Η πρώτη θεραπεία για την επιβράδυνση σπάνιας μορφής πολλαπλής σκλήρυνσης

Η πολλαπλή σκλήρυνση (ΠΣ) υπολογίζεται ότι προσβάλει περίπου 700.000 άτομα στην Ευρώπη. Από αυτά, τα 96.000 περίπου εμφανίζουν πρωτοπαθώς προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση (ΠΠΠΣ), η οποία είναι μη αναστρέψιμη και αναπτύσσεται ταχύτατα, με υψηλό επίπεδο αναπηρίας. Μάλιστα, τα περισσότερα άτομα με ΠΣ εμφανίζουν υποτροπιάζουσα ή πρωτοπαθώς προϊούσα μορφή κατά τη διάγνωση.

Μέχρι τώρα δεν υπήρχε εγκεκριμένη θεραπεία για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου στα άτομα με ΠΠΠΣ, τα οποία συχνά πρέπει να στηρίζονται σε μπαστούνι ή σε αναπηρικό αμαξίδιο, να εγκαταλείπουν την εργασία τους ή να απασχολούν φροντιστές για τη φροντίδα τους.

Από την άποψη αυτή, η άδεια κυκλοφορίας που χορήγησε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο μονοκλωνικό αντίσωμα ocrelizumab για ασθενείς με υποτροπιάζουσες μορφές ΠΣ με ενεργό νόσο (καθορίζεται βάσει των κλινικών ή απεικονιστικών χαρακτηριστικών) και για ασθενείς με πρώιμη πρωτοπαθώς προϊούσα ΠΣ όσον αφορά στη διάρκεια της νόσου και στο επίπεδο της αναπηρίας, και με χαρακτηριστικά απεικόνισης που είναι ενδεικτικά της φλεγμονώδους δραστηριότητας, συνιστά ένα σημαντικό νέο.

Το ocrelizumab αποτελεί το πρώτο φάρμακο που λαμβάνει έγκριση για τη θεραπεία της ΠΠΠΣ. Χορηγείται κάθε 6 μήνες χωρίς την απαίτηση διενέργειας ειδικών εξετάσεων μεταξύ των δόσεων.

Η έγκριση της Ε.Ε. βασίζεται σε δεδομένα από τρεις βασικές μελέτες φάσης III από το πρόγραμμα μελετών ORCHESTRA σε 2.388 ασθενείς που πέτυχαν το πρωτεύον και σχεδόν όλα τα βασικά δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία. Τα δεδομένα από τις δύο παρόμοιες μελέτες φάσης III σε υποτροπιάζουσες μορφές πολλαπλής σκλήρυνσης (OPERA I και OPERA II) κατέδειξαν την ανώτερη αποτελεσματικότητα του ocrelizumab έναντι υψηλής δόσης ιντερφερόνης βήτα-1a, με περίπου το 80% των ασθενών να μην εμφανίζουν υποτροπή και να επιδεικνύουν σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό εξέλιξης της νόσου στο διάστημα των δύο ετών ελεγχόμενης θεραπείας. Το ocrelizumab αύξησε, επίσης σημαντικά, την πιθανότητα οι ασθενείς να μην εμφανίζουν στοιχεία ενεργότητας της νόσου (NEDA, εγκεφαλικές βλάβες, υποτροπές και επιδείνωση της αναπηρίας) κατά 64% στη μελέτη OPERA I και 89 % στην OPERA II συγκριτικά με ιντερφερόνη βήτα-1a υψηλής δόσης (p<0,0001 και p<0,0001).

Σε μια ξεχωριστή μελέτη φάσης ΙΙΙ για την πρώιμη πρωτοπαθώς προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση (ORATORIO), το ocrelizumab ήταν η πρώτη και μοναδική θεραπεία που επέδειξε σημαντική επιβράδυνση της εξέλιξης της αναπηρίας και μείωση των δεικτών ενεργότητας της νόσου στον εγκέφαλο (εμφάνιση βλαβών στη μαγνητική τομογραφία) έναντι του εικονικού φαρμάκου με διάμεση περίοδο παρακολούθησης τα  τρία έτη. Οι ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με ocrelizumab είχαν 24% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν εξέλιξη της αναπηρίας για τρεις συνεχόμενους μήνες και 25 % λιγότερες πιθανότητες για εξέλιξη της αναπηρίας για 6 συνεχόμενους μήνες (p=0,0321 και p=0,0365, αντίστοιχα). Το ocrelizumab συνέβαλε, επίσης, σημαντικά στην επιβράδυνση της εξέλιξης των προβλημάτων βάδισης κατά 29,4%, όπως μετρήθηκε από τη δοκιμασία χρονομετρούμενης βάδισης 25 ποδιών (T25FW), έναντι του εικονικού φαρμάκου (p=0,0404).

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίστηκαν με το ocrelizumab σε όλες τις μελέτες φάσης ΙΙΙ ήταν αντιδράσεις σχετιζόμενες με την έγχυση και λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, οι οποίες ήταν κυρίως ήπιας έως μέτριας βαρύτητας.

Το ocrelizumab έχει λάβει έγκριση για χρήση σε χώρες της Βόρειας Αμερικής, της Νότιας Αμερικής, της Μέσης Ανατολής, της Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και στην Αυστραλία και την Ελβετία.