Καινότομα συσκευή ανίχνευσης COVID-19 από Έλληνες ερευνητές

Kαινοτόμα πρόταση για μια φορητή συσκευή που επιτρέπει την επιτόπια διάγνωση της COVID-19 υποβλήθηκε από το εργαστήριο Βιοαισθητήρων του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του ΙΤΕ της Κρήτης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και έλαβε χρηματοδότηση.

Συγκεκριμένα, ανάμεσα στις προτάσεις «για καινοτόμες και ταχείες προσεγγίσεις αναφορικά με την υγεία» διακρίθηκε και η ελληνική πρόταση που θα λάβει χρηματοδότηση, ύψους 2,4 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με την ερευνήτρια του ΙΤΕ, καθηγήτρια στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και επικεφαλής του Εργαστηρίου Βιοαισθητήρων δρα Ηλέκτρα Γκιζελή, προϋπήρχε η συσκευή και η μέθοδος ταυτοποίησης γενετικού υλικού, αλλά προσαρμόστηκαν για τη διάγνωση της COVID-19.

Το εν λόγω εργαστήριο διαθέτει το υπόβαθρο στον χώρο ανάπτυξης συστημάτων ανίχνευσης γενετικών δεικτών, καθώς έχει αναπτύξει μοριακές μεθόδους σε συνδυασμό με καινοτόμες μικρο/νανο-τεχνολογίες, οι οποίες αξιοποιούνται σε ολοκληρωμένα διαγνωστικά συστήματα.

Το εγχείρημα κινήθηκε στον άξονα μιας μεθόδου που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί εκτός εργαστηρίου από ανθρώπους χωρίς ειδική εκπαίδευση και να διασφαλίζεται χαμηλό κόστος ώστε οι συσκευές να είναι προσιτές σε όλους.

Ενδεικτικό είναι ότι μια τροποποιημένη μορφή της μεθόδου επρόκειτο να διατεθεί για τη διάγνωση μεταλλάξεων σε καρκινικούς όγκους, ώστε να διευκολυνθούν οι ογκολόγοι στην επιλογή των κατάλληλων φαρμάκων για κάθε ασθενή.

Διάγνωση:

Βασίζεται στην ανίχνευση του γενετικού υλικού του ιού, το οποίο πολλαπλασιάζεται, όπως συμβαίνει και με το κλασικό τεστ μοριακής ανίχνευσης της PCR. Στο συγκεκριμένο τεστ αξιολογείται μια άλλη πολυμεράση, η Bst1, και η αντίδραση είναι ισόθερμη και δεν απαιτούνται δηλαδή εναλλαγές της θερμοκρασίας προκειμένου να επιτευχθεί ο πολλαπλασιασμός, σύμφωνα με  δρ Γκιζελή. Ως εκ τούτου, η μέθοδος διάγνωσης είναι ιδιαίτερα ευέλικτη και μπορεί να προσαρμοστεί σε μη εργαστηριακές συνθήκες.

Για την εξέταση χρειάζονται δείγμα ιστών ή και σάλιου, το οποίο τοποθετείται σε ένα κλασικό πλαστικό δοχείο Eppendorf και αυτό με την σειρά του στην κατάλληλη θέση στη συσκευή. Η διαδικασία ανάλυσης πραγματοποιείται μέσα στη συσκευή αυτόματα, σε 30 λεπτά. Ο εξεταζόμενος έχει πρόσβαση στο αποτέλεσμα με την χρήση ενός τάμπλετ ή ενός έξυπνου κινητού τηλέφωνου στο κατεβάζοντας μια εφαρμογή.

Εντός της συσκευής που είναι μόλις 10 εκ. X 10 εκ. Χ 11 εκ., υπάρχουν αντιδραστήρια που στα μικροδοχεία eppendorf  τα οποία θα πολλαπλασιάσουν επιλεκτικά το ιικό γενετικό υλικό (εφόσον αυτό υπάρχει στο δείγμα).

Μια μίνι κάμερα «διαβάζει» το αποτέλεσμα πραγματοποιώντας χρωματομετρική ανάλυση. Για το εν λόγω επίτευγμα εργάστηκαν επιστήμονες της βιολογίας (δρ Γ. Παπαδάκης), της μικροτεχνολογίας/φυσικής (δρ Α. Πανταζής) και της ηλεκτρολογίας και  επιστήμης υπολογιστών (Ν. Φίκας),  ώστε μέσα από ένα μικρό κουτί μπορούν να διενεργηθούν ακριβείς εργαστηριακές συνθήκες και να τις μεταφέρει εκτός εργαστηρίου!

Η συσκευή αναμένεται να διατεθεί στην αγορά με το εμπορικό όνομα IRIS, από την εταιρεία τεχνοβλαστός του ΙΤΕ, BIOPIX DNA Technology PC, επικεφαλής της οποίας είναι ο δρ Γιώργος Παπαδάκης, ενώ την εμπορική διεύθυνσή της έχει ο Σέργιος Κατσαρός.

Η χρηματοδότηση  από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συμβάλλει στην πιστοποίηση της συσκευής, όπως αναμένεται το επόμενο εξάμηνο και εκτιμάται ότι θα έχει τη δυνατότητα να κάνει ταυτόχρονη ανίχνευση γρίπης και κοροναϊού.

Πηγή: ΒΗΜΑScience