Η ακτινοθεραπεία στην Ελλάδα

Η ακτινοθεραπεία έχει συνεισφορά στο 40% των ιάσεων και το 60-65% των καρκινοπαθών θα κάνουν κάποια στιγμή ακτινοθεραπεία, ενώ μέχρι σήμερα αποτελεί την πιο φθηνή μέθοδο θεραπείας, ανέφερε από το βήμα του 2nd MedTech Conference, ο Γεώργιος Πισσάκας, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας (ΕΕΑΟ).

Σύμφωνα με τον κ. Πισσάκα, η βιοιατρική τεχνολογία στον τομέα της ακτινοθεραπείας έχει κάνει πραγματικά άλματα! Τα σύγχρονα ακτινοθεραπευτικά μηχανήματα προσφέρουν τη δυνατότητα θεραπείας με εξαιρετική ακρίβεια και προστασία των φυσιολογικών ιστών (μείωση δόσης ακτινοβολίας), όπως ανέφερε.

«Χρόνο με το χρόνο αυτό βελτιώνεται. Για παράδειγμα η τρισδιάστατη σύμμορφη ακτινοθεραπεία μπορεί να αυξήσει τη δόση στον όγκο κατά 10-15%, χωρίς αύξηση των παρενεργειών», ανέφερε.
Ανά εκατομμύριο πληθυσμού αντιστοιχούν 2,2 γραμμικοί επιταχυντές του Δημόσιου τομέα και 3,2 συνολικά, όταν η ανάγκη είναι για 5,5 γραμμικούς επιταχυντές ανά εκατομμύριο πληθυσμού, με βάση την συχνότητα και την κατάλληλη ακτινοθεραπευτική αντιμετώπιση για κάθε τύπο καρκίνου.
Το 2010 στην Ελλάδα δεν υπήρχε Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών, όπως ανέφερε ο πρόεδρος της ΕΕΑΟ, προσθέτοντας πως, τη χρονιά εκείνη ανακοινώθηκε η προμήθεια 8 νέων γραμμικών επιταχυντών μέσω ΕΣΠΑ. Ο υπουργός είχε δεσμευτεί ότι σε 3 μήνες θα έχουν ολοκληρωθεί οι απαιτούμενες διαδικασίες, αλλά ενάμιση χρόνο μετά είχαν προχωρήσει οι προκηρύξεις μόνο για τους 4 γραμμικούς επιταχυντές, σύμφωνα με τον κ. Πισσάκα. «Όλες σταμάτησαν στις αρχικές φάσεις των ενστάσεων. Στο Παίδων για παράδειγμα, οι γραμμικοί επιταχυντές χάθηκαν από τις ενστάσεις», προσέθεσε.
Όπως τόνισε, οι συνέπειες αφορούν στην οδυνηρή περιπλάνηση των ασθενών για να βρουν θεραπεία, με αποτέλεσμα όσοι έχουν ανάγκη από την πολύ εξελιγμένη τεχνολογία ή να τη στερούνται ή την πληρώνουν (αναμονή 2-4 μήνες για RT). Άλλη σοβαρή συνέπεια αφορά στην εκπαίδευση των ειδικευομένων, αφού η νέα γενιά των συναδέλφων εκπαιδεύεται σε προηγούμενης εποχής τεχνολογία.

Τι άλλαξε λοιπόν στην ακτινοθεραπεία
Κατά τον κ. Πισσάκα, μπήκαν προδιαγραφές μέσω της ΕΠΥ κι έτσι πλέον το σύστηα αποκτά «ακριβά» μηχανήματα σε λογική τιμή και όχι φτηνά μηχανήματα σε ακριβή τιμή.

Δεύτερο βήμα ήταν η κοστολόγηση. «Όσο η τεχνολογία αυξάνονταν, οι τιμές μειώνονταν σε σχέση με άλλες χώρες. Ο τότε υπουργός όμως δεν υπέγραψε ποτέ αυτή την κοστολόγηση», ανέφερε. Με την εμφάνιση του ΕΟΠΥΥ το πρόβλημα έγινε αντιληπτό και πέρασε χωρίς ΦΕΚ η κάλυψη της ακτινοθεραπείας στο 100% (πλην αμοιβής γιατρού), ενώ μπήκε κάλυψη και στον ιδιωτικό τομέα. «Στις 31 Αυγούστου 2012 αποκτήσαμε φθηνές αλλά αξιοπρεπείς τιμές». Με τον ΕΟΠΥΥ ο έλεγχος στην ακτινοθεραπεία γίνεται πλέον ηλεκτρονικά (e-radiotherapy). Χάρη σε αυτό μπορούμε πλέον να ελέγξουμε και την ποιότητα. «Ο ΕΟΠΥΥ άλλαξε τα δεδομένα μιας άκρως υποβαθμισμένης ειδικότητας», σημείωσε.
«Στην ακτινοθεραπεία χωρίς να δοθεί ούτε ένα ευρώ την τελευταία 10ετία έχουν αλλάξει τόσα πράγματα! Το κράτος όχι μόνο δεν πληρώνει, αλλά και κερδίζει: είναι χαρακτηριστικό ότι η προμήθεια γραμμικών επιταχυντών μέσω ΕΣΠΑ χάρη στην επιστροφή του ΦΠΑ είχε κέρδος 2,5 εκατ. ευρώ», προσέθεσε και χαρακήρισε ως μεγάλη ελπίδα τις δωρεές. “Στο τέλος του 2017 θα έχουμε 30 μηχανήματα στο Δημόσιο, από τα οποία τα 17 τελευταίας τεχνολογίας και 15 στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και επιπλέον 6 κοβάλτια στο Δημόσιο (το κοβάλτιο μπορεί να καλύψει το 25% των αναγκών που καλύπτει ένας γραμμικός επιταχυντής)”, σημείωσε.

Στα επιτεύγματα του Νοσοκομείου “Αλεξάνδρα” στον ακτινολογικό τομέα αναφέρθηκε ο Δρ. Αθανάσιος Χαλαζωνίτης, Συντονιστής Διευθυντής Ακτινολογικού Εργαστηρίου και Διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας του Νοσοκομείου.
Το Ακτινολογικό Εργαστήριο του “Αλεξάνδρα”, το οποίο έχει εκσυγχρονιστεί με την εγκατάσταση του συστήματος ροής δεδομένων RIS/PACS, διεκπεραιώνει πάνω από 4.000 εξετάσεις και επεμβατικές το μήνα σε 24ωρη βάση, λειτουργώντας καθημερινά. «Με αυτό το ρυθμό και αυτές τις εξετάσεις, έχει υπολογιστεί ότι ο server αντέχει για 10 χρόνια», ανέφερε ο κ. Χαλαζωνίτης.
Το ήδη εν λειτουργία σύστημα PACS/RIS έχει οφέλη για τόσο για το γιατρό ακτινολόγο, όσο και για τον κλινικό γιατρό, καθώς και για τη Διοίκηση. Αυτά συνοψίζονται στα εξής:
• Βελτίωση της διάγνωσης και της ποιότητας περίθαλψης
• Μείωση της παραμονής του ασθενή στο Ακτινολογικό Εργαστήριο
• Καλύτερη διαχείριση του όγκου των πληροφοριών (η οποία αυξάνεται εκθετικά)
• Βελτίωση της παραγωγικότητας του Εργαστηρίου
• Μείωση δαπανών (σε διάστημα λειτουργίας 1ός έτους μείωση δαπανών προμήθειας ακτινολογικών φιλμ από 90.000 ευρώ σε 50.000 ευρώ)
• Διενέργεια εξετάσεων μόνο με τη χρήση ΕΑΜΑ
• Στατιστικά στοιχεία και παρακολούθηση ροής Εργαστηρίου
• Καλύτερη εκπαίδευση ειδικευόμενων του Νοσοκομείου μας
“Ο σχεδιασμός έργου ξεκίνησε πραγματικά από «λευκό χαρτί» με άγνωστο χρονοδιάγραμμα, κυρίως λόγω παντελούς άγνοιας του προσωπικού του Νοσοκομείου. Είναι χαρακτηριστικό ότι από την έναρξη της διαδικασίας μέχρι την εγκατάσταση και τη λειτουργία, μεσολάβησαν σχεδόν 3 χρόνια”, ανέφερε ο κ. Χαλαζωνίτης και πρόσθεσε πως η μεγάλη καθυστέρηση δεν οφείλεται πάντως τόσο στις διαγωνιστικές διαδικασίες (υπήρξε μόλις μία ένσταση), αλλά κυρίως στις εγκρίσεις. «Αργήσαμε 10 χρόνια» σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα», συμπλήρωσε.
Βέβαια, η ανεύρεση των χρημάτων διήρκεσε μόλις 6 μήνες. Η λειτουργία “από το φιλμ στην ψηφιακή εποχή” αυτή καθαυτή ολοκληρώθηκε στο Ακτινολογικό Εργαστήριο του Νοσοκομείου σε λιγότερο από 3 μήνες. «Τα προβλήματα που είχαμε ήταν οι διαφορετικοί κατασκευαστές μηχανημάτων (GE, SIEMENS, MERATE, PHILIPS κ.ά.), η απουσία δικτύου και η σχεδόν ανύπαρκτη Υπηρεσία Πληροφορικής. Υπάρχουν ακόμη πολλές αδυναμίες, τις οποίες προσδοκούμε να ξεπεράσουμε σταδιακά», σημείωσε. Στόχος, όπως τον περιέγραψε ο κ. Χαλαζωνίτης, είναι να ενοποιηθούν όλες οι απεικονιστικές μονάδες μεταξύ τους, να μεταφέρονται τα δεδομένα στον κεντρικό server και να δημιουργηθούν σταθμοί θέασης σε όλο το Νοσοκομείο.
“Η τροποποίηση της αλλαγής της συμπεριφοράς, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας ενός προγράμματος που στοχεύει στην πρόληψη και στην προαγωγή της υγείας”, τόνισε ο Αναστάσιος Ρεντούμης, Manager Υπηρεσιών Υγείας.
Σύμφωνα με τον κ. Ρεντούμη, οι υπηρεσίες και τα προϊόντα e-health και ειδικότερα apps και ηλεκτρονικές πλατφόρμες έχουν δοκιμαστεί σε αρκετές κλινικές δοκιμές την τελευταία 5ετία και οι μετά-αναλύσεις έχουν δείξει ότι αυξάνουν τη γνώση και την συναίσθηση των τελικών χρηστών και προωθούν την θετική αλλαγή, βελτιώνοντας τις στάσεις και συμπεριφορές κυρίως σε ότι αφορά παράγοντες κινδύνου για χρόνια νοσήματα, όπως ο Διαβήτης και η Καρδιακή Ανεπάρκεια.
«Τα προγράμματα SmartCare και likestinygeia τα οποία έχουν λάβει χώρα σε φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κινούνται προς αυτή τη κατεύθυνση. Τα αποτελέσματα τους δείχνουν ότι οι παρεμβάσεις πρόληψης και προαγωγής της υγείας που κινούνται στο μοντέλο της ολιστικής φροντίδας, με εξατομικευμένο χαρακτήρα και με την υποστήριξη τεχνολογιών e-health, βελτιώνουν κλινικούς και οικονομικούς δείκτες, ενισχύουν το αίσθημα της ικανοποίησης των τελικών χρηστών και επηρεάζουν τη συμπεριφορά με καθημερινά, μικρά, θετικά βήματα», κατέληξε.