Τη κατανάλωση πληθώρας φαρμακευτικών ουσιών όπως αποτυπώθηκε στα λύματα, κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας (Μάρτιος 2020) μελέτησε , μια διεπιστημονική ομάδα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Της προσπάθειας ηγήθηκε  ο καθηγητής Αναλυτικής Χημείας Νικόλαου Θωμαΐδη.

Το άρθρο έχει τίτλο «Patterns of pharmaceuticals use during the first wave of COVID-19 pandemic in Athens, Greece as revealed by wastewater-based epidemiology» με συγγραφείς τους Αικατερίνη Γαλάνη, Νικηφόρο Αλυγιζάκη, Reza Aalizadeh, Ευστάθιο Καστρίτη, Θάνο Δημόπουλο (Πρύτανης ΕΚΠΑ) και Νικόλαο Θωμαΐδη. To άρθρο παρουσιάζει το πώς διαμορφώθηκε η κατανάλωση φαρμακευτικών ουσιών που έχουν άμεση συσχέτιση με την COVID-19, όπως τα αντιβιοτικά, τα αντιικά, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, τα αναλγητικά αλλά και πλήθος άλλων φαρμακευτικών ουσιών.

Τα ευρήματα τέθηκαν σε σύγκριση με εκείνα που προέκυψαν την ίδια περίοδο το 2019 κάτω από κανονικές συνθήκες. Η συγκεκριμένη έρευνα δημοσιεύτηκε στο διεθνούς φήμης και μεγάλης απήχησης περιοδικό Science of The Total Environment (Συντελεστής Απήχησης – Impact Factor 7.96) και παρέχει εξαιρετικά σημαντικές επιδημιολογικές πληροφορίες σε μια περίοδο που δεν υπήρχαν εμβόλια και αποτελεσματική θεραπεία κατά της νόσου.

Αξίζει να αναφερθεί ότι ερέθισμα για την έρευνα δόθηκε από την ετήσια παρακολούθηση της κατανάλωσης πληθώρας ουσιών σε αστικά λύματα από το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ) της Ψυττάλειας, που πραγματοποιείται από το Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας του ΕΚΠΑ εδώ και πάνω από 10 χρόνια.

Παρατηρήθηκαν τα εξής

• Η χρήση αντιικών φαρμάκων κατά το πρώτο lockdown αυξήθηκε κατά 170%, με την ουσία υδροξυχλωροκίνη να εκτοξεύεται σε πρωτοφανή επίπεδα σημειώνοντας 387% αύξηση.
• Αύξηση της χρήσης αντιβιοτικών ουσιών (57%) σημειώθηκε αλλά με  ταυτοποίηση αντιικών και αντιβιοτικών ουσιών το 2020 που δεν ανιχνεύονταν στα λύματα μέχρι το 2019. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η αύξηση στη χρήση της παρακεταμόλης κατά 198%.

Οι ερευνητές εκτιμούν πως τα ευρήματα της έρευνας, όπως προκύπτουν από την Επιδημιολογία Λυμάτων, αντικατοπτρίζουν σε σημαντικό βαθμό τον τρόπο που επηρέασε η υγειονομική κρίση τη σωματική υγεία του πληθυσμού της Αττικής. Επίσης καταλήγουν ότι η Επιδημιολογία Λυμάτων παρέχει εξαιρετική πληροφόρηση και προσφορά στην επιστημονική κοινότητα.