Χωρίς σύνδεση αυτοάνοσα νοσήματα και μονοκλωνική γαμμαπάθεια αδιευκρίνιστης σημασίας

Τα ευρήματα μελέτης δεν καταδεικνύουν  σύνδεση μεταξύ αυτοάνοσων νοσημάτων και μονοκλωνικής γαμμαπάθειας αδιευκρίνιστης σημασίας (ΜΓΑΣ).

Η μονοκλωνική γαμμαπάθεια αδιευκρίνιστης σημασίας (ΜΓΑΣ)

Aποτελεί πρόδρομο μορφή του πολλαπλού μυελώματος. Από τη βιβλιογραφία, υπάρχουν αναδρομικές μελέτες που βασίστηκαν σε βάσεις δεδομένων ασθενών και δείχνουν ότι υπάρχει πιθανώς συσχέτιση μεταξύ αυτοάνοσων νοσημάτων και ΜΓΑΣ. Είναι γεγονός ότι και από την καθημερινή κλινική πρακτική η ΜΓΑΣ μπορεί να ανιχνευτεί τυχαία κατά τη διερεύνηση ή/και παρακολούθηση ενός αυτοάνοσου νοσήματος. Ωστόσο, αυτές οι μελέτες δεν πραγματοποιήθηκαν σε πληθυσμούς που είχαν υποβληθεί σε προσυμπτωματικό έλεγχο (screening), γεγονός που θέτει υπό αμφισβήτηση την αμεροληψία των αποτελεσμάτων τους.

Στη μελέτη που διεξήχθη στην Ισλανδία, όπως δημοσίευσε  το Medpagetoday, τα ποσοστά της, δηλαδή μιας ασυμπτωματικής ανωμαλίας στα πλασματοκύτταρα του μυελού των οστών, τα οποία στη συνέχεια παράγουν αναποτελεσματικές αλλά καλοήθεις ανοσοσφαιρίνες – δεν ήταν υψηλότερα σε άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα από ό,τι σε κατά τα άλλα υγιή άτομα. Βρέθηκε αναλογία επιπολασμού 1,05, 95% CI 0,97-1,15, σύμφωνα με την Ingigerdur Sverrisdottir, MD, του Πανεπιστημίου της Ισλανδίας στο Ρέικιαβικ και τους συναδέλφους της. «Τα ευρήματά μας έχουν άμεση κλινική σημασία» τόνισαν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Annals of Internal Medicine, «διότι υποδηλώνουν ότι οι συστάσεις για τον τακτικό έλεγχο των ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα για MGUS μπορεί να μην είναι δικαιολογημένες».

Ωστόσο, μπορεί να έχει αθωωθεί ως προάγγελος αυτοάνοσων νοσημάτων, αλλά το μέρος «απροσδιόριστης σημασίας» του όρου παραμένει κάτι παραπλανητικό. Υπενθυμίζεται ότι συχνά προηγείται της ανάπτυξης πολλαπλού. «Κάθε χρόνο, περίπου το 1% των ασθενών  με ΜΓΑΣ και το 0,3% των ασθενών με [ελαφριάς αλυσίδας] ΜΓΑΣ εξελίσσονται σε [πολλαπλό μυέλωμα] ή άλλες κακοήθεις καταστάσεις», σημείωσαν η Sverrisdottir και οι συνεργάτες της. Συνολικά, παρατήρησαν, κάτι σαν 3%-4% των ηλικιωμένων έχει τυπική ΜΓΑΣ, ενώ περίπου το 1% έχει τη μορφή της ελαφριάς αλυσίδας.

Είχε θεωρηθεί ότι η ΜΓΑΣ αποτελεί παράγοντα σε ορισμένες περιπτώσεις αυτοάνοσων νοσημάτων, επειδή μελέτες παρατήρησης διαπίστωσαν αυξημένο επιπολασμό της σε άτομα με διαταραχές όπως είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η συστηματική σκλήρυνση και το σύνδρομο Sjögren. Όμως, σύμφωνα με τη Sverrisdottir και τους συνεργάτες της, «οι ασθενείς που αναζητούν ιατρική περίθαλψη είναι πιο πιθανό να εξεταστούν για διάφορες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της MGUS». Κατά συνέπεια, συνέχισαν, οι μελέτες που διαπιστώνουν αυξημένα ποσοστά της σε αυτοάνοσα νοσήματα

Μελέτη iStopMM

Τα  ευρήματα της μελέτης iStopMM σχολιάζουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής), Γιάννης Ντάνασης και ο Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας και Διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής). Η μελέτη iStopMM (Iceland Screens, Treats or Prevents Multiple Myeloma) είναι μια καινοτόμος προοπτική μελέτη στον πληθυσμό της Ισλανδίας, με σκοπό τον προσυμπτωματικό έλεγχο του πληθυσμού για ΜΓΑΣ. Μία ταυτόχρονη μελέτη στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού, είχε ως στόχο να διερευνήσει πιθανή συσχέτιση μεταξύ ΜΓΑΣ και αυτοάνοσων νοσημάτων.

O πληθυσμός της μελέτης ήταν 75.422 ασθενείς, οι 10.818 είχαν κάποιο αυτοάνοσο νόσημα και από αυτούς οι 599 είχαν ΜΓΑΣ. Οι ερευνητές  διαπίσωσταν ότι η διάγνωση οποιασδήποτε αυτοάνοσης νόσου δεν συσχετιζόταν με την παρουσία ΜΓΑΣ. Αξίζει όμως να αναφερθεί πως η υψηλή ομοιογένεια του δείγματος (αποκλειστικά Ισλανδικός πληθυσμός) μπορεί να περιορίζει τη δυνατότητα γενίκευσης των αποτελεσμάτων.

Οι ερευνητές κατέληξαν πως δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ αυτοάνοσων νοσημάτων και ΜΓΑΣ σε αυτόν τον συστηματικά ελεγμένο πληθυσμό. Προηγούμενες μελέτες που δεν πραγματοποιήθηκαν σε πληθυσμούς με αντίστοιχα χαρακτηριστικά ενδέχεται να υπόκεινται σε συστηματικά σφάλματα, καθώς μπορεί να βασίστηκαν σε επιλεγμένους πληθυσμούς που δεν αντιπροσωπεύουν το γενικό πληθυσμό. Ως εκ τούτου, τα ευρήματα της παρούσας μελέτης υποδεικνύουν ότι πιθανότατα δεν απαιτείται ο συστηματικός έλεγχος των ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα για ΜΓΑΣ.