Λοίμωξη covid-19: Πως προάγεται η υπέρμετρη φλεγμονή

Ερευνητές επιχείρησαν να διερευνήσουν την υπέρμετρη φλεγμονή που μπορεί να προκαλέσει η λοίμωξη covid-19  και το παθοφυσιολογικό της υπόβαθρο. Μέχρι τώρα είναι γνωστό ότι η μόλυνση από τον SARS-CoV-2 πιθανότατα να επιφέρει οξεία αναπνευστική δυσχέρεια ακόμη και θάνατο.

Τα ευρήματα της μελέτης των Caroline Junqueira και συνεργατών δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Nature (Junqueira, C. et al. FcγR-mediated SARS-CoV-2 infection of monocytes activates inflammation. Nature (2022)). Τα στοιχεία παρουσιάζουν συνοπτικά οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ).

Πρώτος μηχανισμός άμυνας του οργανισμού σε λοιμώξεις αποτελούν τα μονοκύτταρα και τα μακροφάγα. Σε περίπτωση εμφάνισης λοιμογόνου παράγοντα στον οργανισμό ακολουθείται το φλεγμονώδες σωμάτιο που ενεργοποιεί την κασπάση-1 και τη γασδερμίνη D, προκαλώντας φλεγμονώδη κυτταρικό θάνατο (πυρόπτωση) και απελευθέρωση ισχυρών μοριών διαμεσολαβητών της φλεγμονής.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σχεδόν το 6% των μονοκυττάρων στο περιφερικό αίμα ασθενών με COVID-19 μολύνονται από SARS-CoV-2. Η μόλυνση των μονοκυττάρων συναρτάται από την πρόσδεση του οψωνινοποιημένου ιού με αντισώματα στους υποδοχείς Fcγ των μονοκυττάρων.

Εάν ο ιός εισέλθει στα κύτταρα, αρχίζει να πολλαπλασιάζεται μέσα σε αυτά. «Ανάχωμα» δημιουργείται στην  πορεία της λοίμωξης και η περαιτέρω εξάπλωση του ιού σε υγιή κύτταρα. Τα μολυσμένα κύτταρα υφίστανται φλεγμονώδη κυτταρικό θάνατο (πυρόπτωση) μέσω της ενεργοποίησης των φλεγμονωδών σωματίων NLRP3 και AIM2, και του σηματοδοτικού μονοπατιού της κασπάσης-1 και της γασδερμίνης D.

Από στοιχεία που βρέθηκαν σε πνεύμονες θανόντων από COVID-19  προκύπτει ότι τα ιστικά μακροφάγα έχουν ενεργοποιημένα φλεγμονώδη σωμάτια. Ωστόσο, δεν παρατηρούνται φλεγμονώδη σωμάτια σε επιθηλιακά και ενδοθηλιακά κύτταρα που έχουν μολυνθεί από τον SARS-CoV-2.

Οι ερευνητές κατέληξαν ότι η ενδοκυττάρωση του  SARS-CoV-2 που διαμεσολαβείται από αντισώματα από τα μονοκύτταρα και μακροφάγα του οργανισμού πυροδοτεί τον φλεγμονώδη κυτταρικό θάνατο. Αφενός εμποδίζεται ο ιικός πολλαπλασιασμός και η μόλυνση περαιτέρω κυττάρων, αφετέρου ενεργοποιούνται ισχυροί (προ)φλεγμονώδεις παράγοντες που συμβάλλουν στην παθογένεια της νόσου COVID-19.