυνθινός, Α. Κοτανίδου, Μ. Παγώνη, Σ. Σαριδάκης)
3. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών (Χ. Γώγος)
4. Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Η Σωτηρία» (Ν. Κουλούρης, Α. Κουτσούκου, Α. Πεφάνης)
5. Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Αλεξάνδρα», Αιμοδοσία – Νοσοκομείο «Αρεταίειον» (Θ. Δημόπουλος, Ε. Τέρπος, Χ. Ματσούκα, Μ. Πολίτου)
6. Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Αγιος Σάββας» (Ε. Γρουζή)

Δότες

Το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (Κ. Σταμούλης) θα διακινεί τις μονάδες πλάσματος που θα λαμβάνονται από τους δότες και του Ινστιτούτου Παστέρ (Α. Μεντής) για την ανίχνευση των IgG αντισωμάτων.

Επίσης, ο καθηγητής Γ. Παυλάκης από το NCI των ΗΠΑ θα υποστηρίξει ενεργά την ανίχνευση ειδικών εξουδετερωτικών αντισωμάτων στο πλάσμα του δότη.

Για να ενταχθεί στη μελέτη ο δε δότης  θα πρέπει να έχει δύο αρνητικά αποτελέσματα με την τεχνική PCR για SARS-CoV-2 (ρινικό και / ή φαρυγγικό επίχρισμα).

Επίσης, θα πρέπει να έχει μεσοδιάστημα τουλάχιστον δυο εβδομάδων μετά την πλήρη ανάρρωση από λοίμωξη με SARS-CoV-2 και ανοσοαπόκριση με την ανίχνευση IgG αντισωμάτων έναντι του SARS-CoV-2 στο πλάσμα του δότη.

Ήδη 42 δότες έχουν ελεγχθεί για την ύπαρξη αντισωμάτων έναντι του SARS-CoV-2 και 10 από αυτούς έχουν προσφέρει πλάσμα.