Μπασκόζος: Εξετάζουμε τον υποχρεωτικό εμβολιασμό

Τις επιτυχίες αλλά και τα ανοιχτά μέτωπα στο πεδίο των εμβολιασμών περιέγραψε ο Γ.Γ. Δημόσιας Υγείας, Ι. Μπασκόζος στο PhB, σημειώνοντας πως το κλειδί για την αντιμετώπιση του αντιεμβολιαστικού κινήματος είναι η σωστή ενημέρωση των πολιτών.

Το «δημόσιο» σύστημα εμβολιασμών καταρρέει, παραδέχεται ο γενικός γραμματέας Δημόσιας Υγείας αναφερόμενος στην απουσία δημόσιας προμήθειας εμβολίων ή εμβολιαστικών κέντρων.

Ελπίδα για αντιστροφή της εικόνας αποτελεί, σύμφωνα με τον Ιωάννη Μπασκόζο, η νέα Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Στη νέα συνέντευξή του στο πλαίσιο του δεύτερου αφιερώματος του PhB για τα εμβόλια, ο Ιωάννης Μπασκόζος αναφέρεται στα επιτυχή αποτελέσματα της εκστρατείας για τον εμβολιασμό κατά της γρίπης, αλλά και στο «κόστος» της επιτυχίας αυτής.

Για τον κύριο Μπασκόζο βασικό κλειδί είναι η συνεργασία, τόσο μεταξύ των φορέων στην Ελλάδα όσο και μεταξύ των κρατών, χαρακτηρίζοντας όμως τον εμβολιασμό «θέμα κοινωνικής ευθύνης». Με τη συζήτηση γύρω από τον υποχρεωτικό εμβολιασμό να έχει ενταθεί τον τελευταίο χρόνο, ο γ.γ. Δημόσιας Υγείας αποκαλύπτει στο PhB πως το θέμα αναμένεται το μπει «στο μικροσκόπιο» από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών.

Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του διαρκώς αυξανόμενου αντιεμβολιαστικού κινήματος, ο κύριος Μπασκόζος ξεκαθαρίζει πως αν και δεν είναι θετικό να διαμορφώνει ο καθένας τη δική του εμπεριστατωμένη άποψη, η πίστη σε δοξασίες ή «μη ορθά» επιστημονικά δεδομένα δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Το μυστικό, λοιπόν, για την αντιμετώπιση του κινήματος αυτού είναι να μην αποκρύπτονται τα προβλήματα, να γίνονται σεβαστές οι αγωνίες των γονιών και να ενημερώνονται οι πολίτες σωστά, βάσει επιστημονικά τεκμηριωμένων δεδομένων.

Τι θέση έχει ο εμβολιασμός στις προτεραιότητες του Υπουργείου Υγείας;

Η ουσία της δημόσιας υγείας είναι η πρόληψη κα η αγωγή υγείας. Στον τομέα της πρόληψης το βασικό «όπλο» της ανθρωπότητας, εδώ και δεκαετίες, είναι τα εμβόλια. Άρα, καταλαβαίνετε ότι ο γενικός γραμματέας Δημόσιας Υγείας και η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας είναι οι κατεξοχήν υποστηρικτές της λογικής του εμβολιασμού. Εκτός του ότι είναι άμεση προτεραιότητα, και το δείχνουν και οι πράξεις μας, πιστεύουμε ότι πρέπει να κάνουμε ακόμη περισσότερα, γιατί αν ο δείκτης εμβολιασμών –και στη χώρα μας, αλλά και στις χώρες της Ευρώπης– πέσει κάτω από ένα επίπεδο, τότε θα τρέχουμε και δεν θα φθάνουμε. Αυτή είναι η άποψή μου και με αυτήν την άποψη κάνω ό,τι μπορώ για να προωθηθεί και η υπόθεση των εμβολιασμών στη χώρα.

Στην προηγούμενη συνέντευξή σας στο PhB, στο πλαίσιο του αφιερώματος για τα εμβόλια, είχατε αναφερθεί και στον σχεδιασμό της εκστρατείας για να προωθηθεί η σημασία του εμβολιασμού. Πού βρίσκεται αυτή η προσπάθεια;

Όσον αφορά τη φετινή χειμερινή εκστρατεία για τον εμβολιασμό κατά της γρίπης, μπορώ να πω ότι πήγε πολύ καλά. Είχαμε αποτελέσματα στην αύξηση του ποσοστού των εμβολιασμών, λιγότερους θανάτους και πάσχοντες, αλλά δεν θέλω να συνδέσω –επιστημονικά δεν μπορώ να αποδείξω– ότι η καλύτερη καμπάνια μας για τον εμβολιασμό οδήγησε σε λιγότερα περιστατικά. Όπως θεωρώ ότι ήταν λάθος αυτοί που μας έκαναν κριτική πέρσι, ότι επειδή δεν είχαμε κάνει καλή καμπάνια ήταν τα περιστατικά πολλά, έτσι και τώρα δεν μπορώ να πω ότι την κάναμε καλά και τα περιστατικά είναι λιγότερα. Μακάρι, όμως, όσο πιο καλά κάνουμε την καμπάνια, όσο πιο πολλοί εμβολιάζονται τόσο λιγότερα περιστατικά να υπάρχουν και τόσο λιγότερους ανθρώπους να χάνουμε, γιατί αυτό αποδεικνύει την αναγκαιότητα των εμβολιασμών.

Μια και αναφερθήκατε στη γρίπη, πώς πήγαμε φέτος συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά, που ήταν και μία από τις δυσκολότερες;

Θα μπορούσα να πω, όσον αφορά τη βαριά νοσηρότητα και τη θνητότητα, σχεδόν στα 3/5 από πέρυσι. Είναι καλό. Είναι καλό γιατί οποιαδήποτε ανθρώπινη ζωή δεν χάνεται. Είναι καλό. Μια και με ρωτήσατε για τη γρίπη, το νέο για τη γρίπη φέτος, επειδή δεν είναι πολλά τα νέα –το εμβόλιο της γρίπης είναι γνωστό, η καμπάνια μας θα γίνει πάλι έντονα–, είναι ότι υπάρχει και το τετραδύναμο εμβόλιο. Αλλά η γνώμη μου είναι –και αυτό θα ήθελα να είναι και το μήνυμα που θα περάσουμε– ότι δεν έχει σημασία το τριδύναμο ή το τετραδύναμο, σημασία έχει να πειστούν οι ομάδες αυξημένου κινδύνου να κάνουν τα εμβόλια και να πειστούν και οι υγειονομικοί να κάνουν τα εμβόλια.

Πρόκειται για μεγάλο αγκάθι και διαχρονική ερώτηση, για το κατά πόσον, τέλος πάντων, οι υγειονομικοί στην Ελλάδα κάνουν αυτό που πρέπει και εμβολιάζονται. Η εκστρατεία που διεξήχθη την προηγούμενη χρονιά είχε αποτελέσματα;

Είχε, ναι. Σχεδόν διπλασιάστηκε το ποσοστό των υγειονομικών, αλλά είναι τόσο χαμηλό το ποσοστό από το οποίο ξεκινάμε, οπότε ο διπλασιασμός δεν με ικανοποιεί καθόλου. Δεν θέλω να πω συγκεκριμένο ποσοστό, γιατί δεν θέλω να σταματήσω σε κανένα ποσοστό, αλλά αν δεν φτάσουμε σε επίπεδα που θα πλησιάζουν το αναγκαίο ποσοστό, ώστε να μην υπάρχουν προβλήματα στις μονάδες νοσηλείας, εγώ δεν θα είμαι ευχαριστημένος. Δηλαδή, το 20-25% δεν με φτάνει.

Οπότε, θα υπάρξει μια ένταση στην εκστρατεία, θα υπάρχει μεγαλύτερη προσπάθεια;

Οι εκστρατείες που γίνονται κάθε χρόνο έχουν προστιθέμενη αξία η μία στην άλλη. Έγινε μια καλή εκστρατεία πέρυσι, θα προσθέσουμε και μία ελπίζω εξίσου καλή, ίσως και πιο αποτελεσματική φέτος, οπότε αυτό θα προστίθεται στη συνείδηση του κόσμου και των υγειονομικών και των μονάδων αυξημένου κινδύνου και νομίζω ότι θα τα καταφέρουμε. Το πρόβλημά μου, γιατί εγώ θέλω να είμαι απολύτως ειλικρινής και καθαρός, είναι ότι φέτος κάναμε μια εξαιρετικά καλή καμπάνια και με τον Πανελλήνιο Σύλλογο και με το ΚΕΕΛΠΝΟ, αλλά επειδή ο κόσμος ευαισθητοποιήθηκε και έσπευσαν να πάρουν εμβόλια και, δυστυχώς ή ευτυχώς, τα εμβόλια τα παίρνουν από τα φαρμακεία, δηλαδή από τον ιδιωτικό τομέα, κάποια στιγμή φτάσαμε στο σημείο να ζητάει ο κόσμος εμβόλια και να μην έχει. Ξέρετε ότι η παγκόσμια παραγωγή και η συμφωνία που κάνει η χώρα μας και ο ΕΟΦ δεν επιτρέπουν να έχουμε απεριόριστο αριθμό εμβολίων. Άρα, φέτος, λέω και σκέφτομαι, με αυτούς που θα οργανώσουμε μαζί την καμπάνια, να επικεντρωθούμε στις μονάδες αυξημένου κινδύνου και στους υγειονομικούς, και όχι σε όλο τον πληθυσμό. Μακάρι να κάνουν όσο μπορούν περισσότεροι, αλλά οπωσδήποτε οι πληθυσμοί αυξημένου κινδύνου. Αυτοί πρέπει να κάνουν πρώτα από όλα.

Επειδή αναφερθήκατε στις ελλείψεις, είχαμε φέτος φαινόμενα ελλείψεων;

Ουσιαστικές ελλείψεις, όχι, δεν είχαμε. Εννοώ για τη γρίπη. Γιατί για άλλα εμβόλια, υπάρχουν ελλείψεις, οι οποίες, όμως, με βάση ευέλικτες αποφάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, της οποίας θέλω να τονίσω τον τεράστιο ρόλο, [καλύφθηκαν]. Θα μου επιτρέψετε να ευχαριστήσω προσωπικά και τον κύριο Χρούσο για την προσφορά που είχε μέχρι τώρα και την τιμή που μας κάνει να παραμένει στην Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, ενώ θα αναλάβει πρόεδρος η κυρία Θεοδωρίδου, επίσης εκλεκτότατη συνάδελφος. Τους ευχαριστώ όλους στην Επιτροπή Εμβολιασμών για τη δουλειά που κάνουν. Άρα, η ευελιξία τους μάς επιτρέπει να καλύπτουμε τα κενά. Δηλαδή δεν υπάρχει ένα εμβόλιο; Μπορεί να γίνει με αυτόν τον τρόπο σε αυτήν την ηλικία. Έχουμε τόσο συγκεκριμένες οδηγίες πια, που δεν μπορώ παρά να τους ευχαριστήσω. Αρκεί να εφαρμόζουμε αυτά που μας λένε. Και εμείς τους επιστημονικούς μας συμβούλους τους σεβόμαστε και εφαρμόζουμε αυτά που μας λένε.

Μια και αναφερθήκατε και στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τον εμβολιασμό οι υγειονομικοί, η αλήθεια είναι πως διεθνώς, και όχι μόνο στη χώρα μας, ενισχύονται οι φωνές του αντιεμβολιαστικού κινήματος, ένα φαινόμενο που προκαλεί ανησυχία. Σε ποιον βαθμό παρατηρείται αυτό και στην Ελλάδα;

Κατ’ αρχάς, επιτρέψτε μου μια τοποθέτηση επί της αρχής. Εγώ δεν θεωρώ αρνητικό ο κόσμος να είναι ενημερωμένος και να διαμορφώνει δική του άποψη για τα ζητήματα υγείας. Είναι ζήτημα δημοκρατίας, είναι και ζήτημα πολιτισμού. Όμως, από αυτό το σημείο μέχρι να φτάσουμε στο σημείο να υιοθετούνται δοξασίες ή «μη ορθά» επιστημονικά δεδομένα, υπάρχει μεγάλη διαφορά. Για αυτό και ο ρόλος των υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας και των λειτουργών υγείας στην ενημέρωση είναι πολύ μεγάλος. Επιτρέψτε μου να σας πω, δεν νομίζω ότι έχει πολύ μεγάλη επίπτωση το αντιεμβολιαστικό κίνημα στην Ελλάδα. Μπορεί όμως να έχει, τελικά. Κοιτάξτε στα κρούσματα ιλαράς που είχαμε και εμείς, πόσα από αυτά ήταν γιατί οι γονείς δεν θέλησαν να κάνουν το εμβόλιο στο παιδί τους…

Ναι, αλλά είναι συνεπείς οι Έλληνες στις εμβολιαστικές τους υποχρεώσεις; Υπάρχουν, δηλαδή, ποσοστά για να δούμε κατά πόσο εμβολιάζονται ή δεν εμβολιάζονται;

Εργασίες υπάρχουν, δεν υπάρχει απόλυτα επικαιροποιημένη φετινή, αλλά εργασίες υπάρχουν από τις ομάδες του κυρίου Παναγιωτόπουλου, της ΕΣΔΥ, του ΚΕΕΛΠΝΟ. Είναι πολύ ικανοποιητικό το ποσοστό εμβολιασμού στη χώρα. Ειδικά για μια κρίσιμη νόσο, όπως η πολιομυελίτις, την οποία πρέπει να προσέχουμε πάρα πολύ και λόγω του προσφυγικού, διότι έρχονται από κάποιες άλλες χώρες. Το ποσοστό πάνω από 95% μάς διασφαλίζει ότι είμαστε ήσυχοι. Αλλά πρέπει να το διασφαλίσουμε αυτό: Θα παραμείνει πάνω από 95%. Σε μεγάλο ποσοστό οι Έλληνες γονείς είναι αυτό που θα λέγαμε συνεπείς. Όμως, μια και θέτετε το θέμα, δεν είναι υποχρεωτικός με βάση τον Νόμο ο εμβολιασμός στη χώρα. Και προσέξτε μια αντίφαση που ζούμε: ενώ δεν είναι υποχρεωτικός, στο σχολείο έχουν εγκυκλίους που ζητάνε χαρτί για τον εμβολιασμό, όμως επειδή δεν είναι νομικά υποχρεωτικό. Καταλαβαίνετε ότι και οι δάσκαλοι και οι καθηγητές δεν μπορούν να αποκλείσουν ένα παιδί, δεν έχουν δικαίωμα να το αποκλείσουν, ακόμη κι αν δεν έχει εμβολιαστεί. Άρα, σε αυτό το θέμα είμαστε πιο αυστηροί απέναντι στα προσφυγόπουλα από ό,τι στα παιδιά τα δικά μας.

Η Ιταλία, πρόσφατα, υιοθέτησε υποχρεωτικό εμβολιασμό, υπάρχει κάποια σκέψη ίσως να το εξετάσετε;

Κατ’ αρχάς, δεν πρέπει να γίνονται κινήσεις εν θερμώ και ανεύθυνες. Όμως, είμαι της άποψης ότι δεν πρέπει να μας πιάνει τίποτα «στον ύπνο». Πρόληψη, λέει η δημόσια υγεία. Βασική αρχή η πρόληψη. Πρόληψη, λοιπόν, και σε αυτό. Θα καλέσω την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών να προβληματιστεί για το θέμα. Διότι πρέπει να δούμε τι ακριβώς έχει αποφασίσει η Γαλλία, τι ακριβώς έχει αποφασίσει η Ιταλία, για ποια εμβόλια και με ποιον τρόπο. Η αρχική σκέψη μου, που μπορώ να σας την καταθέσω, είναι ότι για τις νόσους για τις οποίες υπάρχει κίνδυνος ή «χτυπάει το καμπανάκι» ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ότι επίκειται επιδημία, όπως η ιλαρά, πρέπει να το σκεφτούμε πολύ σοβαρά.

Οπότε, φαντάζομαι ότι θα πρέπει να τεθεί στην Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών να γίνει μια διαβούλευση, μια συζήτηση, μια εξέταση;

Με σοβαρότητα, όπως πάντα.

Πέρα από αυτό, υπάρχει στη σκέψη σας κάποιος άλλος τρόπος να αντιμετωπιστούν ή να περιοριστούν ή να αποδομηθούν οι φωνές του αντιεμβολιαστικού κινήματος;

Για να πετύχει μια τέτοια εκστρατεία, θα πρέπει να έχει σοβαρότητα, να μη λέει υπερβολές προς την άλλη πλευρά, αυτή που είναι το αντιεμβολιαστικό κίνημα, να μην αποκρύπτουμε τα προβλήματα, να σεβόμαστε τις ανησυχίες των γονιών και του πληθυσμού, αλλά να μην αφήνουμε τον κόσμο να παρασύρεται από δοξασίες και από ανακριβή επιστημονικά δεδομένα. Ό,τι λένε τα επιστημονικά δεδομένα. Δεν έχουμε απόδειξη, μέχρι στιγμής, ότι τα εμβόλια έχουν προκαλέσει αύξηση κάποιας νόσου. Ακόμη κι αν υπάρχουν δικαστικές αποφάσεις γι’ αυτό σε κάποιες χώρες.

Αναφέρεστε, ίσως, στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ήταν ένα τελευταίο πλήγμα στους υποστηρικτές του εμβολιασμού, στους επιστήμονες επί της ουσίας. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο φαίνεται, τέλος πάντων, να συνέδεσε έναν εμβολιασμό με την πρόκληση σε έναν Γάλλο ασθενή σκλήρυνσης κατά πλάκας. Η επιστημονική κοινότητα το καταδίκασε εντόνως, τέτοιες αποφάσεις είναι όμως ικανές να ταρακουνήσουν, να θέσουν εκτός ισορροπίας, όποιες προσπάθειες;

Εάν η απόφαση του Δικαστηρίου πάρθηκε με άγνοια ή με υιοθέτηση ανακριβών επιστημονικών δεδομένων, είναι δική τους η ευθύνη. Να μην μπω και εγώ στον πειρασμό να αρχίσω να κρίνω τις αποφάσεις και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου τώρα για τέτοια σοβαρά θέματα. Αλλά καταλαβαίνετε ότι όταν η απόφασή σου επηρεάζει τη Δημόσια Υγεία, θα πρέπει να είσαι πάρα πολύ υπεύθυνος και σοβαρός και, τουλάχιστον, να λαμβάνεις υπ’ όψιν σου τα επιστημονικά δεδομένα. Δεν ξέρω ποιοι φορείς της επιστημονικής κοινότητας έχουν αντιδράσει, δεν το έχω μελετήσει καλά το θέμα, αλλά αντιδρούν μετά λογού γνώσεως, και είμαι υποχρεωμένος να σεβαστώ την άποψή τους.

Χρειάζεται ευρωπαϊκή συνεργασία στη στράτευση και στο κομμάτι του εμβολιασμού; Δηλαδή θεωρείτε ότι μπορεί να συντονιστούν οι προσπάθειες για ένα κοινό μέτωπο ευρωπαϊκά;

Απολύτως. Γίνεται αυτό, όμως. Και μάλιστα με πολύ έντονο τρόπο και, μερικές φορές, και με «ενοχλητικό» τρόπο ελέγχου. Ενώ εμείς είμαστε απόλυτα συνεπείς, έχουμε συνεχώς ελέγχους, δεν πειράζει ας έχουμε. Εμείς ανταποκρινόμαστε. Είναι υποχρεωτική η συνεργασία και η πανευρωπαϊκή στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Ευρώπης, και η παγκόσμια στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Διότι, όπως πιστεύω, ότι το θέμα του εμβολιασμού είναι θέμα κοινωνικής ευθύνης, δηλαδή δεν είναι θέμα ότι νοιάζεσαι για τον εαυτό σου. Νοιάζεσαι για τους άλλους γύρω σου. Έτσι πιστεύω ότι το θέμα του εμβολιασμού και της εκστρατείας των εμβολιασμών και της αναγκαιότητας δεν είναι θέμα ενός κράτους μόνο. Το τι κάνουν οι γείτονές του με την ευρύτερη έννοια, έχει μεγάλη σημασία. Βέβαια, οφείλω να πω για την Ελλάδα ότι αν όλοι έκαναν τους εμβολιασμούς που έπρεπε –φτάναμε στα ποσοστά πάνω από 95% σε όλες τις νόσους–, τότε ό,τι και να έκαναν οι γείτονές μας, ό,τι και να έκαναν οι δίπλα, εμείς θα ήμασταν «άτρωτοι» σε αυτό. Αυτό είναι ένα μήνυμα, και ο καθένας ας το λάβει υπ’ όψιν του όπως θέλει.

Αναφερθήκατε και πριν στα παιδιά των μεταναστών και στα προσφυγόπουλα. Πέρυσι, είχε γίνει μεγαλύτερη συζήτηση, και ακόμη συζητείται, κατά πόσο γίνεται ο εμβολιασμός στα παιδιά αυτά, τι στοιχεία υπάρχουν…

Κατ’ αρχάς, σας ευχαριστώ για την ερώτηση. Λέω, εκ των προτέρων, και συγχωρέσετε με γι’ αυτό, ότι δεν αποτελούν κίνδυνο για την υγεία των παιδιών στα σχολεία τα παιδιά των μεταναστών και τα προσφυγόπουλα. Δεν αποτελούν κανένα κίνδυνο. Μάλιστα, οι αντιεπιστημονικές απόψεις που μιλούν για τη φυματίωση, να το πω, μια και είμαι και γιατρός, ότι η νόσος δεν μεταδίδεται από τα παιδάκια. Μεταδίδεται μόνο από τους ενήλικες που έχουν σπηλαιώδη φυματίωση. Για τα υπόλοιπα, εάν τα Ελληνόπουλα έχουν κάνει –το ποσοστό που είναι 95%– δεν κινδυνεύουν από τίποτα. Εμείς, όχι απλώς εμβολιάζουμε τα προσφυγόπουλα και τους δίνουμε και χαρτί εμβολιασμών, αλλά για σκεφτείτε κάτι: εμείς έχουμε πάρει απόφαση, με βάση τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, ποιες είναι οι νόσοι προτεραιότητας για τις οποίες θα έπρεπε τα προσφυγόπουλα να εμβολιαστούν «υποχρεωτικά». Γιατί τα ίδια δικαιώματα ανθρώπινα που έχουμε εμείς και τα παιδιά μας, που ο Έλληνας πολίτης έχει δικαίωμα να μην επιτρέψει στο παιδί του να εμβολιαστεί, τα ίδια έχουν και αυτοί. Άρα, χρειάζεται ενημέρωση, πειθώ και εμβολιασμός με βάση την πειθώ.

Γι’ αυτό ήταν τεράστια η βοήθεια που προσέφεραν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, είχαν την τεχνογνωσία να το κάνουν αυτό στις μαζικές καμπάνιες. Τους ενημερώσαμε, λοιπόν, τους εμβολιάσαμε σε ποσοστό που φτάνει το 85%. Παγκοσμίως, θεωρείται εξαιρετικό. Γι’ αυτό και με καλούν πια –σαν παγκόσμιο ειδήμονα– να τους δίνω συνεντεύξεις πώς το καταφέραμε αυτό. Το καταφέραμε γιατί οφείλαμε να το καταφέρουμε. Χάρη στη βοήθεια του επιστημονικού προσωπικού της χώρας, χάρη στην καλή συνεργασία με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, χάρη στην ευθύνη που πήρε η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας. Κάναμε εμβόλια για δέκα νοσήματα στη χώρα. Τα εμβόλια δεν είναι άπαξ. Τα εμβόλια χρειάζονται επαναληπτικές δόσεις. Δεν σημαίνει ότι κάνεις ένα εμβόλιο και τελείωσες. Χρειάζονται επαναληπτικές και τη διασφάλιση της επαναληπτικής δόσης, τώρα που μένουν αυτά τα παιδιά στη χώρα μας, γιατί κάποια θα μείνουν και μόνιμα αν βρουν δουλειά και αν τους εντάξουμε στην κοινωνία, πρέπει να εξασφαλίσουμε τις επαναληπτικές δόσεις και την ένταξή τους στο Εθνικό Σύστημα Υγείας για να τα κάνουν. Αυτό κάνουμε αυτή τη στιγμή. Τους εντάσσουμε, γιατί, ευτυχώς, οι μισοί τουλάχιστον, πια, είναι σε διαμερίσματα με την Ύπατη Αρμοστεία, με το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής. Αυτούς, για να τους βρεις, θα τους βρεις με τον τρόπο που βρίσκεις και τα Ελληνόπουλα και αυτούς που ζουν μόνιμα στη χώρα. Πρέπει να τους βρεις, να τους ενημερώσεις, να τους ευαισθητοποιήσεις και να εμβολιαστούν. Το «δημόσιο» σύστημα εμβολιασμών στη χώρα τα τελευταία χρόνια έχει καταρρεύσει. Δεν υπάρχει ούτε δημόσια προμήθεια εμβολίων ούτε τα παλιά ΠΙΚΠΑ, που ξέραμε, όπου κάναμε εμβόλια εμείς. Κάποιοι μπορεί να το θεωρούν εκσυγχρονισμό αυτό και σωστό. Εγώ αρχίζω και ανησυχώ. Γιατί όταν χρειάστηκε να κάνουμε μαζικούς εμβολιασμούς στα προσφυγόπουλα και τα μεταναστόπουλα, εκεί καταλάβαμε το ότι δεν είχαμε δημόσιο μηχανισμό, ήταν ένα τρομερό πρόβλημα. Το λύσαμε με τον τρόπο που το λύσαμε, με τη συνεργασία με ΜΚΟ. Γιατί να μην το κάνουμε με τον δημόσιο μηχανισμό;

Σκέφτεστε να τον αποκαταστήσετε, να τον δημιουργήσετε από την αρχή;

Δεν είναι τόσο εύκολο. Αλλά η δική μου προτροπή προς την ηγεσία του Υπ. Υγείας, προς την ηγεσία της κυβέρνησης, προς τους υγειονομικούς φορείς είναι ότι, ναι, ένας δημόσιος μηχανισμός βασικής προμήθειας εμβολιασμών πρέπει να υπάρχει, γιατί ποτέ δεν ξέρουμε τι γίνεται.

Η νέα ΠΦΥ, έτσι όπως δομείται, δεν θα μπορούσε να βοηθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση;

Καλή ερώτηση, και η απάντηση είναι αυτονόητη: ναι. Γιατί η πρόληψη και η αγωγή υγείας είναι βασικό συστατικό αυτής της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Αν είναι να πετύχει, θα πετύχει αν κάνει αυτά.

Είναι στις προτεραιότητες της νέας ΠΦΥ;

Είναι, γιατί έχω παρέμβει, και ο ΠΟΥ επίσης.

Πρόσφατα, εγκρίθηκε και το εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο τύπου Β’ για τις ομάδες, όμως, υψηλού κινδύνου, γιατί όχι σε όλα τα παιδιά; Είναι μόνο θέμα κόστους; Η άλλη πλευρά λέει ότι δεν μπορείς να βάζεις το κόστος στην ίδια ζυγαριά με τις ανθρώπινες ζωές, ειδικά με τις παιδικές ζωές.

Συμφωνώ. Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών –και την ευχαριστώ και γι’ αυτό– έκανε εξαντλητικές και πολλές συνεδριάσεις για να αποφασίσει, παίρνοντας όλα τα επιστημονικά δεδομένα, και κατά τη γνώμη μου αποφάσισε με πλήρη επιστημονικό τρόπο και με ευαισθησία ανθρώπινη. Αλλά, μια και με ρωτάτε, να σας πω μερικά δεδομένα: Η επίπτωση της μηνιγγιτιδοκικκής νόσου στην Ελλάδα φαίνεται να μειώνεται κατά την τελευταία δεκαετία, να μην αυξάνεται. Είναι τα στοιχεία από το Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Μηνιγγίτιδας. Ενδεικτικά, αναφέρουμε –και κρατήστε το νούμερο– ότι στη Βρετανία, που εφαρμόστηκε ο εμβολιασμός σε βρέφη με μειωμένο σχήμα, η συχνότητα της λοίμωξης είναι υψηλή, δηλαδή 36,2 ανά 100 χιλιάδες πληθυσμού. Στην Ελλάδα, η επίπτωση σε βρέφη και παιδιά μέχρι των 4 ετών είναι 2,55, 36,2 στη Βρετανία, 2,55 στην Ελλάδα. Θα έπρεπε να παίξει ρόλο αυτό στην απόφαση, ναι ή όχι;

Η άλλη πλευρά υποστηρίζει ότι όταν έχεις να κάνεις με ζωές παιδιών, το ποσοστό δεν μπορεί να εξισώνεται με την ανθρώπινη ζωή.

Ωραία, να μου πουν τότε πόσα παιδιά πέθαναν από μηνιγγιτιδόκοκκο φέτος και πέρυσι. Και να σας πω και παρακάτω, γιατί πρέπει να μιλάμε και επιστημονικά: Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών είπε ότι, παρά τη χρησιμότητα και την αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα του εμβολίου, χρειάζονται ακόμα περισσότερα στοιχεία για την κλινική αποτελεσματικότητα, για τη διάρκεια προστασίας σε διάφορες ηλικιακές ομάδες, το κάνεις δηλαδή στα 3 χρόνια, πόσο καιρό κρατάει; Πρέπει να ξανακάνεις επαναληπτική δόση; Δεν έχουμε δεδομένα γι’ αυτά. Την ενδεχόμενη, διασταυρούμενη προστασία έναντι άλλων οροομάδων του μηνιγγιτιδόκοκκου, γιατί δεν είναι μόνο ο Β’, και την επίδραση του εμβολίου στη μικροβιοφορία του ρινοφάρυγγα, που είναι ένα επιστημονικό δεδομένο, σημαντικός παράγοντας για τις αποφάσεις. Γι’ αυτό, λοιπόν, εισηγήθηκε η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών σε εμάς την ένταξη του εμβολίου σε συγκεκριμένες ομάδες αυξημένου κινδύνου. Εμείς θεωρήσαμε ότι εφόσον μάς το εισηγήθηκε, έπρεπε να το κάνουμε, και το δεχτήκαμε. Επιτρέψτε μου να σας πω κάτι. Δεν θα υποκύψω, εγώ προσωπικά, σε οποιαδήποτε άλλου είδους πίεση, είτε επικοινωνιακή είτε συμφερόντων, για το αν θα μπει ένα εμβόλιο ή όχι. Μόνο τα επιστημονικά δεδομένα, μόνο η ευθύνη μας απέναντι στη δημόσια υγεία, μόνο η ευθύνη απέναντι στην υγεία των παιδιών και τη ζωή των παιδιών. Όποιος προσπαθεί με άλλα δεδομένα έχει «βρει τοίχο» σε μένα.

Μα, αυτό που καταλαβαίνω και από τα στοιχεία που μας αναφέρατε δεν είναι ότι το αποκλείετε στο μέλλον, απλά θέλει περισσότερα δεδομένα η Επιτροπή Εμβολιασμών για να αξιολογήσει…

Συμφωνώ απολύτως μαζί σας.

Είχαμε συζητήσει στην προηγούμενη κουβέντα μας το ενδεχόμενο της παραγωγής εμβολίων στην Ελλάδα, και μου είχατε πει τότε ότι είναι κάτι που σας ενδιαφέρει πάρα πολύ και κάτι που θα θέλατε, κάποια στιγμή, να δείτε να συμβαίνει στη χώρα μας. Έχει προχωρήσει καθόλου αυτό;

Αυτό το «όνειρο» και η επιθυμία υπάρχει, και δυστυχώς οξύνεται κιόλας. Γιατί βλέπουμε τις παγκόσμιες ελλείψεις, βλέπουμε τη δυνατότητα να πάρουμε μεγάλες δόσεις και μεγάλες συσκευασίες να τις κάνουμε μικρότερες και να κάνουμε τη δουλειά μας. Βλέπουμε την ιστορία με τους διαλύτες, που έχουμε εμβόλια που μας έρχονται κάποιες παρτίδες και διεθνείς οργανισμοί μάς έδωσαν, που έληγαν πρώτα οι διαλύτες και μετά τα εμβόλια. Αυτά, όλα, θα μπορούσαμε, και θα έπρεπε ίσως, να τα λύνουμε, και εδώ ο ΕΦΕΤ και με τη νέα διοίκησή του που έχει το όραμα, θα μπορούσε να παίξει ένα ρόλο. Εγώ θα επιμείνω ότι μπορεί να παίξει. Μακάρι να συνεισφέρει ο ΕΦΕΤ, μακάρι να συνεισφέρει και η εγχώρια φαρμακοβιομηχανία, πεδίο δόξης λαμπρό. Μακάρι. Αλλά ξέρετε ότι αυτά δεν γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Και όσον αφορά την εγχώρια φαρμακοβιομηχανία, εντάξει, πρέπει να πάρει και ένα ρίσκο αν θέλει να το κάνει. Ας το πάρει, καλό θα είναι.

Πηγή: PhB