Τί είναι το ιατρικό λάθος;

Γράφει η Κατερίνα Φραγκάκη, Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω

Πολλές υποθέσεις ιατρικής αμέλειας καταλήγουν τα τελευταία χρόνια στα δικαστήρια, καθότι είναι πιο εύκολο στις μέρες μας να στοιχειοθετηθεί μια τέτοια υπόθεση, αν και παλαιότερα επικρατούσε η φράση μεταξύ των ασθενών «Κόρακος κοράκου μάτι δεν βγάζει!». Οι εποχές όμως άλλαξαν και βλέπουμε ότι όλο και περισσότεροι ιατροί έχουν εμπλοκή με τη δικαιοσύνη.

Η ιατρική ευθύνη πολλές φορές είναι συνώνυμη με την ιατρική αμέλεια ή το ιατρικό σφάλμα. Σημαίνει ότι ο γιατρός πρέπει να ενεργεί πάντοτε σύμφωνα με τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης, τέχνης και δεοντολογίας και να επιδεικνύει προς τον ασθενή εκείνο το ενδιαφέρον που πρέπει, εκείνο το ενδιαφέρον που αναμένει η κοινωνία και η πολιτεία να δείξει ένας μέσος εξειδικευμένος γιατρός.

Έχει επικρατήσει στη καθομιλουμένη ο όρος ιατρικό σφάλμα καθότι παραπέμπει στην έννοια ότι ο ιατρός έσφαλε, από νομικής άποψης όμως αναφερόμαστε πάντα στον όρο ιατρική αμέλεια.

Το κριτήριο αυτό είναι αντικειμενικό. Ο δικαστής δηλαδή αναμένει την επιμέλεια ενός μέσου γιατρού. Δεν περιμένει ενός καθηγητή ιατρικής αλλά ούτε και ενός αρχάριου ή ενός ειδικευόμενου, χωρίς να υπάρχει η κατάλληλη επίβλεψη. Αυτή είναι καταρχάς η έννοια της ιατρικής ευθύνης.

Από πλευράς ποινικής αντιμετώπισης,   εφαρμογή έχουν κυρίως  τα άρθρα 302 και 314  του Ποινικού  Κώδικα, που  εφαρμόζονται επίσης  σε  κάθε είδους ατυχήματα που τελούνται από αμέλεια (πχ τροχαία ατυχήματα, εργατικά  ατυχήματα κλπ).

Με άλλα λόγια ο ποινικός νομοθέτης  δεν έχει θεσμοθετήσει ειδικές  διατάξεις για την ποινική τιμωρία των ιατρών και  υπάγει την ιατρική αμέλεια στον  γενικό κανόνα της αμέλειας, ήτοι της έλλειψης  της δέουσας προσοχής και  επιμέλειας  κατά την εκτέλεση των  ιατρικών  καθηκόντων. Εξάλλου στο ποινικό δικαστήριο ισχύει το τεκμήριο της  αθωότητας του  κατηγορουμένου, δηλαδή πρέπει να αποδειχθεί θετικά ότι ο ιατρός  έσφαλε και αυτό  το σφάλμα του βρίσκεται σε αιτιώδη σύνδεσμο με το επελθόν  αποτέλεσμα, δηλαδή  την σωματική βλάβη ή τον θάνατο του ασθενή και όλα αυτά ο Δικαστής θα πρέπει να τα αιτιολογήσει στην απόφαση του.

Από  την πλευρά της αστικής ευθύνης,  δηλαδή  αναφορικά με το δικαστήριο που γίνεται για την αποζημίωση και την χρηματική  ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης, η  ελληνική νομοθεσία αντιστρέφει το τεκμήριο αθωότητας του εναγομένου υπό την έννοια ότι  ο εναγόμενος  ιατρός πρέπει να αποδείξει ότι δεν είναι ένοχος .  Κατά τα λοιπά εφαρμογή έχουν οι γενικές διατάξεις περί αδικοπραξίας (άρθρο 914 επ. ΑΚ) ή και ενδοσυμβατικής ευθύνης (άρθρα 361 επ.  ΑΚ).

Το πρόβλημα με αυτές τις υποθέσεις είναι ότι επειδή οι δικαστές δεν έχουν ειδικές γνώσεις το βάρος το αναλαμβάνει ο πραγματογνώμονας, οι μάρτυρες αλλά και οι τεχνικοί σύμβουλοι. Στο παρελθόν είχε παρατηρηθεί ότι πολύ δύσκολα ένας γιατρός θα ήταν πρόθυμος να καταθέσει σε ένα δικαστήριο εναντίον συναδέλφου του, με αποτέλεσμα οι υποθέσεις αυτές να μην είχαν καμία τύχη. Τα τελευταία χρόνια όμως η πρακτική αυτή έχει αλλάξει και βλέπουμε μάρτυρες ιατρούς και πραγματογνώμονες να στρέφονται κατά συναδέλφων τους. Άλλωστε και με μια απλή περιήγηση στο διαδίκτυο θα παρατηρήσει κανείς ότι υπάρχουν κάποια δικηγορικά γραφεία που προτρέπουν τους ασθενείς να στραφούν κατά των ιατρών για να κερδίσουν χρήματα αναφέροντας μάλιστα ότι διαθέτουν πραγματογνώμονες που θα στοιχειοθετήσουν την συγκεκριμένη υπόθεση. Γνώριμες με λίγα λόγια καταστάσεις που έρχονται από την Αμερική, όπου βλέπουμε ότι οι ιατροί πληρώνουν υπέρογκα ποσά στις ασφαλιστικές διότι είναι βέβαιο ότι θα αντιμετωπίσουν στη καριέρα τους αυτό τον κίνδυνο. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι οι ιατροί και στην χώρα μας να αναγκάζονται συχνά να ακολουθήσουν μια αμυντική ιατρική υπό τον φόβο να μην βρεθούν στο εδώλιο του κατηγορουμένου.

Για να αποφευχθεί λοιπόν το ιατρικό λάθος σύμφωνα με τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας η άσκηση της ιατρικής  θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τους γενικά παραδεκτούς κανόνες της ιατρικής επιστήμης. Ο ιατρός έχει υποχρέωση συνεχιζόμενης δια βίου εκπαίδευσης και ενημέρωσης σχετικά με τις εξελίξεις της ιατρικής επιστήμης και της ειδικότητας του. Δεν πρέπει να φοβόμαστε τους ιατρούς ούτε βέβαια οι ιατροί λόγω της έντονης ποινικοποίησης του επαγγέλματος τους να κάνουν αμυντική ιατρική. Οι ασθενείς θα πρέπει να επιλέγουν τον ιατρό που μπορούν να εμπιστευτούν, η σχέση ιατρού και ασθενή είναι σχέση εμπιστοσύνης όταν αυτή διαταραχθεί δεν είναι δυνατή και η ομαλή άσκηση του ιατρικού λειτουργήματος που αποσκοπεί στη διατήρηση, βελτίωση και αποκατάσταση της υγείας του ασθενούς.

Πηγή: dikastiko.gr