Δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων στην ΕΕ – Υπάρχει πρόοδος αλλά απομένουν πολλά να γίνουν

Των Hilde Vautmans, μέλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Βέλγιο) και Ivan Jakovčić, μέλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Κροατία)
Με την ευκαιρία της Ευρωπαϊκής Ημέρας Δωρητών Οργάνων τον Οκτώβριο, πραγματοποιήθηκε πρόσφατα συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες, η οποία διοργανώθηκε σε συνεργασία με την Ένωση για την Πνευμονική Υπέρταση-Ευρώπη (PHA Europe). Μαζί με τους συναδέλφους μας, Romana Tomc και Alojz Peterle, κρίναμε ότι η εκδήλωση αυτή ήταν μια ευκαιρία για να επαναλάβουμε την ανησυχία μας για τους χιλιάδες ασθενείς σε όλη την ΕΕ που έχουν γραφτεί σε λίστες αναμονής για μεταμόσχευση και περιμένουν μάταια να ξεκινήσει η διαδικασία που θα έσωζε πιθανόν τη ζωή τους. Σύμφωνα με έρευνες, 16 ασθενείς πεθαίνουν καθημερινά περιμένοντας να βρεθούν τα όργανα που χρειάζονται. Γι΄ αυτό, η αύξηση της δωρεάς οργάνων πρέπει να παραμείνει υψηλή προτεραιότητα για την ΕΕ και τις κυβερνήσεις των κρατών μελών, αλλά και για όλους τους πολίτες.
Σε επίπεδο ΕΕ, έχουν καταβληθεί μεγάλες προσπάθειες μέσω του «Σχεδίου δράσης της ΕΕ για τη δωρεά και τη μεταμόσχευση οργάνων», το οποίο προωθεί την κατάρτιση και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ κρατών μελών. Μέσω του προγράμματος για τη δημόσια υγεία, η Επιτροπή έχει συγχρηματοδοτήσει αρκετά ευρωπαϊκά έργα τα οποία στηρίζουν στην πράξη τα κράτη μέλη με σκοπό τη βελτίωση των προγραμμάτων τους για τη δωρεά οργάνων. Μια σειρά σεμιναρίων για δημοσιογράφους είχε σαν αποτέλεσμα την αυξημένη κάλυψη του θέματος από τα μέσα οργανενημέρωσης, και παράλληλα συνέβαλε στη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού. Τα στοιχεία που δημοσιεύει το Συμβούλιο της Ευρώπης δείχνουν ότι οι προσπάθειες αυτές αποδίδουν καρπούς. Το 2015, πραγματοποιήθηκαν πάνω από 800 περισσότερες μεταμοσχεύσεις οργάνων στην ΕΕ, σε σύγκριση με το 2014, γεγονός ενθαρρυντικό, δεδομένου ότι εντός μιας 5ετίας πραγματοποιήθηκαν πάνω από 4000 επιπλέον μεταμοσχεύσεις, που σημαίνει αύξηση κατά 14% σε σύγκριση με το 2010.
Η ανταλλαγή οργάνων βοηθά επίσης πολύ τους ασθενείς. Ένα ηλεκτρονικό εργαλείο που αναπτύχθηκε πρόσφατα από την κοινή δράση FOEDUS χρησιμοποιήθηκε ήδη για την προσφορά οργάνων που δεν βρίσκονται στη χώρα του ασθενούς, καθιστώντας δυνατές 23 μεταμοσχεύσεις στο πιλοτικό του στάδιο, κυρίως σε παιδιά, οι οποίες, διαφορετικά, δεν θα ήταν δυνατό να γίνουν. Δύο ακόμη χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα, τα οποία προτάθηκαν από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Karin Kadenbach και Gabriel Mato, ξεκίνησαν αυτό το φθινόπωρο και θα διαρκέσουν 3 χρόνια. Στόχος τους είναι η αντιμετώπιση των χρόνιων νεφρικών παθήσεων και η βελτίωση των συστημάτων δωρεάς και μεταμόσχευσης οργάνων μέσω δράσεων κατάρτισης και αύξησης της ευαισθητοποίησης, αντίστοιχα.
Όλα αυτά δείχνουν ότι όταν η ΕΕ συνενώνει τους πόρους και την εμπειρογνωσία της στον τομέα, μπορεί να παράγει απτά αποτελέσματα για τους ασθενείς.  Τώρα που το σχέδιο δράσης της ΕΕ έχει ολοκληρωθεί και έχει τεθεί σε αξιολόγηση, είναι η ώρα να σχεδιάσουμε τα επόμενα βήματα. Είναι σαφές ότι πρέπει να γίνουν ακόμη περισσότερα. Γιατί δεν μπορούν όλα τα κράτη μέλη να επιτύχουν τα ποσοστά δωρεάς οργάνων που βλέπουμε στην Ισπανία και την Κροατία; Η δυναμική που επιτεύχθηκε μέσω του σχεδίου δράσης πρέπει να διατηρηθεί και να ενισχυθεί στο μέλλον.
Οι ενώσεις ασθενών θα διαδραματίσουν πρωτεύοντα ρόλο στη διάδοση της ιδέας του δωρητή οργάνων στο ευρύ κοινό. Η PHA Europe έχει αναλάβει πρωτεύοντα ρόλο για την προώθηση μιας πρόσκλησης για ανάληψη δράσης με σκοπό τη βελτίωση της δωρεάς και της μεταμόσχευσης οργάνων σε όλη την ΕΕ. Τα μέλη των ενώσεων, καθώς και ορισμένοι μείζονες οργανισμοί σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, οι οποίοι εκπροσωπούν άλλες ασθένειες άμεσα συνδεόμενες με τη δωρεά και τη μεταμόσχευση οργάνων, ζητούν μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση, διαθεσιμότητα και πρόσβαση στη μεταμόσχευση οργάνων. Στηρίζουμε τις πρωτοβουλίες των ενώσεων ασθενών στον τομέα αυτό και κάνουμε έκκληση στα κράτη μέλη και την Επιτροπή, σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, να εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε οι πολίτες της ΕΕ να ευαισθητοποιηθούν, να γίνουν δωρητές οργάνων και να σώζουν ζωές.