Τι λένε τα στοιχεία για τη χρήση κάνναβης στην Ευρώπη; “Δουλεύουν” τα προγράμματα θεραπείας;

Η παροχή αποτελεσματικής θεραπείας για τα άτομα που είναι εξαρτημένα από τη χρήση κάνναβης, είναι πιθανό να γίνει ένα θέμα αυξανόμενης σημασίας της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα ναρκωτικά. Αυτό, σύμφωνα με το ΕΚΤΠΝ, συμβαίνει καθώς ξεκινά μια νέα σε βάθος μελέτη: «Η θεραπεία των εξαρτήσεων από τη χρήση κάνναβης στην Ευρώπη (1).

Η κάνναβη είναι η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη παράνομη ναρκωτική ουσία στην Ευρώπη, με 18,1 εκατ. ενήλικες (15-64 ετών) να αναφέρουν ότι έχουν κάνει χρήση κατά το τελευταίο έτος. Από αυτούς, τα 14,6 εκατομμύρια είναι νεαροί ενήλικες (15-34 ετών), ενώ περίπου 3 εκατομμύρια ενήλικες είναι καθημερινοί ή σχεδόν καθημερινοί χρήστες (2). Αυτό αντικατοπτρίζεται και στα πλήθη που εισέρχονται σε εξειδικευμένη θεραπεία, με τη μεγαλύτερη ομάδα εξαρτημένων που μπήκαν για πρώτη φορά στη θεραπεία, να αναφέρουν την κάνναβη ως κύρια ουσία χρήσης τους.

Ξεκινώντας με μια επισκόπηση της χρήσης κάνναβης και τις επιπτώσεις της στην υγεία, η έκθεση προχωρά στα εξής:

• παρουσιάζει τα τελευταία στοιχεία που στηρίζουν τις θεραπευτικές παρεμβάσεις,
• χαρτογραφεί τη διαθεσιμότητα και την παροχή θεραπείας κάνναβης σε 30 χώρες (με παραδείγματα από εξειδικευμένα προγράμματα), και
• συγκρίνει τις προβλεπόμενες ανάγκες θεραπείας.

«Η θεραπεία για τα προβλήματα που προκαλεί η κάνναβη», αναφέρει η έκθεση, «βασίζεται κυρίως σε ψυχοκοινωνικές προσεγγίσεις που συνδυάζουν στοιχεία από την κλασική ψυχοθεραπεία με την κοινωνική υποστήριξη και φροντίδα».

Για να τονίσει τις θεραπευτικές παρεμβάσεις που είναι πιο πιθανό να πετύχουν, η μελέτη σταθμίζει τα δημοσιευμένα στοιχεία για μια σειρά από προγράμματα θεραπείας. Ειδικότερα, διακρίνει τις παρεμβάσεις α) σε εκείνες που επικεντρώνονται στους ενήλικες και στους εφήβους και β) σε εκείνες που εξειδικεύονται στην εξάρτηση από την κάνναβη και στην εξάρτηση γενικά από τη χρήση ουσιών. Μεταξύ των προσεγγίσεων που εξετάστηκαν, είναι εκείνες που γίνονται μέσω τηλεφώνου και μέσω διαδικτύου.

Αντλώντας στοιχεία από τα κράτη-μέλη της ΕΕ, την Τουρκία και τη Νορβηγία, η έκθεση διαπιστώνει ότι πολλές χώρες έχουν εφαρμόσει, διευρύνει ή τροποποιήσει τα εθνικά τους προγράμματα θεραπείας για την καλύτερη εξυπηρέτηση αυτού του πληθυσμού των χρηστών ναρκωτικών. Ακόμη, περιγράφει πώς οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες προσφέρουν τώρα τα προγράμματα θεραπείας από τη χρήση κάνναβης (ως επί το πλείστων μέσω των υπηρεσιών εξωτερικών ιατρείων). Η μελέτη αποκαλύπτει, επίσης, ότι 15 χώρες δήλωσαν ότι παρέχουν τουλάχιστον ένα πρόγραμμα θεραπείας ειδικά την κάνναβη, ενώ άλλες 14 χώρες ανέφεραν ότι προσφέρουν θεραπεία στους εξαρτημένους από την κάνναβη μέσω γενικότερων θεραπευτικών παρεμβάσεων κατά της χρήσης ναρκωτικών ουσιών.

Η έκθεση επισημαίνει πως δεν βρέθηκαν στοιχεία που να υποδεικνύουν την ανωτερότητα των ειδικών θεραπευτικών παρεμβάσεων έναντι της γενικής θεραπείας, καθώς «και οι δύο προσεγγίσεις είναι αποτελεσματικές». Συγκρίνοντας τους δείκτες των αναγκών θεραπείας με την παροχή θεραπείας, η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, παρά τις εξαιρέσεις, η γενικότερη κατάσταση στην Ευρώπη δείχνει καλή».

Ο Διευθυντής του ΕΚΤΠΝ Βόλφγκανγκ Γκούτζ δήλωσε σχετικά: «Τα τελευταία χρόνια, έχουμε δει σεισμικές αλλαγές στην αγορά κάνναβης, εξέλιξη των προτύπων χρήσης και εντεινόμενη συζήτηση σχετικά με τους ελέγχους κάνναβης, με τα ναρκωτικά να είναι σήμερα ψηλά στην πολιτική ατζέντα σε πολλά μέρη του κόσμου.

Είναι ταυτόχρονα επίκαιρο και θεμιτό, λοιπόν, να αντιμετωπίσουμε τώρα το πρόβλημα της εξάρτησης από τη χρήση κάνναβης. Με τον αριθμό των ατόμων που επιζητούν θεραπεία από τη χρήση κάνναβης κάθε χρόνο στην Ευρώπη να αυξάνεται, σε μεγάλο βαθμό χρηματοδοτούμενα από δημόσιους πόρους, η αποτελεσματικότητα της θεραπείας είναι η κύρια μέριμνα για την ασκούμενη πολιτική. Με την έκθεση αυτή, ελπίζουμε να προσφέρουμε στους εμπειρογνώμονες και τους φορείς χάραξης της πολιτικής μια σταθερή βάση για τη λήψη των αποφάσεων τους».

(1) Διατίθεται στα Αγγλικά στο www.emcdda.europa.eu/publications/insights

(2) Για τα τελευταία στοιχεία και τα πορίσματα σχετικά με τη χρήση κάνναβης στην Ευρώπη, καθώς και τις ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις, δείτε την Έκθεση για τα Ναρκωτικά στην Ευρώπη 2015 του ΕΚΠΝΤ: «Τάσεις και Εξελίξεις», η οποία που θα δημοσιευτεί στις 4 Ιουνίου: www.emcdda.europa.eu/news/2015/2/european-drug-report-2015-launch