Στο ίδιο έργο είμαστε ξανά θεατές, αυτό της αποτυχίας

του Δημήτρη Κουναλάκη,

γενικός ιατρός

Ο θεσμός του αγροτικού ιατρού αποτελούσε μια απέλπιδα προσπάθεια του Ελληνικού κράτους να προσφέρει το ελάχιστο των ιατρικών υπηρεσιών σε αγροτικές και απομονωμένες περιοχής της χώρας μας που δεν το είχαν. Σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), ο οικογενειακός ιατρός και γενικότερα ο ιατρός που απευθύνεται πρώτα ο πολίτης είναι ιατρός με ειδικότητα μετά το πτυχίο ιατρικής, συνήθως Γενικής-Οικογενειακής ιατρικής (ή και Παθολογίας σε κάποιες χώρες).

Μάλιστα, η ΕΕ με οδηγία της το 2005 θεσπίζει το πιστοποιητικό γενικής ιατρικής, ώστε όσοι ανειδίκευτοι ιατροί εργάζονταν μέχρι το 1995 στο σύστημα υγείας να μην κινδυνεύουν με απόλυση επειδή δεν ήταν ειδικευμένοι. Ιατροί χωρίς ειδικότητα, αλλά στο τελευταίο έτος της ειδικότητας της Γενικής Ιατρικής, έχουν χρησιμοποιηθεί και πάλι υπό επίβλεψη. Ο παλιμπαιδισμός συνεπώς του υπουργείου Υγείας να θεωρεί ότι μπορεί να προσφέρει προσωπικό ιατρό στον Έλληνα πολίτη, υποχρεώνοντας νέους ιατρούς χωρίς ειδικότητα σε αυτό το ρόλο, στερείται κάθε επιστημονικής τεκμηρίωσης και λογικής. Γυρνάει την Ελλάδα 30 χρόνια πίσω. Αν μάλιστα, απαιτηθεί από την τρόικα στο τέλος του επόμενου έτους να κάνουν και gatekeeping για πρόσβαση σε δωρεάν υπηρεσίες των νοσοκομείων, τότε έχουμε και κινδύνους για την υγεία. Επίσης, δεν ξεχνάμε ότι οι μισοί Έλληνες πολίτες που είναι εγγεγραμμένοι σε προσωπικό ιατρό, στην πλειοψηφία τους, δεν γνωρίζουν καν ποιος είναι αυτός ο ιατρός, καθώς τους έχει εγγράψει κάποιο φαρμακείο για να πληρωθεί από τα 30 εκατομμύρια ευρώ που έχει υπολογίσει ο ΕΟΠΥΥ για αυτή τη δουλειά.
Το Ελληνικό κράτος γνωρίζει και παρακολουθεί εδώ και χρόνια την πορεία και τον αριθμό των ιατρών κάθε ιατρικής ειδικότητας. Σίγουρα, δεν ανακάλυψε τώρα ότι έχει δυσανάλογα λιγότερους γενικούς οικογενειακούς ιατρούς και παθολόγους, ότι τους αμείβει με ψίχουλα και του έχουν γυρίσει την πλάτη. Εδώ και 10 χρόνια, γνωρίζει ότι οι θέσεις ειδικευόμενων σε αυτές τις δύο ειδικότητες αδειάζουν, και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πριν 2 χρόνια είχε ενημερώσει όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη ότι σύντομα θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα λόγω έλλειψης γιατρών Γενικής Ιατρικής και Παθολογίας. Η αντίδραση του προηγούμενου υπουργού υγείας κ. Πλεύρη ήταν να μάθει τι εισόδημα δηλώνουν στην εφορία αυτές οι ειδικότητες, μην τυχόν και τους πληρώσει πολύ παραπάνω στον προσωπικό γιατρό.
Το υπουργείο Υγείας και οι συμβουλάτορες του εθελοτυφλούν συστηματικά ενώ γνωστές και τεκμηριωμένες επιστημονικά αρχές υπάρχουν από πολλές και διαφορετικές χώρες. Η άρνηση τους οδηγεί διαχρονικά στην αποτυχία του οικογενειακού/προσωπικού ιατρού:
• Δεν μπορείς να απαιτείς η επίσκεψη του προσωπικού ιατρού να διαρκεί 15 λεπτά. Όπου υπάρχει αυτός ο χρόνος ραντεβού, υπάρχει ομάδα υγείας που προετοιμάζει τον ασθενή πριν τον ιατρό και συνεχίζει μετά το γιατρό, με διάρκεια για τον ασθενή πάνω από 30 λεπτά. Εδώ στους ιδιώτες προσωπικούς ιατρούς, δεν υπάρχει πρόβλεψη και χρηματοδότηση για ομάδα υγείας.
• Κάθε προληπτική πράξη ή συμμετοχή σε προληπτικό πρόγραμμα είναι επιπλέον αμοιβή για τον οικογενειακό ιατρό. Οι εμβολιασμοί είναι ξεχωριστές πληρωμές. Στην Ελλάδα, ο φαρμακοποιός πληρώνεται περισσότερο από τον προσωπικό ιατρό ως κέρδος (margin) για τις εκτελέσεις των συνταγών των εμβολίων.
• Έχοντας 2000 πολίτες ανά προσωπικό ιατρό, δεν μπορούμε να έχουμε ποιότητα στις παρεχόμενες υπηρεσίες. Σήμερα, οι ΗΠΑ βάζουν όριο τους 1200 πολίτες ανά 7ωρο εργασίας ιατρού και οι Σκανδιναβικές χώρες τους 1000 πολίτες/γιατρό. Και αυτό, ενώ έχουν και ομάδα υγείας. Τι περιμένουμε να καταφέρει ο έλληνας προσωπικός ιατρός μόνος του;
• Η Κύπρος, από την οποία περιμένει το Υπουργείο Υγείας να γυρίσουν οι ιατροί, πληρώνει 90€-110€ ανά πολίτη τον αντίστοιχο προσωπικό ιατρό για να μπορεί να έχει και ομάδα υγείας. Εκεί ο προσωπικός ιατρός με 1200 πολίτες, έχει το ποσό που υπόσχεται το δικό μας υπουργείο. Πιστεύει κανείς ότι θα γυρίσουν να έχουν 2000 πολίτες για τα ίδια χρήματα; Η Κύπρος επίσης δίνει 40.000€ ανά γιατρό για να συνεργαστεί και να ανοίξει με άλλους πολυιατρείο και να έχει οικονομίες κλίμακας. Στην Ελλάδα, ο προσωπικός ιατρός απαγορεύεται να είναι σε πολυιατρείο. Φρούδες υποσχέσεις για τους ιθαγενείς ο επαναπατρισμός.
• Η ιατρική βιβλιογραφία δείχνει ότι αν επιλέγεις ένα πρόσωπο σαν οικογενειακό ιατρό για χρόνια θα έχεις καλύτερους δείκτες υγείας, και αν είσαι ηλικιωμένος θα ζήσεις περισσότερα χρόνια. Εμείς θα τους αλλάζουμε κάθε χρόνο, θα είναι ανειδίκευτοι, και θα τους κάνουμε όσο πιο απρόσωπους γίνεται. Μάλλον το ασφαλιστικό θα λύσουμε.
• Άλλες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι τα χαρακτηριστικά που δίνουν καλύτερες υπηρεσίες υγείας στον οικογενειακό ιατρό είναι: η άριστη εκπαίδευση και συνεχιζόμενη εκπαίδευση του, ως κίνητρο η πληρωμή του όχι με μηνιαίο μισθό αλλά με βάση τον αριθμό των πολιτών που τον επιλέγουν, η εισαγωγή πληρωμής του με βάση την απόδοση, και η απουσία “πολλαπλών ιατρών”. Εμείς επιλέγουμε να τα κάνουμε όλα ανάποδα. Τι αποτελέσματα θα περιμένουμε άραγε;
Τελικά, τίποτα από όσα υπόσχεται το Υπουργείο Υγείας δεν επιβεβαιώνεται από την επιστημονική τεκμηρίωση που υπάρχει. Και σίγουρα, οι νέοι ιατροί δεν θα επιλέξουν ειδικότητα με βάση ένα bonus αλλά με βάση τις συνθήκες που θα έχουν μετά την ειδικότητα. Ποιος θα επιλέξει ειδικότητα Γενικής Ιατρικής ή Παθολογίας όταν ξέρει ότι τον περιμένει από 50 έως 100 ώρες εργασία την εβδομάδα με αμοιβή 4€ την ώρα και “εντέλλεστε” με εισαγγελέα για να μην μπορεί να αρνηθεί; Ακόμη κι αν την επιλέξει, μόλις τελειώσει θα φύγει στο εξωτερικό όπου οι μισθοί είναι πολλαπλάσιοι και θα γίνουν ακόμη μεγαλύτεροι με τις ελλείψεις που μεγαλώνουν στην ΕΕ. Δεν μπορώ να φανταστώ επίσης, πως θα υπάρχουν ιατροί με διαφορετική πληρωμή για την ίδια εργασία: Όποιος έμεινε τόσα χρόνια θα συνεχίσει να πληρώνεται τα ίδια ψίχουλα ως μισθό;
Στο ίδιο έργο είμαστε ξανά θεατές κ. Αγαπηδάκη και κ. Χρυσοχοϊδη, αυτό της αποτυχίας.