Αντιβιοτικό χωρίς συνταγή για 1 στους 4 Έλληνες

Ανησυχητικά παραμένουν τα στοιχεία για την αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών στη χώρα μας. Ωστόσο, αν και παραμένουμε σε υψηλά επίπεδα, κάποια βελτίωση είναι ορατή, επιτάσσοντας την κλιμάκωση των προσπαθειών.

Έρευνα έδειξε ότι ένας στους τέσσερις πολίτες λαμβάνει αντιβιοτικό χωρίς συνταγή, είτε αγοράζοντας το είτε χρησιμοποιώντας σκευάσματα που ήδη είχε στο σπίτι.

Ενδεικτικό της πραγματικότητας είναι το αποτέλεσμα του προγράμματος συλλογής και καταστροφής αποκλειστικώς οικιακών φαρμακευτικών σκευασμάτων. Από τον Μάρτιο του 2012 έως σήμερα έχουν συλλεχθεί πάνω από 240 τόνοι οικιακών φαρμακευτικών σκευασμάτων και υπολειμμάτων φαρμάκων οικιακής χρήσεως.

«Η κατάχρηση των αντιβιοτικών οδηγεί ορισμένα μικρόβια να αναπτύξουν ανθεκτικότητες», υπογράμμισε σε συνέντευξη τύπου για την Ευρωπαϊκή Ημέρα Αντιβιοτικών η ΓΓ Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου, Χρ. Παπανικολάου.

«Η μικροβιακή αντοχή είναι παγκόσμιο πρόβλημα. Δεν υπάρχει νοσοκομείο, χώρα ή σύστημα υγείας που να μπορεί να υποστηρίξει  ότι το έχει λύσει», τόνισε ο καθηγητής ΕΚΠΑ, Γ. Λ. Δαΐκο.

Το 25% των κολοβακτηριδίων που προκαλούν ουρολοιμώξεις σε ασθενείς της κοινότητας παράγουν ευρέος φάσματος β-λακταμάσες που τα καθιστούν ανθεκτικά σχεδόν σε όλες τις κεφαλοσπορίνες και τα πενικιλλινούχα αντιβιοτικά, ενώ το 10% είναι ανθεκτικό σε ακόμη πιο προωθημένα αντιβιοτικά όπως οι κινολόνες. Τα ποσοστά των πνευμονιοκόκκων, βασικό αίτιο σοβαρών λοιμώξεων αναπνευστικού, που δεν είναι ευαίσθητα στην πενικιλλίνη ξεπερνούν το 40% και τα μισά εξ αυτών είναι ανθεκτικά σε περισσότερες από δύο διαφορετικές ομάδες αντιβιοτικών (πολυανθεκτικά στελέχη). Στα ελληνικά νοσοκομεία, σύμφωνα με δεδομένα από το Εθνικό Δίκτυο Μελέτης Μικροβιακής Αντοχής WHONET, το 30% των νοσοκομειακών στελεχών Klebsiella, το 30% των στελεχών Pseudomonas και το 80% των Acinetobacter είναι ανθεκτικά στις καρβαπενέμες, τα πλέον προωθημένα αντιβιοτικά. Τα ποσοστά αντοχής στις καρβαπενέμες είναι ακόμα υψηλότερα σε στελέχη που προέρχονται από ασθενείς των μονάδων εντατικής θεραπείας. Τα προαναφερθέντα πολυανθεκτικά μικρόβια προκαλούν περίπου 5000 σοβαρές νοσοκομειακές λοιμώξεις και περισσότερους από 1000 θανάτους ετησίως. 

Όπως ανέφερε η κ. Κοντοπίδου, υπεύθυνη μικροβιακής αντοχής του ΚΕΕΛΠΝΟ, η Ελλάδα παραμένει πρώτη στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα, παρόλη την σταθερή σημαντική μείωση της κατανάλωσης ιδιαίτερα τα τρία τελευταία χρόνια της επιτήρησης. Όσον αφορά την κατανάλωση στα νοσοκομεία η χώρα μας εμφανίζει κι εδώ σημαντική μείωση και βρίσκεται από την 4η θέση το 2011 στην 7η  θέση το 2012, πίσω από την Φιλανδία,  Ιταλία, Λιθουανία, Λετονία, Γαλλία και Εσθονία. Η Ελλάδα είναι από τις ευρωπαϊκές χώρες που τα τελευταία χρόνια εμφανίζουν σταθερή μείωση της κατανάλωσης των αντιβιοτικών τόσο στην κοινότητα όσο και στο νοσοκομειακό χώρο.  Η  Ελλάδα και η Πολωνία, το 2012 σε σύγκριση με το 2011, εμφάνισαν από τα υψηλότερα ποσοστά μείωσης της συνολικής κατανάλωσης αντιβιοτικών στην Ευρώπη (περισσότερο από 9%).

Πρόσφατη δημοσκόπηση (Νοέμβριος 2014) , τα αποτελέσματα της οποίας παρουσίασε η παθολόγος-λοιμωξιολόγος, αναπληρώτρια καθηγήτρια ΕΚΠΑ, κ. Αντωνιάδου ένας στους δυο ενήλικες άνω των 18 ετών έχει πάρει κάποιο αντιβιοτικό τον τελευταίο χρόνο, ποσοστό που παραμένει σταθερό τα τελευταία χρόνια.

Οι κυριότερες αιτίες λήψης αντιβιοτικού είναι σταθερά οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού.

Δυστυχώς, ένας στους τέσσερις που λαμβάνει αντιβιοτικό το παίρνει χωρίς συνταγή (24,2%), είτε αγοράζοντάς το (15,6%)  είτε από ποσότητες που είχαν περισσέψει από προηγούμενη χρήση (8,6%). Από αυτούς ένα πολύ μικρό ποσοστό προσκομίζει συνταγή εκ των υστέρων (6% το 2014). Ενώ το 36% των ερωτηθέντων έχει στο σπίτι ανά πάσα στιγμή αντιβιοτικό για ώρα ανάγκης

Ενθαρρυντικό είναι το ποσοστό 45% (σταθερό από πέρυσι) που δηλώνει ότι δεν θα πάρει αντιβιοτικά στο επόμενο κρυολόγημα ή γρίπη και που είναι αυξημένο σε σχέση με το παρελθόν, και το ποσοστό 92% που δήλωσε ότι δεν πήρε αντιβιοτικό για συνάχι. Παράλληλα, η  συνταγογράφηση αντιβιοτικών από γιατρό παρουσιάζει σημαντική μείωση, γεγονός που σηματοδοτεί την ανάγκη ελέγχου της λήψης αντιβιοτικών χωρίς συνταγή από τον Έλληνα πολίτη.

Το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. έχει οργανώσει 13 μετεκπαιδευτικά σεμινάρια με αντικείμενο «Ορθολογική χρήση των Αντιβιοτικών στην Ιατρική Πράξη» για περισσότερους από 2500 Γενικούς Ιατρούς και Ιατρούς που ασκούν Πρωτοβάθμια περίθαλψη σε όλη τη χώρα ενώ σχεδιάζεται για το 2015 αντίστοιχο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο για όλους τους νοσοκομειακούς ιατρούς ξεκινώντας από τα νοσοκομεία της Αττικής.