Πάρτε μέτρα για την υγεία των οστών σας

Με σύνθημα «Πάρτε μέτρα για την υγεία των οστών σας» εορτάζεται φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Οστεοπόρωσης στις 20 Οκτωβρίου. Επιδίωξη αποτελεί να αυξηθεί η ενημέρωση του κοινού για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία της νόσου.

Παρά τη δυνατότητα αποτροπής και αντιμετώπισης, μία στις τρεις γυναίκες και ένας στους πέντε άνδρες, ηλικίας 50 ετών και άνω, υφίστανται κατάγματα λόγω της οστεοπόρωσης. Κάθε χρόνο υπολογίζεται ότι συμβαίνουν τουλάχιστον 8,9 εκατομμύρια οστεοπορωτικά κατάγματα, ενώ κάθε 3 δευτερόλεπτα κάπου στον πλανήτη ένας άνθρωπος υφίσταται ένα τέτοιου είδους κάταγμα. Στη χώρα μας υπολογίζονται σε περίπου 86.000, αλλά οι αριθμοί αυτοί εκτιμάται ότι θα αυξηθούν στο μέλλον λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.

Συνέπειες

Τα απότοκα ενός κατάγματος δεν είναι απλή υπόθεση όπως εξηγεί εκ μέρους της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας ο ενδοκρινολόγος Γεώργιος Τροβάς, από το Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων του Μυοσκελετικου Συστήματος «Θ. Γαροφαλίδης» του ΕΚΠΑ. Το 20-24% των ασθενών με κάταγμα ισχίου πεθαίνουν μέσα στον πρώτο χρόνο από την εκδήλωσή του, το 33% χρειάζονται νοσηλεία κατ’  οίκον επί τουλάχιστον ένα χρόνο και το 40% δεν ανακτούν την ικανότητα ανεξάρτητης βάδισης.  Επίσης, ενέχεται ο κίνδυνος περαιτέρω καταγμάτων, που μπορεί να οδηγήσουν σε έναν φαύλο κύκλο πόνου και αναπηρίας. Ένα κάταγμα μπορεί να μεταφραστεί σε παρατεταμένη απουσία από την εργασία, ενώ σε κάποια επαγγέλματα υπάρχει μεγάλη δυσκολία επιστροφής στην εργασία μετά την ανάρρωση.

Σε συνδυασμό με την οστεοπόρωση μπορεί να προκληθείς πόνος και μείωση του σωματικού ύψους. Επίσης ο ασθενής να αποκτήσει μία χαρακτηριστική κυφωτική στάση (καμπούρα). Ενδεικτικό είναι πως μόνο το 1/3 των σπονδυλικών καταγμάτων τυγχάνουν της απαιτούμενης κλινικής προσοχής.

Άξιο λόγου είναι πως μόλις το 20% των ασθενών με οστεοπορωτικά κατάγματα διαγιγνώσκονται ή λαμβάνουν θεραπεία για την υποκείμενη αιτία τους, δηλαδή την οστεοπόρωση. Περισσότερα από 12,5 εκατομμύρια άνθρωποι με αυξημένο κίνδυνο οστεοπορωτικών καταγμάτων δεν υποβάλλονται στη σωτήρια θεραπεία.

Κόστος και αγωγή

Υπολογίζεται ότι ετησίως υπερβαίνει τα 37 δισεκατομμύρια ευρώ στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με το 66% αυτού του ποσού να διατίθεται για την αντιμετώπιση νέων καταγμάτων, το 26% για τη μακροχρόνια φροντίδα αυτών και μόλις το 5% για την φαρμακευτική πρόληψη.

Ωστόσο, η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη για τα άτομα υψηλού κινδύνου για οστεοπορωτικό κάταγμα. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν:

• Άτομα που αναφέρουν κάταγμα σε ηλικία 50 ετών και άνω
• Άτομα με μείωση του σωματικού ύψους κατά 4 εκατοστά ή περισσότερα ή/και με κυφωτική στάση σώματος
• Γυναίκες με πρώιμη εμμηνόπαυση (πριν από τα 45 έτη)
• Άτομα με χαμηλό σωματικό βάρος (δείκτης μάζας σώματος κάτω από 19kg/m²)
• Ασθενείς που κάνουν μακροχρόνια λήψη φαρμάκων τα οποία έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο σκελετό (π.χ. γλυκοκορτικοειδή, αναστολείς αρωματάσης, αντιανδρογόνα, αντικαταθλιπτικά κ.λπ.)
• Πάσχοντες από νοσήματα που σχετίζονται με την οστεοπόρωση (π.χ. ρευματοειδή αρθρίτιδα, διαβήτη, υπογοναδισμό, καρκίνο του μαστού ή του προστάτη, παθήσεις του πεπτικού συστήματος, του αναπνευστικού συστήματος, των νεφρών κ.λπ.)
• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό κατάγματος ισχίου ή οστεοπόρωσης
• Όσοι έχουν χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου, μειωμένη έκθεση στο ηλιακό φως, κάνουν καθιστική ζωή (μειωμένη φυσική δραστηριότητα), καπνίζουν και /ή κάνουν υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

Θεραπείες

Το ιστορικό του ασθενούς και οι παράγοντες κινδύνου καθορίζουν το είδος της θεραπείας που θα χορηγηθεί σε κάθε ασθενή ξεχωριστά. Ο γιατρός μπορεί να συστήσει τη λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D για να εξασφαλίσει ότι λαμβάνει το άτομο επαρκή ποσότητα από αυτά τα σημαντικά για τα οστά θρεπτικά συστατικά. Οι ασκήσεις ισορροπίας και οι  ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών είναι απαραίτητες στους ασθενείς, διότι ενισχύουν την ανακατασκευή των οστών, αυξάνουν τη μυϊκή δύναμη και βελτιώνουν την ισορροπία. Ακόμη, πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές στο χώρο του σπιτιού για περισσότερη ασφάλεια και μείωση του κινδύνου πτώσεων.

Η αγωγή για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης διασφαλίζει τα επιθυμητά. Υπενθυμίζεται πως  οστεοπόρωση είναι μία μεταβολική νόσος των οστών, η οποία τα καθιστά εύθραυστα και λιγότερο ανθεκτικά, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιθανότητες κατάγματος. Τα κατάγματα λόγω οστεοπόρωσης λέγονται κατάγματα ευθραυστότητας ή οστεοπορωτικά.