Δημόσια Υγεία Ακριβείας: Πως μπορεί να βελτιώσει την υγεία του πληθυσμού

Δυνατότητα ταυτοποίησης της διασποράς του ιού σε πραγματικό χρόνο σε κάθε γειτονιά της πόλης παρέχει ένα πρόγραμμα ανάλυσης δεδομένων ανοιχτού κώδικα (SaTScan). Η  λεπτομερή χαρτογράφηση των κρουσμάτων συμβάλει προκειμένου να εφαρμοστεί στοχευμένη πρόληψη  στις περιοχές που έχουν τη μεγαλύτερη μετάδοση.

Τον Απρίλιο του 2020, όταν εκδηλώθηκε το πρώτο κύμα της πανδημίας COVID-19, η επιδημιολόγος Sharon Green και οι συνεργάτες της διερεύνησαν σε λεπτομέρεια τη διασπορά του ιού στη Νέα Υόρκη. Η συγκεκριμένη προσέγγιση διαφέρει από το «παραδοσιακό»» σχέδιο αντιμετώπισης πανδημιών των γενικευμένων μέτρων τύπου lockdown καθώς και μαζικό έλεγχο της  κοινότητας.

Σε πρόσφατο άρθρο του περιοδικού nature αναδεικνύεται η σημασία μιας νέας προσέγγισης της δημόσιας υγείας ακριβείας. H βιβλιογραφία ανασκοπείται από τους καθηγητές της Ιατρικής του ΕΚΠΑ Δημήτριο Παρασκευή (Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνο Δημόπουλο (Πρύτανης ΕΚΠΑ).

«Αντί να κατευθύνουμε μια κινητή μονάδα μη στοχευμένα σε μια περιοχή που υπάρχει έξαρση, μπορούμε να κατευθύνουμε την κινητή μονάδα ακριβώς στη γειτονιά που παρατηρείται έξαρση», εξηγεί η Dr. Greene. Το παράδειγμα αυτό αποσαφηνίζει τον ορισμό της στοχευμένης δημόσιας υγείας «ακριβείας».

Πρόκειται για τεχνοκεντρική, στοχευμένη προσέγγιση η οποία έχει αξιοποιηθεί και από άλλους επιδημιολόγους για την αντιμετώπιση του COVID-19 είναι μέρος ενός σύγχρονου επιστημονικού κλάδου που είναι γνωστός ως Δημόσια Υγεία Ακριβείας (precision public health). Μάλιστα εκτιμάται ότι αποτελεί εκσυγχρονισμό της επιδημιολογίας, παρόμοιος με τον τρόπο με τον οποίο η ιατρική ακριβείας έχει μεταμορφώσει την υγειονομική περίθαλψη, όπως σημειώνει  ο Muin Khoury, διευθυντής του Γραφείου Γονιδιωματικής και Ακριβείας Δημόσιας Υγείας στο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ ( CDC).

Τι είναι δημόσια υγεία ακριβείας;

Περιλαμβάνει τη σύζευξη μεθόδων:

• ανάλυση δεδομένων, όπως η αλληλούχιση του γονιδιώματος παθογόνων για τον εντοπισμό επιδημικών εκρήξεων (outbreaks)
• συλλογή διαφορετικών ειδών δεδομένων αναφορικά με επιβλαβείς περιβαλλοντικές εκθέσεις.
• φιλόδοξο σχέδιο των στοχευμένων παρεμβάσεων σε άτομα με το μεγαλύτερο κίνδυνο ή με τη μεγαλύτερη ανάγκη για παρεμβάσεις.

Στον αντίλογο, άλλοι επιστήμονες ανησυχούν ότι η προσέγγιση «ακριβείας» μπορεί να μας αποπροσανατολίσει από την παραδοσιακή τακτική δημόσιας υγείας. Εναστάσεις προέβαλε ο  Dr. Sandro Galea, επιδημιολόγος και κοσμήτορας της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, όπως και άλλοι επιδημιολόγοι.

Σημειώνεται όμως ότι και πριν από την πανδημία, πολλά Τμήματα δημόσιας υγείας,  πραγματοποιούσαν αναλύσεις δεδομένων σε πραγματικό χρόνο για τον εντοπισμό επιδημικών εκρήξεων από μολυσματικές ασθένειες.  Κατά την τελευταία 15ετία, εργαστήρια δημόσιας υγείας σε όλο τον κόσμο αναλύουν την αλληλουχία των γονιδιωμάτων παθογόνων – τα οποία μεταλλάσσονται συνεχώς και καθώς μεταδίδονται μεταξύ των ανθρώπων. Στόχος είναι η χαρτογράφηση της διασποράς και την εκτίμηση παραμέτρων που θα είναι χρήσιμες για τη δημόσια υγεία. Όλοι οι επιστήμονές συγκλίνουν  ότι η δημόσια υγεία θα συνεχίσει να παίζει σημαίνοντα ρόλο υψίστης σημασίας τις επόμενες δεκαετίες.

Η κ. Παρασκευή και ο κ. Δημόπουλος σχολιάζουν πως η Δημόσια Υγεία μπορεί να ωφεληθεί σημαντικά από νέες μεθόδους και προσεγγίσεις που αποδεδειγμένα έχουν βοηθήσει στην εκτίμηση κρίσιμων παραμέτρων για τη διασπορά ενός παθογόνου ή γενικότερα για την αντιμετώπιση χρόνιων νοσημάτων. Σε κάθε περίπτωση όμως οι νέες προσεγγίσεις δεν θα πρέπει να υποκαταστήσουν τις κλασικές μεθόδους, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται παράλληλα.