Απονεύρωση νεφρικών αρτηριών: Νέος πυλώνας θεραπείας της υπέρτασης

Τα οφέλη της απονεύρωσης νεφρικών αρτηριών για τους αρρύθμιστους υπερτασικούς επισημάνθηκαν στο 9th Official pre-ESH International Congress Satellite Symposium: Update on difficult to Control Hypertension and Related Comorbidities”.

Η εκδήλωση  πραγματοποιήθηκε στο Αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη στις 31 Μαρτίου και 1 Απριλίου 2023, από την Α’ Καρδιολογική Κλινική του ΕΚΠΑ και της Ευρωπαϊκή Εταιρεία Υπέρτασης. Συγκεκριμένα, όπως ανακοινώθηκε ελπίδα για 2.500.000 υπερτασικούς στην Ελλάδα και ιδιαίτερα για το 2-3% από αυτούς που λαμβάνουν πλήρη αντιυπερτασική αγωγή με τουλάχιστον τρία φάρμακα έχουν μεγάλη δυσκολία ή δεν καταφέρνουν να ρυθμίσουν τη πίεσή τους φέρνει επέμβαση στα νεφρά με τη χρήση ειδικών καθετήρων.  Σημειώνεται ότι η πίεσή τους παραμείνει αρρύθμιστη για μακρό χρονικό έχουν τριπλάσιο κίνδυνο αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής ανεπάρκειας.

Πρόκειται για συμπαθητική απονεύρωση νεφρικών αρτηριών (renal sympathetic denervation, RDN) και αφορά τη ενδοαυλική μέσω καθετήρα κατάλυση των νεφρικών συμπαθητικών νευρικών ινών.  Με τον τρόπο αυτό τροποποιείται ο τόνος της συμπαθητικής δραστηριότητας στο επίπεδο του νεφρού με αποτέλεσμα τη μείωση της πίεσης. Το αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με απλή τοπική αναισθησία και ολιγόωρη μέχρι 24ωρη παραμονή στο νοσοκομείο.

Τι δείχνουν μελέτες

Τα οφέλη καταδεικνύουν «νέας γενιάς» τυχαιοποιημένες μελέτες απονεύρωσης, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνεδρίου, καθηγητή Καρδιολογίας – Διευθυντής της Α’ Καρδιολογικής Κλινικής του ΕΚΠΑ, και πρώην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης Κωνσταντίνος Τσιούφης.  Σημαντική  μείωση της αρτηριακής πίεσης ιατρείου και της 24ωρης πίεσης κατά 8-10 mmHg της συστολικής και κατά 4-5 mmHg της διαστολικής ανεξάρτητα από την λαμβανομένη αντιυπερτασική αγωγή κατέγραψαν οι διεθνείς μελέτες SPYRAL HTN-OFF MED και SPYRAL HTN-ON MED στις οποίες  έλαβε μέρος το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών. Από τη δε μελέτη RADIANCE-ΗΤΝ TRIO προέκυψε ότι η χρήση υπερήχων ενδοαυλικά, σε ασθενείς με ανθεκτική υπέρταση επίσης έδειξε ανάλογη όρο μείωση της συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης.  Συνεπώς, σημειώθηκε μείωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων κατά 20% και ειδικά των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων κατά 30%. Ο  κ. Τσιουφής επεσήμανε ότι με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία η μείωση της πίεσης με την απονεύρωση διατηρείται για τουλάχιστον 3 χρόνια και μάλιστα αφορά τόσο τη ημερήσια όσο και την νυκτερινή πίεση.

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα υιοθετήθηκε η απονεύρωση ως το πλέον πρόσφατο position statement ειδικών της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης. Επίσης εντάχθηκε στο κείμενο συμφωνίας ειδικών της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας ως μια ασφαλή και αποτελεσματική, επικουρική της φαρμακευτικής θεραπείας, επιλογή για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Ένα επιπρόσθετο μέσο ελάττωσης της πίεσης

Αναφερόμενος στην προσέγγιση ο κ. Τσιούφης σχολίασε ότι στο μέλλον ενδεχομένως αποτελεί «τον τρίτο βασικό πυλώνα θεραπείας της υπέρτασης μαζί με την υγιεινοδιαιτητική και φαρμακευτική αγωγή». Στην χώρα μας ήδη  έχει συσταθεί Εθνική Επιτροπή  για να προταθούν κριτήρια και κανόνες για την κλινική χρήση της. Σε αυτή συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των Επιστημονικών εταιρειών που σχετίζονται με την θεραπεία των υπερτασικών ασθενών (Ελληνικη Εταιρεία Υπέρτασης, Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία).

Την αναγκαιότητα σαφών κανόνων για την διενέργεια της επέμβασης τόνισαν τα μέλη της Επιτροπής ο κ. Τσιούφης και ο καθηγητής Παθολογίας Μιχάλης Δούμας.  Επίσης, χρειάζεται η λειτουργία κέντρων ώστε οι ειδικοί στην υπέρταση και επεμβατικοί καρδιολόγοι ν α εκτιμούν τους υπερτασικούς ασθενείς και εάν ενδείκνυται η απονεύρωση. Σαφώς απαραίτητη είναι η εκπαίδευση των επεμβατικών καρδιολόγων αλλά και του συνόλου των ιατρών οι οποίοι αντιμετωπίζουν τους ασθενείς προ και μετά την επέμβαση.