Covid-19: Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τις θρομβώσεις

Η  COVID-19 προκαλεί και θρομβοφιλική νόσος, επιφέροντας αρτηριακές και φλεβικές εγκεφαλικές θρομβώσεις. Διαταραχές της πήξεως εμφανίζονται στους νοσηλευόμενους ασθενείς περιλαμβανομένης της βαρείας θρομβοπενίας, ιδιαιτέρως στους ασθενείς της Μονάδος Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ).

Στις νεκροτομές, το 80% των ασθενών που απεβίωσαν είχαν θρομβώσεις, στη μικροκυκλοφορία. Στο αίμα η υπερπηκτικότητα διαπιστώνεται με: αυξημένο ινωδογόνο, αυξημένα δ-διμερή/D-Dimers (μικρές πρωτεΐνες που παράγονται από την αποδόμηση του θρόμβου μέσω της ινωδολύσεως), υπερδιεγερμένα αιμοπετάλια, αυξημένους παράγοντες πήξεως (FVIII, vWF), διαταραχή στους φυσιολογικούς αναστάλτες της πήξεως και παθολογική Θρομβοελαστογραφία. Ειδικότερα, η αύξηση των D-Dimers (>0.5mg/L) είναι η πλέον συχνή (ανιχνεύεται στο 50% περίπου των ασθενών), ενώ οι πολύ υψηλές τιμές συνιστούν ιδιαίτερα επιβαρυντικό προγνωστικό παράγοντα.

Θρόμβωση ή αιμορραγία

Όταν υπερλειτουργεί ο μηχανισμός της πήξεως του αίματος ή όταν υπολειτουργεί ο μηχανισμός της ινωδολύσεως, τότε παράγεται θρόμβωση.
Αντιστρόφως, όταν υπολειτουργεί ο μηχανισμός της πήξεως ή υπερλειτουργεί ο μηχανισμός της ινωδολύσεως, τότε παράγεται αιμορραγία. Τα αίτια είναι είτε κληρονομικά/γενετικά είτε επίκτητα.

Αιμόσταση

Πρόκειται για μία αμυντική λειτουργία του οργανισμού, η οποία έχει σαν κυρίαρχη αποστολή τη διαφύλαξη ακεραιότητος των αγγείων και της ρευστότητας του αίματος μέσα στα αιμοφόρα αγγεία, ώστε να μην υπάρχει ούτε θρόμβωση ούτε αιμορραγία. Συντονιστής της αιμόστασης είναι το ενδοθήλιο (καταλαμβάνει μια επιφάνεια 3.000 τ.μ, με βάρος μόλις 100γρ.), καθ’όσον τα ενδοθηλιακά κύτταρα (τα οποία επενδύουν/επιστρώνουν το εσωτερικό τοίχωμα των αιμοφόρων και των λεμφικών αγγείων) κατέχουν φίλο/προπηκτικούς και αντιπηκτικούς παράγοντες, εξηγεί ο κ. Νικόλαος Αναγνωστόπουλος, Αιματολόγος Διευθυντής Β΄ Αιματολογικής Κλινικής  Metropolitan General.

Το εμβόλιο

Το φίλο/προθρομβωτικό σύνδρομο που παρατηρήθηκε σε μικρό αριθμό εμβολιασθέντων με το εμβόλιο ASTRAZeneca και ακολούθως ομοίως με Johnson & Johnson ονομάστηκε Άνοσο Θρομβωτική Θρομβοπενία από εμβόλιο (Vaccine-Induced Immune Thrombotic Thrombocytopenia/VITT). Επίσης, έχει ονομασθεί και σύνδρομο με θρόμβωση και θρομβοπενία (ΤΤS).

Η ακριβής συχνότητα του VITT παραμένει άγνωστη. Σύμφωνα με το CDC ταυτοποιήθηκαν 15 περιπτώσεις σε σύνολο 8 εκατομυρίων εμβολιασθέντων με ASTRAZeneca. Στη Νορβηγία μετά από εμβολιασμό με ASTRAZeneca αναφέρεται 1 περίπτωση σε 26.000 εμβολιασμούς.

Προδιαθεσικοί παράγοντες [εκτός της υπεροχής των γυναικών (9/11 ασθενείς), έναντι των ανδρών και της υπεροχής σε ηλικίες <60 ετών] παραμένουν άγνωστοι. Οι θρομβώσεις στις εγκεφαλικές φλέβες που μπορούν να παρουσιάζονται και σαν εγκεφαλική αιμορραγία, θεωρείται η πλέον συχνή εντόπιση. Οι θρομβώσεις μπορεί να είναι είτε φλεβικές είτε αρτηριακές είτε σαν αιφνίδιος θάνατος (νεκροτομική η διάγνωση). Τα χαμηλά αιμοπετάλια (10.000/μL -100.000/μL) μπορεί να συνοδεύονται με αιμορραγικές ή μη εκδηλώσεις. Η διάγνωση είναι εφικτή τυπικά με την ανίχνευση των αντισωμάτων έναντι των αιμοπεταλίων (PF4/ELISA) τα οποία είναι και υπεύθυνα για την ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων, την υπερδιέγερση της πήξεως και τελικά τις θρομβοεμβολικές επιπλοκές.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Στην COVID-19, γίνεται άμεση Θρομβοπροφύλαξη με Ηπαρίνη Χαμηλού Μοριακού Βάρους (ΗΧΜΒ), ενώ στην VITT χορηγείται πλήρης αντιπηκτική αγωγή (Όχι όμως ΗΧΜΒ) και σε ανθεκτικές περιπτώσεις, Πλασμαφαιρέσεις και υψηλές δόσεις γ-Σφαιρίνης.

Ο Όμιλος Hellenic Healthcare Group υιοθέτησε την αποδεχθείσα πρόταση μας από την Ιατρική Εταιρεία Αθηνών για θεσμοθέτηση και επιχορήγηση του Βραβείου από το Metropolitan «|Αιμοποίηση-Αιματοθεραπεία» σε κάθε Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο από τον Μάιο του 2018.