Στα «θρανία» πριν το διαζύγιο…

Της Ιωάννας Θεοδωρακοπούλου,

Συμβουλευτική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Σύμβουλος υπογονιμότητας, Επικεφαλής υπηρεσιών FEELWELLTODAY.com, itheodorakopoulou@feelwelltoday.com

Από την 1η Απριλίου 2019, οι γονείς ανηλίκων παιδιών που επιθυμούν να διαζευχθούν στη Δανία υποχρεούνται να ακολουθήσουν και να ολοκληρώσουν υποχρεωτικό (ψηφιακό)  μάθημα διάρκειας 3 μηνών, πριν από τη χορήγηση του διαζυγίου τους.

Το μάθημα διασφαλίζει ότι οι γονείς έχουν εικόνα της οπτικής γωνίας των παιδιών τους όσον αφορά το διαζύγιο των γονεών τους και εξετάζει πώς οι ενήλικες πρέπει να επικοινωνούν μεταξύ τους κατά τη διάρκεια και μετά την περίοδο διαζυγίου. Παράλληλα όμως με το μάθημα δίνεται η ευκαιρία να λάβουν βοήθεια από ειδικούς και να συζητήσουν με άλλους γονείς.

Στόχος είναι οι άνθρωποι να μιλούν μεταξύ τους και να κατανοήσουν καλύτερα πώς το διαζύγιο μπορεί να επηρεάσει όλους, όχι μόνο το παντρεμένο ζευγάρι. Οι έρευνες έδειξαν ότι οι διαζευγμένοι γονείς που ολοκλήρωσαν το μάθημα εμφάνισαν λιγότερα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης.

Ο βασικός σκοπός της εφαρμογής φαίνεται ότι είναι να ενθαρρύνει την επικοινωνία και όχι να αποθαρρύνει το διαζύγιο. Γι` αυτό και επικεντρώνεται στην προώθηση καλύτερης επαφής μεταξύ όλων των μερών και, ειδικότερα, στη βελτίωση της ευημερίας των παιδιών των διαζευγμένων γονέων όταν η λήψη διαζυγίου στη Δανία γίνεται ηλεκτρονικά χωρίς καν την διαμεσολάβηση δικηγόρου.  Κι όπως αναφέρεται, είναι υποχρεωτικό για κάθε περίπτωση διαζυγίου, ακόμα και των πιο συνειδητοποιημένων και υπό ομαλές συνθήκες. Πόσο μάλλον για τα διαζύγια υψηλής σύγκρουσης και έντονων προσωπικών και μη διαφωνιών.

Δράττομαι λοιπόν της αφορμής για να επισημάνω την σημασία της συμβουλευτικής ενόψει διαζυγίου, όταν υπάρχουν παιδιά. Το διαζύγιο συχνά είναι επώδυνο συναισθηματικά και για τους δύο συζύγους.  Τα παιδιά μπορεί να βιώνουν τις επιπτώσεις ενός διαζυγίου υψηλής σύγκρουσης για όλη τους τη ζωή, εάν οι γονείς δεν δείξουν την απαραίτητη ωριμότητα (εν μέσω ευάλωτης περιόδου) για να παραμείνουν καλοί γονείς και μαζί να κρατήσουν τα παιδιά μακρυά από τις δικές τους διαφορές. 

Ορισμένες από τις αρνητικές συνέπειες που μπορεί να βιώσουν τα παιδιά είναι η καθυστερημένη προσαρμογή, έντονες και συγκρουσιακές σχέσεις με τους γονείς τους, κατάθλιψη, άγχος και υιοθέτηση αρνητικών μεθόδων αντιμετώπισης όσων περνούν όπως κατάχρηση ουσιών. Και οι συνέπειες μπορεί να διαρκέσουν χρόνια μετά το διαζύγιο των γονέων. Όταν όμως οι γονείς έχουν μια πιο συνεργατική σχέση, τα αποτελέσματα είναι πιο θετικά.

Υπάρχουν διάφορα διαθέσιμα εργαλεία που βοηθούν τους γονείς να θέσουν προτεραιότητα τις ανάγκες των παιδιών τους. Διάφορες εφαρμογές στα smartphones που βοηθούν τους γονείς να διαχειριστούν το πρόγραμμα του παιδιού τους, να μοιράζονται τα οικονομικά τους έξοδα, να διατηρούν επαφές στον κατάλογο όπως οι παιδίατροι, ακόμα και να κρατούν αρχείο συμφωνιών και συνομιλιών. Μπορεί όλες αυτές οι εφαρμογές να είναι γρήσιμες, αλλά προέχει οι γονείς να μπορούν να συνεργαστούν και να ορίσουν κοινή γραμμή συνεργασίας για να μπορέσουν στη συνέχεια να βοηθηθούν έστω και μέσω αυτής της οδού.

Οι πρώην σύζυγοι που κάνουν κοινές συνεδρίες συμβουλευτικής βοηθιούνται οι ίδιοι πρώτα ως διαζευγμένοι γονείς και εν συνεχεία τα παιδιά τους. Διότι ο στόχος είναι να ανακατευθύνουμε την εστίαση τους στα παιδιά τους. Σε διαζύγια υψηλής σύγκρουσης βλέπω συχνά γονείς να προσπαθούν να “κερδίσουν” στα επιχειρήματα. Γι` αυτό και προσπαθούμε να τους βοηθήσουμε να επικεντρωθούν και οι δύο στα παιδιά τους, αντί να ψάχνουν πώς μπορούν να τα κερδίσουν ο ένας από τον άλλον. Έτσι μπορούν να καταφέρουν να αποφύγουν πολύωρες συζητήσεις που αφορούν το παρελθόν, εστιάζοντας στο παρόν και στο καλό του παιδιού. Και σαφώς υπάρχουν τρόποι να μπορέσουν αυτοί οι δύο να συνεργαστούν ως γονείς.

Σε συγκρουσιακά διαζύγια, αυτό που βλέπουμε είναι ότι οι γονείς δεν μπορούν να δουν τις θετικές γονεικές διαθέσεις στις προσπάθειες των πρώην συζύγων. Όμως είναι απαραίτητο να προσπαθήσουν να θυμούνται τι καλό κάνει ο άλλος ως γονέας και γι` αυτό τους προτείνουμε να επισημαίνουν τα πλεονεκτήματα του πρώην συζύγου ως γονέας. Τι για παράδειγμα κάνει ο άλλος γονέας που βελτιώνει τη ζωή του παιδιού; Μέσω της συμβουλευτικής αναζητούν και αναγνωρίζουν ο ένας το καλό στον άλλον, προκειμένου να μπορέσουν να έχουν ως γονείς μια πιο παραγωγική σχέση ως ομάδα.

Είναι προτεραιότητα να θυμούνται και οι δύο ότι πλέον δεν είναι ζευγάρι. Έτσι μπαίνουν στην «θεραπεία» με ξεκάθαρους στόχους. Ενώ λοιπόν πλέον δεν είναι ζευγάρι, ως διαζευγμένοι γονείς οφείλουν να επικοινωνούν μεταξύ τους και να αλληλεπιδρούν για θέματα που αφορούν τα παιδιά τους. Αυτό που βλέπουμε είναι ότι τα ζευγάρια που επιλέγουν την συμβουλευτική αυτό που τους νοιάζει δεν είναι να θεραπεύσουν τα τραύματα που υπέστη ο καθένας στην σχέση ούτε να συμφιλιωθούν και να τα ξαναβρούν. Ξέρουν ότι έχουν έναν κοινό στόχο: να μπορέσουν να συνεργαστούν και όσο κι αν απέτυχαν ως σύζυγοι, να πετύχουν ως γονείς.

Βέβαια για να είναι παραγωγικές οι συνεδριές συμβουλευτικής, προέχει να οριστούν και να τηρηθούν βασικοί κανόνες επικοινωνίας. Κανόνες όπως να μην μιλάνε ταυτόχρονα ιδίως για θέματα που διαφωνούν, κάνοντας ενδεχομένως 5λεπτα διάλειμματα. Έχει αποδειχθεί εντός κι εκτός συνεδρίας πολύ βοηθητικό ιδίως για αυτούς που παίρνουν το διάλειμμα όταν νοιώθουν πιεσμένοι. Στην συνέχεια είναι σε θέση να επιστρέψουν στη συζήτηση, να επικεντρωθούν και να παραμείνουν στο ζήτημα προς επίλυση.

Θα κλείσω τονίζοντας τον σημαντικότερο κανόνα στην συνεργασία των γονέων: Η επικοινωνία μπροστά στα παιδιά να είναι πολιτισμένη και με αμοιβαίο σεβασμό. Κάθε ευαίσθητο θέμα θα πρέπει να συζητιέται εν απουσία των παιδιών. Κι αν αυτό δεν έγινε ενώ ήταν παντρεμένοι, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί ενώ δεν είναι πλέον σύζυγοι. Διότι μπορεί να μην θεώρησαν ότι χρειάζονταν βοήθεια ενώ η σχέση τους περνούσε κρίση, αλλά έχουν χρέος να διαφυλάξουν τόσο την σωματική όσο και την ψυχική υγεία των παιδιών που μαζί έφεραν στον κόσμο.