Αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα: «Πολεμώντας» την αναπηρία

Πόνος, αναπηρία και σοβαρές επιπλοκές συνοδεύουν την αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα, μια νόσο που πλήττει έως και 3 φορές περισσότερο τους άνδρες από τις γυναίκες

«Ανδρική» νόσος, η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα (ΑΣ) είναι μια επώδυνη, σταδιακά προοδευτική φλεγμονώδης νόσος, με κύριο σύμπτωμα τον πόνο στην πλάτη. Ειδικότερα, το ρευματικό αυτό νόσημα εμφανίζεται στο 1% περίπου του γενικού πληθυσμού και συνήθως προσβάλλει νεαρούς άνδρες και γυναίκες ηλικίας 25 ετών ή άνω, ενώ οι πάσχοντες άνδρες είναι δύο έως τρεις φορές περισσότεροι από τις γυναίκες.

Η νόσος επιβαρύνει συνήθως την κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης, επηρεάζοντας τη σωματική λειτουργία και κατ’ επέκταση την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, έως και το 70% των ασθενών που αναπτύσσουν σοβαρή ΑΣ θα υποστούν σύντηξη της σπονδυλικής στήλης, κατά την οποία τα οστά μεγαλώνουν μαζί, σε διάστημα 10 έως 15 ετών.

Η νόσος χαρακτηρίζεται και από χρόνια κόπωση και αϋπνία. Αναπηρία, κόπωση και αϋπνία, συνήθως, ακολουθούνται από άγχος και κατάθλιψη, καταστάσεις που συχνά τροφοδοτούνται από την περιορισμένη ικανότητα των ασθενών να εργαστούν. Έχει υπολογιστεί πως οι πάσχοντες από ΑΣ έχουν 78% περισσότερες πιθανότητες να μειώσουν τις ώρες εργασίας τους σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

Οι αιτίες της δεν έχουν αποσαφηνιστεί, αλλά φαίνεται να υπάρχει κάποιο γενετικό υπόβαθρο. Ειδικότερα, ένα γονίδιο, το HLA-B27, φαίνεται να σχετίζεται με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης ΑΣ, την οποία κινδυνεύουν να αναπτύξουν και τα μέλη των οικογενειών των ασθενών.

Για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου, οι επιστήμονες στράφηκαν στην ιντερλευκίνη-17A (IL-17A), μια κυτταροκίνη, η οποία φαίνεται να συμβάλλει στην εξέλιξη των φλεγμονωδών παθήσεων και της ΑΣ, καθώς έχουν εντοπιστεί στους πάσχοντες υψηλότερες συγκεντρώσεις της στις περιοχές που περιβάλλουν τα οστά και τις αρθρώσεις.

Επιπλοκές και θεραπευτική προσέγγιση

Η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα δεν πλήττει μόνο την κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης και δεν χαρακτηρίζεται μόνο από πόνο. Δυστυχώς, συνοδεύεται και από σοβαρές επιπλοκές, με κυριότερες:

• Οστεοπόρωση, σχεδόν στο 50% των ασθενών με ΑΣ, αυξάνοντας τον κίνδυνο κατάγματος της σπονδυλικής στήλης
• Ραγοειδίτιδα, μια φλεγμονή του ματιού, που συνοδεύεται από ερυθρότητα και πόνο, εμφανίζεται στο 40% περίπου των πασχόντων
• Φλεγμονή της αορτικής βαλβίδας
• Ψωρίαση
• Φλεγμονή του εντέρου, για την οποία συχνά απαιτείται επιπρόσθετη θεραπεία

Ο μόνιμος χαρακτήρας των βλαβών στρέφει αναγκαστικά τη θεραπευτική στόχευση στη διατήρηση μιας καλής εικόνας υγείας του ασθενούς και κατ’ επέκταση στη διατήρηση ή ακόμη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του, συνεπώς και στη μείωση των επιπέδων του πόνου. Η έγκαιρη διάγνωση αποτελεί βέβαια «κλειδί», ώστε να δοθεί η κατάλληλη αγωγή το συντομότερο δυνατόν.

Παράλληλα, οι θεραπείες επιδιώκουν να καταστήσουν πιο λειτουργικούς τους πάσχοντες, βελτιώνοντας τη σωματική τους λειτουργία, και κυρίως να μειώσουν την αναπηρία και να προλάβουν την περαιτέρω επιδείνωση.

Η θεραπευτική «φαρέτρα» των γιατρών, που συχνά συνεπικουρείται από άσκηση ή/και φυσικοθεραπεία, περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα µη στεροειδή αντιφλεγµονώδη φάρµακα, αντιρευµατικά φάρµακα τροποποιητικά της νόσου και βιολογικούς παράγοντες.

Οι αντι-TNF παράγοντες (παράγοντας νέκρωσης όγκων), που αποτελούσαν τις θεραπείες εκλογής για όσους ασθενείς δεν ανταποκρίνονται στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, συχνά δεν είναι αποτελεσματικοί για όλους. Υπολογίζεται πως 20-40% των ασθενών δεν επιτυγχάνουν επαρκή κλινική βελτίωση με την αντι-TNF θεραπεία.

Στην κατεύθυνση κάλυψης αυτού του θεραπευτικού κενού, πρόσφατα, αναπτύχθηκαν θεραπείες που στοχεύουν συγκεκριμένα τις κυτταροκίνες που πυροδοτούν τη φλεγμονή, με θετικά αποτελέσματα. Ανάμεσά τους η σεκουκινουμάμπη, η οποία εντάχθηκε σε μια δοκιμή ανωτερότητας μέσω άμεσης σύγκρισης με τη βιο-ομοειδή αδαλιμουμάμπη.

Η σεκουκινουμάμπη είναι ο πρώτος και ο μοναδικός πλήρως ανθρώπινος αναστολέας της IL-17A που είναι εγκεκριμένος για τη θεραπεία της ΑΣ, της ψωριασικής αρθρίτιδας (ΨΑ). Η δοκιμή SURPASS είναι στη φάση ένταξης ασθενών και η πρώτη επίσκεψη του πρώτου ασθενούς πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο.

Η ΨΑ είναι ένα δυσάρεστο αυτοάνοσο νόσημα, με αυξημένο κίνδυνο απώλειας της κινητικότητας, που συνοδεύεται από πόνο και δυσκαμψία των αρθρώσεων, ψωρίαση του δέρματος και των ονύχων, οίδημα στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών, επίμονο και επώδυνο οίδημα στους τένοντες και μη αναστρέψιμη βλάβη των αρθρώσεων.

Υπολογίζεται ότι έως και στο 40% των ασθενών θα καταστραφούν οι αρθρώσεις, με μόνιμη σωματική παραμόρφωση.

Πηγή: Ph.B