Τι πρέπει να γίνει με τα εμβόλια έναντι των μεταλλάξεων

Με δεδομένη την ταχεία διασπορά μεταλλάξεων του SARS-CoV-2  γεννάται το ερώτημα της αποτελεσματικότητας της ανοσολογικής απόκρισης  που προκαλούν τα εμβόλια.

Ως γνωστόν οι περισσότερες από τις αρχικές κλινικές μελέτες αποτελεσματικότητας των εμβολίων διεξήχθησαν όταν ακόμα δεν  είχαν διαδοθεί τα νέα στελέχη που επικρατούν σήμερα όπως είναι το Άλφα ή το Δέλτα ή τα όποια πιθανά μελλοντικά μεταλλαγμένα στελέχη.

Το ζήτημα πραγματεύεται ειδική αναφορά στο περιοδικό New England Journal of Medicine στις 23 Ιουνίου. Οι καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γκίκας Μαγιορκίνης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα ευρήματα αυτής της μελέτης.

Κύριο άξονα  της ειδικής αναφοράς αποτελεί η διαρκής αξιολόγηση των εμβολίων υπό το πρίσμα της διαρκούς εξέλιξης του ιού καθώς. Επίσης εξετάζεται  με ποιον τρόπο προτείνεται να υπάρχει παγκόσμια συνεργατική απάντηση για την καλύτερη αντιμετώπιση της πανδημίας.

Ειδικότερα, οι συγγραφείς συνηστούν τη διαρκή αξιολόγηση των υπάρχοντων εμβολίων έναντι των στελεχών που προκύπτουν μέσω τυχαιοποιημένων μελετών και επισημαίνουν ότι οι απλές μελέτες παρατήρησης είναι πιθανόν να επηρεαστούν από συστηματικά σφάλματα.

Με στόχο να ελεγχθεί  η αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι των μεταλλαγμένων στελεχών χρειάζονται  ειδικές κλινικές μελέτες, τις οποίες δεν έχουμε στην διάθεσή μας αυτήν την στιγμή.

Οι ερευνητές θα πρέπει να δώσουν έμφασή  κατά τις δοκιμές στην αξιολόγηση  της αποτελεσματικότητας του εμβολίου όταν τα χρονικά διαστήματα έχουν παραταθεί ή ακόμα και να μελετηθούν οι βιοδείκτες (π.χ. επίπεδα αντισωμάτων) που σχετίζονται με αποτελεσματικότερη ανοσολογική απόκριση.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν τη σημασία της αξιολόγησης των πιθανών νέων, τροποποιημένων εμβολίων έναντι των όποιων κυκλοφορούντων στελεχών. Μείζονος σημασίας κρίνεται η εστίαση της μελέτης των νέων τροποποιημένων εμβολίων  στο  κατά πόσο καλύπτουν ανθρώπους που (τουλάχιστον εργαστηριακά) δεν ανταποκρίθηκαν στον εμβολιασμό με τα προηγούμενα εμβόλια.

Παράδειγμα είναι δυνατόν να αντλήσουμε από τα τροποποιημένα εμβόλια του ιού της γρίπης, έτσι και για τα τροποποιημένα εμβόλια του SARS-CoV-2 δεν θα χρειασθούν κλινικές μελέτες αλλά ίσως κάποιες περιορισμένες μελέτες σε ζώα.

Αξιοσημείωτο είναι ότι στο  πνεύμα αυτό θα είναι πρέπει να αξιολογηθούν  τροποποιημένα εμβόλια είτε ως σχήμα που δίνεται σε άτομο που δεν έχει λάβει εμβόλιο στο παρελθόν είτε ως ενισχυτικό σχήμα, δηλαδή σε άτομο που έχει ολοκληρώσει τον εμβολιασμό με παλαιότερα εμβόλια.