Ας αντιστρέψουμε το κλίμα σε σχέση με τα εμβόλια στην ΕΕ

Xavier Prats Monné, Γενικός Διευθυντής της ΓΔ Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Δείχνουμε έναν εφησυχασμό όσον αφορά τον εμβολιασμό στην ΕΕ. Έχουμε ξεχάσει ότι πριν καθιερωθούν οι εμβολιασμοί, πολλά παιδιά πέθαιναν ή έμεναν ανάπηρα για όλη τους τη ζωή. Χάρη στους εμβολιασμούς εξαλείφθηκε η ευλογιά, που προξένησε τουλάχιστον τριακόσια εκατομμύρια θανάτους μόνο τον 20ό αιώνα, ενώ παράλληλα αποφεύχθηκαν αμέτρητοι θάνατοι από ασθένειες όπως η ιλαρά, η διφθερίτιδα και η μηνιγγίτιδα.

Σήμερα, αντίθετα παρατηρούμε πρωτοφανή κρούσματα ασθενειών που θα μπορούσαν να προληφθούν με εμβολιασμό σε αρκετές χώρες της ΕΕ καθώς και σε γειτονικές χώρες. Τα κρούσματα ιλαράς στην ΕΕ τριπλασιάστηκαν μεταξύ 2016 και 2017, ενώ μέσα στην τελευταία διετία έχασαν τη ζωή τους πάνω από 50 άνθρωποι. Όσον αφορά την εποχική γρίπη, το ποσοστό εμβολιασμού των ηλικιωμένων ατόμων εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από τον στόχο του 75%, ενώ το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων εκτιμά ότι περίπου 40.000 άνθρωποι στην Ευρώπη πεθαίνουν από επιπλοκές της ασθένειας αυτής.

Οι λοιμώδεις νόσοι, όπως η ιλαρά, η διφθερίτιδα και η γρίπη, δεν περιορίζονται μέσα στα εθνικά σύνορα, η δε ανεπαρκής ανοσοποίηση σε μια χώρα της ΕΕ θέτει σε κίνδυνο την υγεία και ασφάλεια των πολιτών ολόκληρης της ΕΕ. Είναι ξεκάθαρη η προστιθέμενη αξία που προκύπτει από την αντιμετώπιση ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με εμβολιασμό. Για να αντιμετωπίσουμε όμως τα κοινά μας προβλήματα απαιτούνται πιο συντονισμένες προσεγγίσεις, καθώς και μια συλλογική προσπάθεια από την Επιτροπή και τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς, τις εθνικές αρχές και τους εταίρους μας στους τομείς της υγειονομικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης και της έρευνας, αλλά και από την κοινωνία των πολιτών. Τους τελευταίους μήνες όλοι αυτοί οι παράγοντες έδειξαν ισχυρή βούληση να εντείνουν τη μεταξύ μας συνεργασία.

Οι επιπτώσεις της επιφυλακτικότητας έναντι των προγραμμάτων εμβολιασμού προκαλούν οπωσδήποτε ανησυχία. Οι εσφαλμένες αντιλήψεις για τον εμβολιασμό έχουν μετατοπίσει την προσοχή του κοινού από τα οφέλη προς τη δυσπιστία έναντι της επιστήμης και τον φόβο πιθανών παρενεργειών. Το ζήτημα αυτό φάνηκε καθαρά στη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με την πρόταση. Οι πολίτες, αφενός, έχουν εύλογα ερωτήματα που δεν απαντώνται ικανοποιητικά και, αφετέρου, δεν γνωρίζουν την πιθανή σοβαρότητα ορισμένων ασθενειών που προλαμβάνονται με εμβολιασμό.

Η ποικιλία των πολιτικών και των χρονοδιαγραμμάτων εμβολιασμού στις χώρες της ΕΕ θέτει ένα επιπλέον πρόβλημα. Αυτό μπορεί να αποτελέσει ιδιαίτερο εμπόδιο για τα άτομα που μετακινούνται κατά τη διάρκεια της ζωής τους από τη μια χώρα της ΕΕ στην άλλη. Άλλα προβλήματα είναι τα εμπόδια όσον αφορά την πρόσβαση στα εμβόλια, η έλλειψη εμβολίων, καθώς και αυτά που συνδέονται με την έρευνα και ανάπτυξη για τα νέα και υφιστάμενα εμβόλια.

Τι προτείνει η Επιτροπή για το μέλλον:

Η Επιτροπή ενέκρινε μια φιλόδοξη πρόταση προκειμένου να αξιοποιηθεί η μεγάλη συλλογική προσπάθεια που καταβάλλεται σε όλη την ΕΕ για την αύξηση των ποσοστών εμβολιασμού και την πρόσβαση όλων στα εμβόλια.

• Καλούμε τις εθνικές αρχές να αναπτύξουν εθνικά σχέδια εμβολιασμού μέχρι το 2020, τα οποία θα περιλαμβάνουν ως στόχο τον εμβολιασμό κατά της ιλαράς σε ποσοστό τουλάχιστον 95%.
• Μία από τις βασικές συστάσεις για την αντιμετώπιση της επιφυλακτικότητας έναντι των εμβολιασμών είναι να δημιουργηθεί έως το 2019 από την Επιτροπή μια διαδικτυακή πύλη μέσω της οποίας θα δίνονται απαντήσεις σε εύλογες ανησυχίες με σαφή, διαφανή και εξακριβωμένα στοιχεία.
• Για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της απόκλισης των προγραμμάτων εμβολιασμού, θα πρέπει να συνεργαστούμε για την κατάρτιση, έως το 2020, κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με ένα βασικό πρόγραμμα εμβολιασμού στην ΕΕ.
• Για να συμβάλουμε στην πρόληψη των ανισοτήτων όσον αφορά την πρόσβαση, θα πρέπει να δημιουργήσουμε μια εικονική ευρωπαϊκή αποθήκη δεδομένων για τις ανάγκες εμβολιασμού και τα αποθέματα εμβολίων. Θα πρέπει επίσης να στοχεύσουμε καλύτερα τις δράσεις ευαισθητοποίησης για να βοηθήσουμε τις ευάλωτες ομάδες.

Αυτές είναι μόνο μερικές από τις συστάσεις για τη διασφάλιση ενός βιώσιμου, δίκαιου και αποτελεσματικού εμβολιασμού σε όλη την ΕΕ. Ο εμβολιασμός του πληθυσμού είναι κάτι το θετικό για τη δημόσια υγεία που καμιά χώρα δεν μπορεί να θεωρεί δεδομένο, και βασιζόμαστε στη δέσμευση των κρατών μελών και όλων των εταίρων μας για να επιτύχουμε τους κοινούς μας στόχους.