Απογοήτευση από τα επίπεδα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα

Τα φώτα για την ορθή διαχείριση του καρκίνου έχουν στραφεί στη δευτερογενή πρόληψη, δηλαδή  τη πρώιμη διάγνωση της νόσου είτε ως προκαρκινική κατάσταση είτε σε αρχικό στάδιο με στόχο τηναύξηση της επιβίωσης των ασθενών. Ωστόσο, για τον καρκίνο του πνεύμονα  μικρό ποσοστό του πληθυσμού, σύμφωνα με τα στοιχεία μελέτης, που θα μπορούσε να υποβληθεί τελικά υποβάλλεται σε προληπτικό έλεγχο.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος έχει αποδειχθεί ότι είναι εφικτός και αποτελεσματικός για μια σειρά νεοπλασιών όπως είναι ο καρκίνος του μαστού, του τραχήλου της μήτρας, του παχέος εντέρου, του προστάτη και προσφάτως ο καρκίνος του πνεύμονα. Τα στοιχεία σχολιάζουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής Ογκολογίας), Μαρία Γαβριατοπούλου (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Θεραπευτικής Ογκολογίας) και ο Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Ογκολογίας – Αιματολογίας και Διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής).

Σε ότι αφορά τον καρκίνο του πνεύμονα, ο προσυμπτωματικός έλεγχος  περιλαμβάνει τη διενέργεια αξονικής θώρακος χαμηλής δόσης κάθε χρόνο για τον πληθυσμό άνω των 50 ετών της ηλικίας με βάση τα αποτελέσματα μεγάλων κλινικών μελετών.Ειδικότερα, η  σύσταση για υποβολή σε προσυμπτωματικό έλεγχο αφορά σε ενεργούς καπνιστές ή σε όσους έχουν διακόψει το κάπνισμα για λιγότερο από 15 έτη. Τα κριτήρια μάλιστα αυτά που υιοθετήθηκαν στις ΗΠΑ το 2021 είναι πιο ελαστικά σε σχέση με την αρχική σύσταση  και πλέον περιλαμβάνει ένα πιο διευρυμένο πληθυσμό με επιδίωξη να αντιμετωπίζονται θέματα αποκλεισμού γυναικών και ατόμων συγκεκριμένων εθνικών ομάδων. Με βάση τις πρόσφατες οδηγίες, υπολογίζεται ότι πλέον 13,5 εκατομμύρια κάτοικοι των ΗΠΑ είναι κατάλληλοι για να υποβληθούν σε προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα.

Ποσοστά θανάτου από καρκίνο του πνεύμονα προσαρμοσμένα στην ηλικία,† ανά Πολιτεία – Εθνικό Σύστημα Ζωτικών Στατιστικών, Ηνωμένες Πολιτείες, 2018. Πηγή: CDC

Έως τώρα, τα στοιχεία για την χρήση του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα ήταν ιδιαίτερα ελλιπή. Μόλις πριν από λίγες ημέρες δημοσιεύθηκε η πρώτη μεγάλη μελέτη που περιλαμβάνει δεδομένα από όλες τις Πολιτείες των ΗΠΑ. Παρά του περιορισμούς που έχει η συγκεκριμένη μελέτη, καταδεικνύει ότι μόλις το 16,5% των ατόμων που θα μπορούσαν να υποβληθούν το 2022 σε προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα, τελικά πραγματοποίησαν την εξέταση.  Σημειώνεται ότι είναι υψηλότερα ποσοστά μεταξύ συγκεκριμένων εθνοτικών ομάδων και παρά τις διακυμάνσεις που παρατηρούνται μεταξύ των πολιτειών, το κυριότερο συμπέρασμα είναι ότι μικρό ποσοστό του πληθυσμού που θα μπορούσε να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα τελικά προβαίνει στην εξέταση.

Εκτιμώμενα στατιστικά στοιχεία για τον καρκίνο του πνεύμονα στις ΗΠΑ (2021). Τα εκτιμώμενα ποσοστά καρκίνου του πνεύμονα στις Ηνωμένες Πολιτείες για το 2021 είναι: 235.760 νέες περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων 119.100 στους άνδρες και 116.660 στις γυναίκες. Ο κίνδυνος να αναπτύξει κανείς καρκίνο του πνεύμονα κατά τη διάρκεια της ζωής του είναι περίπου 1 στους 15 για τους άνδρες και 1 στους 17 για τις γυναίκες. Περίπου 69.410 ετήσιοι θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα αφορούν άνδρες και 62.470 γυναίκες. Κατά μέσο όρο, 14,4% και 11,7% των ανδρών και των γυναικών είναι καθημερινοί χρήστες καπνού, αντίστοιχα. Πηγή: https://www.researchgate.net/

Από αυτή τη πρώτη αποτύπωση της αποδοχής του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα είναι δυνατόν να κατανοήσουμε τις ανάγκες του πληθυσμού και να βελτιώσουμε την πρόσβαση σε προγράμματα πρόληψης. Ανάλογα δεδομένα θα ήταν ασφαλώς ιδιαίτερα χρήσιμα και για τη χώρα μας, στην οποία το ποσοστό των καπνιστών προσεγγίζει το 30% του πληθυσμού χωρίς να υπολογίζονται όσοι κάνουν χρήση εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης.