Η τερηδόνα πλήττει τους Έλληνες

Στη χειρότερη ευρωπαϊκή θέση σε ό,τι αφορά την εμφάνιση της τερηδόνας στον παιδικό πληθυσμό βρίσκεται η χώρα μας, με το 42,8% των παιδιών ηλικίας 5 ετών να έχουν τερηδονισμένα ή σφραγισμένα δόντια και το 71% των εφήβων 15 ετών να έχουν σφραγίσει περίπου δύο δόντια.

Αυτά είναι μερικά από τα στοιχεία που έδωσαν στη δημοσιότητα τα μέλη του ελληνικού παραρτήματος του φορέα Συμμαχία για ένα Μέλλον χωρίς Τερηδόνα (Alliance for a Cavity Free Future – ACFF).

Στόχος του ACFF είναι να δρομολογήσει αλλαγές στην οδοντιατρική πολιτική, οι οποίες θα συνδράμουν στη βελτίωση της στοματικής υγείας του πληθυσμού και στην εξάλειψη της τερηδόνας, όπως τόνισε ο Καθηγητής στο τμήμα Επιστημών Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Παραρτήματος του φορέα, Svante Twetman. «Για την επίτευξη αυτού του στόχου, θεωρείται αναγκαία η συλλογική δράση, ώστε να χαραχθούν οι αναγκαίες πολιτικές δημόσιας υγείας και, επίσης, να επηρεαστούν θετικά οι συνήθειες του πληθυσμού ώστε να σταματήσουμε την τερηδόνα» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η επιδημία της «σιωπηλής» νόσου

Χαρακτηριστικά επιδημίας έχει λάβει η τερηδόνα σε πολλές χώρες, με τα αρχικά της σημεία να εντοπίζονται έως και στο 80% του διεθνούς πληθυσμού, ενώ τα μεγαλύτερα ποσοστά προβλημάτων και αθεράπευτων αναγκών από τη συγκεκριμένη πάθηση παρουσιάζονται διεθνώς σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες όπως τα παιδιά και οι υπερήλικες, αλλά και στα άτομα αγροτικών περιοχών και χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου. Σύμφωνα με την Χ. Κουνάρη, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Προληπτικής και Κοινωνικής Οδοντιατρικής, πρόκειται για μια «σιωπηλή» νόσο, αφού η εμφάνισή της στα αρχικά στάδια δεν συνδέεται με πόνο ή άλλου είδους ενόχληση για τον ασθενή. «Η τερηδόνα υνδέεται με κοινωνικές ανισότητες, καθώς το 80% των σοβαρών προβλημάτων εντοπίζονται στο 20% του πληθυσμού», σημείωσε.

Η Τερηδόνα στην Ελλάδα

Αυστηρή προειδοποίηση για την εμφάνιση της τερηδόνας στον ελληνικό πληθυσμό, απήθυναν τα μέλη του ελληνικού παραρτήματος της ACFF (το πρώτο εθνικό παράρτημα στην Ευρώπη). Με βάση τα ευρήματα μελέτης της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας οι ενήλικες 35-44 ετών έχουν κατά μέσο όρο 7 σφραγισμένα δόντια και 5 εξαχθέντα δόντια.

Από τα στοιχεία προκύπτει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα προβλήματα για τη στοματική υγεία των Ελλήνων πηγάζουν, όπως τονίζουν και ειδικοί, από την έλλειψη ασφαλιστικής κάλυψης για Οδοντιατρική πρόληψη ή περίθαλψη από τα ασφαλιστικά ταμεία (ΕΟΠΥΥ). Η κατάσταση επιδεινώνεται από κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, όπως η οικονομική κατάσταση και η εκπαίδευση.

Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι οι ανασφάλιστοι έχουν 2 έως και 5 φορές περισσότερες εξαγωγές και ανάγκες προσθετικής αντικατάστασης δοντιών από ότι έχουν οι ασφαλισμένοι.

Τα πράγματα προμηνύονται δυσοίωνα αν συνυπολογίσουμε τα αποτελέσματα ευρωπαϊκής έρευνας σχετικά με τις γνώσεις και την άποψη των καταναλωτών για την τερηδόνα που πραγματοποιήθηκε σε 4.500 άτομα από τη Γερμανία, την Πολωνία, την Ισπανία, τη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ελλάδα.

Σχεδόν τα τρία τέταρτα (72%) συμφώνησαν ότι δεν πιστεύουν ότι κάνουν αρκετά για την πρόληψη της τερηδόνας και το ένα πέμπτο (18%) παραδέχθηκε ότι οι γνώσεις τους για την πρόληψη της τερηδόνας είναι ανεπαρκείς ή μηδαμινές. Επίσης, πάνω από το ένα τρίτο (38%) των συμμετεχόντων πιστεύουν ότι αργά ή γρήγορα ο καθένας θα εμφανίσει τερηδόνα.

Συγκεκριμένα για τη χώρα μας, μόνο το 16,8% του ελληνικού πληθυσμού θεωρεί ότι γνωρίζει πως μπορεί να την προλάβει, ενώ η μεγάλη πλειονότητα (83,2%) δεν γνωρίζει καθόλου ή έχει ανεπαρκείς γνώσεις για την πρόληψη της πάθησης.

Το 62,8% των Ελλήνων θεωρεί ότι πρόκειται για ένα νόσημα το οποίο απαιτεί το προβληματικό δόντι να τροχιστεί και μετά να σφραγιστεί. «Δεν γνωρίζει ότι τα αρχικά στάδια δεν απαιτούν παρεμβατικές μεθόδους, όπως το σφράγισμα», σημειώνουν οι επιστήμονες.

Τέσσερις στους πέντε αντιλαμβάνονται ότι δεν κάνουν αρκετά για την πρόληψή της και ως απόρροια της αδράνειας, το 31% – 41% των ενηλίκων έχουν χάσει όλα τα δόντια και φέρουν ολικές οδοντοστοιχίες. Το 52,8% θεωρεί ότι τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο και δεν γνωρίζουν ότι η τερηδόνα είναι μία απειλή και για τους ενηλίκους.

Τερηδόνα και παιδιά

Βέβαια, η τερηδόνα «χτυπάει την πόρτα» των Ελλήνων από πολύ μικρή ηλικία. Το 43% των παιδιών 5 ετών και 63% των παιδιών 12 ετών έχουν εμπειρία τερηδόνας. Μάλιστα, η χώρα μας κατέχει την ένατη θέση μεταξύ 15 χωρών-μελών στα παιδιά ηλικίας 5 ετών, ενώ για τα παιδιά 12 ετών κατέχει την τελευταία θέση μαζί με την Ιταλία.

Σύμφωνα με την πρόεδρο της Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας, Α. Βιέρρου «τα παιδιά που έχουν τερηδόνα από πολύ μικρή ηλικία είναι πιο ευπαθή στην εμφάνιση της και αργότερα, ενώ υπάρχουν και άλλα σοβαρά προβλήματα όπως πόνος, υποσιτισμός λόγω αδυναμίας μάσησης, και, σαν αποτέλεσμα όλων αυτών, ελλιπής ανάπτυξη του παιδιού».

Ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα: Ανάληψη δράσεων

Πρόκειται, όμως, για αναστρέψιμη νόσο, αφού μπορεί να προληφθεί και να σταματήσει η εξέλιξή της στα αρχικά στάδια, όπως τόνισε ο Καθηγητής Παιδοδοντιατρικής και Συντονιστής της Διοικητικής Επιτροπής του παραρτήματος ACFF Ελλάδος Κωνσταντίνος Ουλής.

Κάθε φορά που καταναλώνουμε ζαχαρούχες τροφές και ροφήματα ή γενικότερα υδατάνθρακες (μακαρόνια, πατάτες, δημητριακά), τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας παράγουν οξέα που επιτίθενται στα δόντια και προκαλούν τη σταδιακή καταστροφή τους.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η τερηδόνα εξελίσσεται σταδιακά και στα αρχικά της στάδια, η καταστροφή του δοντιού είναι αναστρέψιμη με την κατάλληλη αντιμετώπιση. «Με τη βοήθεια του οδοντίατρου, με καλή στοματική υγιεινή με φθοριούχο οδοντόκρεμα και ισορροπημένη διατροφή, η τερηδόνα μπορεί να προληφθεί και να σταματήσει ήδη από τα αρχικά της στάδια πριν η βλάβη επεκταθεί και χρειαστεί σφράγισμα ή εξαγωγή του δοντιού», σημείωσαν σε συνέντευξη τύπου οι επιστήμονες της ACFF.

Στο πλαίσιο της υιοθέτησης πρακτικών για την βελτίωση της στοματικής υγείας στη χώρα μας, ο ACFF σχεδιάζει και υλοποιεί δράσεις τόσο σε επίπεδο εισήγησης προτάσεων βελτίωσης των θεσμικών πλαισίων που διέπουν την οδοντιατρική φροντίδα, όσο και σε επίπεδο ενημέρωσης και εκπαίδευσης για την πρόληψη της τερηδόνας.

Σύμφωνα με τον κ. Ουλή υλοποιείται η «Βιωματική Μάθηση» – ένα πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών των νηπιαγωγείων της χώρας, για την σημασία της φροντίδας της στοματικής υγείας. Παράλληλα θα εντατικοποιηθεί και ο Μήνας Στοματικής Υγείας που γίνεται κάθε Νοέμβριο.

Η ACFF στοχεύει έως το 2015, 90% των οδοντιατρικών σχολών και οδοντιατρικών ομοσπονδιών να έχουν προωθήσει τη «νέα» προσέγγιση της τερηδόνας ως «χρόνια νόσος» για να βελτιωθεί η πρόληψη και διαχείριση αυτής. Επίσης, έως το 2020, τα τοπικά μέλη της πρωτοβουλίας AllianceforaCavity-FreeFuture θα πρέπει να έχουν ενημερώσει, ευαισθητοποιήσει και συμβάλλει στην ενσωμάτωση των κατάλληλων για τις τοπικές ανάγκες προγραμμάτων πρόληψης της τερηδόνας και των συστημάτων διαχείρισης και παρακολούθησής της σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Τελικός στόχος, κάθε παιδί που γεννιέται το 2026 να είναι ελεύθερο από την τερηδόνα σε όλη του τη ζωή.