Η αξία της επένδυσης στα εμβόλια

“Τα εμβόλια προσφέρουν πολλά περισσότερα από την προστασία της υγείας. Προστατεύουν τα εισοδήματα και τις αποταμιεύσεις των ανθρώπων και προωθούν την οικονομική ανάπτυξη”. Αυτό είναι το μήνυμα της GAVI, του διεθνούς οργανισμού, που αποτελεί μια Συμμαχία για τα Εμβόλια. Η διαχρονική προσφορά των εμβολίων στη δημόσια υγεία είναι αδιαμφισβήτητη. Καθίσταται, όμως, όλο και πιο επίκαιρη η προσφορά τους και στα δημόσια ταμεία.

Ενδεικτικό της σημασίας τους είναι πως έχει συντελεστεί και μια αλλαγή της οπτικής καθώς πλέον προσεγγίζεται και η κάλυψη εμβολιαστικών αναγκών για χρόνιες παθήσεις, όπως ο καρκίνος και η ΧΑΠ. Ωστόσο, σε ενα υφεσιακό περιβάλλον, όπου κάθε απόφαση για δαπάνες και ειδικά στο χώρο της υγείας περνάει από κόσκινο, η διατήρηση της ισορροπίας και η διασφάλιση πλήρους πρόσβασης σε κάθε θεραπεία αποδεικνύεται σταυρόλεξο για δύσκολους λύτες.

Οι εκκλήσεις για εξαίρεση της δαπάνης των εμβολίων από το σύνολο της εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης πέφτουν έως σήμερα στο κενό, αλλά κυρίως φαίνεται πως ο σύντομος πολιτικός χρόνος δεν επιτρέπει στις εκάστοτε κυβερνήσεις να δουν τα μακροπρόθεσμα οφέλη, όχι μόνο σε ζωές, αλλά και στους προϋπολογισμούς. Οι υποστηρικτές μιας τέτοιας επιλογής τονίζουν πως η εξαίρεση θα έδινε ανάσα στη Φαρμακευτική Δαπάνη, αφού άλλωστε στηρίζεται σε μια πραγματικότητα, πως τα εμβόλια δεν είναι όπως οι άλλες φαρμακευτικές θεραπείες.

Αναλογιστείτε μόνο πως, σύμφωνα με εκτιμήσεις, τα επόμενα 10 χρόνια χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος θα εξοικονομήσουν περίπου 150 δισ. δολάρια, από τη χρήση των εμβολίων. Μάλιστα, η εκτιμώμενη απόδοση της επένδυσης του κόστους του εμβολιασμού υπολογίζεται 44 φορές μεγαλύτερη.

Παρόλα αυτά, όπως ανέφερε ο Roberto Grecο, Πρόεδρος και Διευθύνoντας Σύμβουλος της GSK Ελλάδος, η οποία διαθέτει, βέβαια, σημαντικό portfolio εμβολίων, “τείνουμε να προσεγγίζουμε τα εμβόλια όπως προσεγγίζουμε τις άλλες θεραπείες, αλλά υπάρχει διαφορά. Τα εμβόλια συνιστούν πρόληψη, ενώ τα φάρμακα επιδιώκουν να θεραπεύσουν τη νόσο αφού εμφανιστεί. Αλλά ο καλύτερος τρόπος να μείνεις υγιής είναι η πρόληψη”, προσέθεσε.

Όπως ανέφερε η Τζούλια Βασιλειάδου, Ιατρική Διεθύντρια της GSK μόνο το καθαρό νερό συγκρίνεται με τα εμβόλια στη δυνατότητα να σώσουν ζωές. Διεθνώς, 2 με 3 εκατομμύρια θάνατοι προλαμβάνονται ετησίως χάρη στα εμβόλια, ενώ 750 χιλιάδες παιδιά γλυτώνουν από αναπηρίες.

Ωστόσο, το δίλημμα μεταξύ πλήρους πρόσβασης και κόστους παραμένει, με τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα το ενδεχόμενο ένταξης στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, αλλά και την αποζημίωση του μοναδικού εμβολίου για τη Μηνιγγίτιδα τ. Β, το οποίο διαθέτει η εταιρία.

Μέχρι σήμερα το εμβόλιο εξαιρείται με κριτήριο το υψηλό κόστος του (€100 ανά δόση, για 4 δόσεις) και τη χαμηλή επίπτωση της νόσου στη χώρα μας.

Το θέμα απασχόλησε και ένα από τα πάνελ του Συνεδρίου της ΕΣΔΥ, όπου τονίστηκε πως από το 2005 έως και το 2015, σύμφωνα με στοιχεία του ΕΚΑΜ, πέθαναν από την μηνιγγίτιδα οροομάδας Β,  39 παιδιά. Είναι ενδεικτικό ότι, τα κρούσματα μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια οφείλονται κυρίως στο συγκεκριμένο στέλεχος.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, Κ. Νταλούκα, ο τύπος Β της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου, η οποία προλαμβάνεται σε υψηλό ποσοστό με το εμβόλιο που κυκλοφορεί, έχει πολύ υψηλή θνητότητα και προκαλεί πολύ σοβαρές επιπλοκές, όπως διαταραχές της ακοής και της όρασης, νευρολογικά ελλείμματα, διαταραχές της γνωσιακής λειτουργίας και ακρωτηριασμούς άκρων.

Πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Lancet κατέγραψε, μεταξύ άλλων, μείωση κατά 50% στα καταγεγραμμένα περιστατικά της νόσου (εδώ).

Βέβαια, αν και η Ελλάδα είναι περίπου στην μέση, σε ότι  αφορά τη μέση επίπτωση της νόσου, δύο χώρες, η Βρετανία και η Ιταλία με μικρότερη επίπτωση έχουν εντάξει το εμβόλιο στο δικό τους πρόγραμμα, όπως έχει πράξει και η Ιρλανδία.

Σύμφωνα με τον Τ. Παναγιωτόπουλο, καθηγητή Τομέα υγείας του παιδιού της ΕΣΔΥ η συζήτηση κινείται μεταξύ σύστασης του εμβολίου για την ομάδα υψηλού κινδύνου και της εξαίρεσης από το Εθνικό Πρόγραμμα εμβολίων που αφορούν νόσους με μικρή επίπτωση.

Όπως τονίστηκε στην έταιρη ενημερωτική εκδήλωση για τα εμβόλια της GSK, πάνω από 10 εκατ. παιδιά έχουν ήδη εμβολιαστεί, ενώ 16 παιδιατρικοί οργανισμοί διεθνώς το συστήνουν.

Για τον κ. Greco, όμως, δεν υπάρχει δίλημμα: “Με το εμβόλιο σώζεις ζωές και μάλιστα παιδιών, αλλά και γλυτώνεις χρήματα. “Είναι σπάνια πάθηση, όντως, αλλα ακόμα και αν το δούμε μόνο από πλευράς κόστους: βάζεις χρήματα για να γλυτώσεις χρήματα”. Επιπλεον, κατά τον κ. Greco υπάρχουν ευκαιρίες για εξοικονομήσεις, εντός του υπάρχοντος Προγράμματος και με μια  επικαιροποίηση του μπορεί το εμβόλιο να προστεθεί χωρίς να αυξηθεί η δαπάνη.

Υπολογίστηκε πως η επιβάρυνση για τον εμβολιασμό των βρεφών έως 12 μηνών είναι λιγότερη από 6 εκατ. ευρώ ετησίως, όταν το έμμεσο και άμεσο κόστος από την επίπτωση της νόσου (θάνατοι, νοσηλείες, αναπηρίες κλπ) εκτιμάται σε 12 με 14 εκατ. ευρώ, ετησίως. Βέβαια, τα νούμερα μοιάζουν ανεπαρκή για να περιγράψουν το μέγεθος του κοινωνικού κόστους, όταν το 10% όσων προσβληθουν από τη νόσο χάνει τελικά τη ζωή του και το 20% με 30% αποκτά χρόνια προβληματα υγείας.