Απορίες και απαντήσεις σχετικά με τα εμβόλια

 Προβληματισμοί και απορίες απασχολούν μέρος του  πληθυσμού σχετικά με τα εμβόλια. Δημοσίευμα στο περιοδικό JAMA διαφωτίζει για την ανταπόκρισή τους προς τις μεταλλάξεις, την μετάδοση του SARS-CoV-2, το κενό ανάμεσα στις δόσεις, την μείξη εμβολίων, την λήψη μιας δόσης, καθώς και το διάστημα ανοσίας.

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ)(https://mdimop.gr/covid19/ ) συνοψίζουν τα δεδομένα.

Ποιο εμβόλιο είναι το καλύτερο;

Ως προς την αποτελεσματικότητα τα mRNA εμβόλια εμφανίζουν την αποτελεσματικότητα αποτρέποντας το 95% περίπου των περιπτώσεων συμπτωματικής νόσου COVID-19 και το 100% σχεδόν των θανάτων μετά από δύο δόσεις.  Το εμβόλιο της εταιρείας Janssen ήταν 66% αποτελεσματικό ενάντια στη μέτριας βαρύτητας νόσο, 85% ενάντια στη σοβαρή νόσο και 100% έναντι στη θνητότητα από τη λοίμωξη COVID-19.

Προστατεύουν και από τη μετάδοση;

Είναι δύσκολο να αποδειχθεί γιατί πολλοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν τη διασπορά του ιού. Σύμφωνα με πρώιμα δεδομένα από μελέτες φάσης 3 φαίνεται μία μείωση στην ασυμπτωματική νόσο μετά τον εμβολιασμό.  Στον Ισραήλ ήδη τα πρώτα στοιχεία δείχνουν μία πτωτική πορεία στον αριθμό των νέων λοιμώξεων μετά το μαζικό εμβολιασμό του πληθυσμού.

Ποια είναι η ασφάλεια  μετά τον εμβολιασμό;

Το CDC (Center for Disease Control and Prevention) ανακοίνωσε ότι 14 ημέρες μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου για τους επόμενους τρείς μήνες δεν χρειάζεται κάποιος να μπει σε καραντίνα μετά την έκθεση του σε θετικό κρούσμα. Ωστόσο, οι εμβολιασμένοι οφείλουν να τηρούν τα μέτρα προφύλαξης .

Τα εμβόλια αντιμετωπίζουν τα νέα στελέχη του ιού;

Τα δεδομένα ως τώρα υποστηρίζουν ότι:

• το εμβόλιο της Moderna είναι αποτελεσματικό έναντι στο στέλεχος Β.1.1.7 (που πρωτοεμφανίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο), αλλά είναι λιγότερο αποτελεσματικό απέναντι στο στέλεχος Β.1.351 (στέλεχος της Νότιας Αφρικής).
• το εμβόλιο Novavax ως προς το στέλεχος Β.1.1.7 φαίνεται να έχει αποτελεσματικότητα σε ποσοστό 89%, ενώ στη Νότια Αφρική όπου κυριαρχεί το στέλεχος Β.1.351 η αποτελεσματικότητα ήταν στο 60%.
• το εμβόλιο της Pfizer φαίνεται να είναι αποτελεσματικό στον πληθυσμό του Ισραήλ όπου το επικρατόν στέλεχος είναι το Β.1.1.7.

Ποιο είναι το περιθώριο του κενού μεταξύ των δόσεων;

Πολύς λόγος έχει γίνει για την καθυστέρηση της δεύτερης δόσης προκειμένου να εμβολιαστεί μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού.  Σύμφωνα με τον CDC , το περιθώριο μεταξύ των δύο δόσεων μπορεί να είναι το μέγιστο έως 6 εβδομάδες, καθώς το μεγάλο χρονικό κενό μεταξύ των δόσεων αφήνει τα άτομα με ανεπαρκή ανοσία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και μπορεί δυνητικά να συμβάλλει στην εμφάνιση νέων στελεχών.

Μπορούν τα εμβόλια να αναμειχθούν;

Προς το παρόν δεν υπάρχουν δεδομένα για τη χρήση ενός διαφορετικού εμβολίου για τη δεύτερη δόση από εκείνο που χορηγήθηκε στην πρώτη. Επίσης, δεν συνίσταται από το CDC εκτός από πολύ ιδιαίτερες περιστάσεις. Αυτήν περίοδο διενεργούνται κλινικές μελέτες που ερευνούν αυτό το ενδεχόμενο.

Τι συμβαίνει αν κάποιος λάβει μόνο μία δόση;

Σε αναρρώσαντες από COVID-19 λοίμωξη μία δόση εμβολίου έχει φανεί ότι οδηγεί σε ανοσολογική απάντηση εφάμιλλη με όσους έκαναν και τις δύο δόσεις του εμβολίου χωρίς ιστορικό λοίμωξης. Όμως, θα πρέπει να ερευνηθεί με μέτρηση αντισωμάτων πριν τον εμβολιασμό. Ανησυχία υπάρχει για την πιθανότητα ισχνής ανοσίας που θα προκαλέσει  ενίσχυση των μεταλλλάξεων.

Πόσο θα διαρκέσει η ανοσία που προσφέρουν τα εμβόλια;

Τα εμβόλια κατά του SARS-CoV-2 προσφέρουν ανοσία τόσο μέσω της παραγωγής των αντισωμάτων όσο και διεγείροντας την Τ κυτταρική ανοσία μνήμης. Παρότι δεν είναι γνωστή η διάρκεια της ανοσίας που θα παρέχουν τα εμβόλια, είναι πιθανό να χρειαστούν επαναληπτικές δόσεις στο μέλλον τόσο για την ενίσχυση της ανοσίας όσο και για την προφύλαξη από νεότερα στελέχη.