Αίτημα για Δίκτυο Αριστείας στην επιστημονική έρευνα

53 πανεπιστημιακοί του ιατρικού κλάδου, της φαρμακολογίας και άλλων κλάδων, από το εξωτερικό και την Ελλάδα ζητούν την δημιουργία ενός Δικτύου Αριστείας στην επιστημονική έρευνα, σύμφωνα με ανάρτηση του ερευνητή και καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης, Αχιλλέα Γαβράνη.

Απαραίτητα βήματα για την επιτυχή εφαρμογή του σχεδίου δημιουργίας Εθνικού Δικτύου Αριστείας αποτελούν τα εξής:

-Μελέτη συμπερασμάτων και επικαιροποίηση παλαιοτέρων προγραμμάτων υποστήριξης της αριστείας στην Ελλάδα.

-Βελτίωση του τρόπου λειτουργίας των μηχανισμών χρηματοδότησης έρευνας (ΕΛΙΔΕΚ, ΕΛΚΕ κλπ.) με απεμπλοκή από τη γραφειοκρατία και καθιέρωση στοχευμένης και συνεχούς χρηματοδότησης ερευνητών αντί ερευνητικών δομών.

-Θέσπιση αυστηρών κριτηρίων προσδιορισμού και επιλογής των αρίστων.

-Επίβλεψη της διαδικασίας από υπερκομματικό θεσμό της Ελλάδας και διακομματική δέσμευση για την τήρηση των κριτηρίων και τη σταθερότητα χρηματοδότησης για 30 χρόνια ώστε να στηριχθούν 2-3 γενιές νέων επιστημόνων.

Ο καθηγητής υπενθυμίζει ότι το 2014, ο νομπελίστας Ρότζερ Κόρνμπεργκ πρότεινε στην ελληνική κυβέρνηση να επενδύσει 50 εκ. ευρώ/έτος (0,03% του ΑΕΠ της χώρας) σε μικρό αριθμό αρίστων επιστημόνων χωρίς να μειωθεί η χρηματοδότηση των υπολοίπων.

Οι επιπρόσθετοι αυτοί πόροι μπορούν να εξασφαλιστούν από συγχρηματοδότηση του Δημοσίου και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Η επιλογή των μελών του Εθνικού Δικτύου Αριστείας μπορεί να γίνει ως εξής:

-Διαγωνισμός για χρηματοδότηση 150 ερευνητών που είναι επικεφαλής επιστημονικών ομάδων με 300.000 ευρώ/έτος/ερευνητή. Για τα ελληνικά δεδομένα, το ποσό αυτό επαρκεί για να στηρίξει έμμισθη απασχόληση και έρευνα για πάνω από 1000 νέους ερευνητές και μεταπτυχιακούς φοιτητές, δηλαδή 8-10 ανά επιστημονική ομάδα.

-Η αξιολόγηση και η επιλογή των επιστημόνων που θα ενταχθούν στο Εθνικό Δίκτυο Αριστείας θα γίνεται από διεθνή διεπιστημονική επιτροπή, την οποία θα απαρτίζουν ομογενείς Έλληνες του εξωτερικού και μη Έλληνες επιστήμονες που έχουν διεθνή εμπειρία από αντίστοιχες αξιολογήσεις και δεν έχουν σύγκρουση συμφερόντων.

-Η επιλογή θα στηρίζεται στο έργο που παρήγαγαν οι επιστήμονες στην Ελλάδα μεμονωμένα ή ως συντονιστές διεθνών επιστημονικών δικτύων. Για τα πεδία των ανθρωπιστικών επιστημών, θα αξιολογείται η απήχηση του συγγραφικού έργου και βραβεύσεις από καταξιωμένους διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς.

-Οι 150 επιστημονικές ομάδες που θα επιλεγούν θα λαμβάνουν σταθερή χρηματοδότηση για 5 χρόνια.

-Κάθε 5 χρόνια, θα πραγματοποιείται νέος διαγωνισμός για 150 επιστημονικές ομάδες συνολικά με διπλό στόχο:

-Την ένταξη νέων ομάδων στο Εθνικό Δίκτυο Αριστείας.

-Την ανανέωση χρηματοδότησης για όσα μέλη του Δικτύου πέτυχαν υψηλές επιδόσεις στην εξασφάλιση διακεκριμένων χρηματοδοτήσεων, όπως αυτές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC), δημοσιεύσεις υψηλού δείκτη απήχησης, συντονιστικό ρόλο σε διεθνή ερευνητικά δίκτυα, δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων με τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ιδρύματα της χώρας και λήψη διεθνών βραβείων.

Πλέον τα ελληνικά πανεπιστήμια  βρίσκονται στην κατάταξη σε πολύ χαμηλότερα από τα 100 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου με καθοδική μάλιστα πορεία τα τελευταία 10 χρόνια.

Αναγκαίες είναι οι άμεσες πρωτοβουλίες ώστε η χώρα:

1. Να έχει ένα πανεπιστήμιο ή ερευνητικό ίδρυμα στα 100 καλύτερα του κόσμου τα επόμενα 30 χρόνια.
2. Να ανεβάσει το ποσοστό Ελλήνων επιστημόνων που λαμβάνουν μεγάλες ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις.
3. Να διατηρήσει την ικανότητα διεθνών διακρίσεων σε πεδία, στα οποία η χώρα έχει ήδη υψηλές επιδόσεις.
4. Να αυξήσει την επιχειρηματικότητα που στηρίζεται σε νέες ανακαλύψεις.
5. Να προσελκύσει επενδυτές που αναζητούν ευκαιρίες στις σύγχρονες μορφές τεχνολογίας.