ΕΕΜΥΥ: Τα 10 συμπεράσματα του επετειακού συνεδρίου της

Ολοκληρώθηκε το Σάββατο 9 Δεκεμβρίου 2023, το τριήμερο Επετειακό 25^ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Management Υπηρεσιών Υγείας (ΕΕΜΥΥ), με τη βράβευση των εργασιών που διακρίθηκαν και την ανακοίνωση των συνοπτικών Συμπερασμάτων. Μεταξύ των άλλων, παρουσιάστηκαν 60 πρωτότυπες εργασίες νοσοκομειακών στελεχών και διαλέξεις διακεκριμένων εμπειρογνωμόνων.

Διαπιστώθηκε με πανηγυρικό τρόπο ότι, οι πάγιες θέσεις  και προτάσεις της ΕΕΜΥΥ επί εικοσαετία, έχουν  πλέον επικρατήσει, ως βασικές πεποιθήσεις της συντριπτικής πλειοψηφίας των μαχόμενων επαγγελματιών υγείας. Επιπροσθέτως, έχουν υιοθετηθεί από τους επιστημονικούς κύκλους, τις σημαντικότερες επαγγελματικές οργανώσεις και πλειοψηφικό τμήμα του πολιτικού εποικοδομήματος. Τα 10 κύρια συμπεράσματα είναι:

1. Το Ελληνικό σύστημα υγείας αντιμετωπίζει ασφαλώς τα ίδια βασικά προβλήματα που επικρατούν διεθνώς, αυξημένα όμως από τις εγχώριες στρεβλώσεις, που οφείλονται σε μακροχρόνιες λανθασμένες πολιτικές και κακές πρακτικές, που δεν αντιμετωπίσθηκαν αποφασιστικά και έγκαιρα.
2. Γίνεται πλέον ευρύτερα κατανοητό το προφανές, δηλαδή ότι δεν υπάρχει η λεγόμενη «δωρεάν υγεία» των συνθημάτων. Το πανάκριβο «προϊόν» των υπηρεσιών υγείας επιβαρύνει αποκλειστικά και πλήρως τους πολίτες, είτε με τις φορολογικές καταβολές και υποχρεωτικές ασφαλιστικές κρατήσεις, είτε με τις πρόσθετες ιδιωτικές πληρωμές.
3. Σταδιακά υποχωρούν οι απηρχαιωμένες ιδεοληψίες και η διαφημιζόμενη «προκατάληψη» υπέρ ενός δήθεν «δημόσιου» συστήματος. Πραγματικό εθνικό σύστημα υγείας είναι εκείνο που αξιοποιεί το σύνολο του κρατικού και ιδιωτικού εγκατεστημένου κεφαλαίου και, με κοινές προδιαγραφές και ποιοτικούς κανόνες, υπηρετεί την υγεία του πληθυσμού, από τον οποίο αποζημιώνεται συνολικά.
4. Αποτελεί γενικευμένη πεποίθηση η ανάγκη διαχωρισμού αρμοδιοτήτων μεταξύ πολιτικής και management στην υγεία. Το υπουργείο Υγείας και κατ’ επέκταση η κυβέρνηση και η Βουλή καθορίζουν την υγειονομική πολιτική και εποπτεύουν την εφαρμογή της, αλλά η επιχειρηματιή λειτουργία πρέπει να ασκείται από αυτόνομους φορείς υπό τεχνοκρατική διοίκηση, ελεγχόμενους για όλες τις διαστάσεις τις δραστηριότητάς τους.
5. Σχετικά με τη Χρηματοδότηση του Τομέα Υγείας καταδείχθηκε, με την παράθεση επίσημων αλλά συνήθως αποσιωπούμενων συγκριτικών στοιχείων, ότι το σοβαρότερο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι η κατανομή των πόρων με  αντιπαραγωγικό τρόπο. Σε άλλους τομείς αναλώνονται υπερβολικές πιστώσεις, ενώ άλλοι μένουν ακόμη με αόρατη χρηματοδότηση. Ενδεχόμενη μελλοντική προσαύξηση των δαπανών υγείας οφείλει ν’ αποβλέπει στην αντιρρόπηση των σημερινών βλαπτικών ανισορροπιών και όχι στην περαιτέρω ανικοκατανομή, που αφήνει ακάλυπτες βασικές κοινωνικές ανάγκες. Περαιτέρω ανάλυση είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου.
6. Η ενιαία Δημόσια Υγεία-Πρωτοβάθμια Περίθαλψη φέρει την ευθύνη της Αγωγής Υγείας, της Πρόληψης και της παροχής θεραπευτικών υπηρεσιών στην κοινότητα. Η οργάνωση του Τομέα πρέπει να είναι διεπιστημονική, ν’ ανταποκρίνεται στις σύγχρονες αντιλήψεις, ανάγκες και απαιτήσεις του πληθυσμού, να αξιοποιεί τις μοντέρνες τεχνολογίες και να προωθεί την κατ’ οίκον νοσηλεία. Έχοντας στην αρμοδιότητά της τις υπηρεσίες άμεσης βοήθειας και της βασικής στελέχωσης των ανεξαρτήτων ΤΕΠ, οφείλει να λειτουργεί ως «πύλη εισόδου» στην εξειδικευμένη Δευτεροβάθμια περίθαλψη, όταν απαιτείται.
7. Τα κρατικά Νοσοκομεία -όπως και τα ιδιωτικά- είναι επιχειρησιακές μονάδες και πρέπει να διαθέτουν το κατάλληλο νομικό περίβλημα, είτε του ΝΠΙΔ (όπως το Νοσοκομείο «Παπαγεωργίου»), είτε της κρατικής Α.Ε. (όπως η ΑΕΜΥ-Νοσοκομείο Θήρας). Πρέπει να διαθέτουν αυτονομία χειρισμού του προϋπολογισμού τους, ελευθερία καθορισμού της στελέχωσης των υπηρεσιών τους, δυνατότητα δημιουργίας ιδίων εσόδων και επωφελών συμβάσεων με τρίτους. Η αξιοποίηση των ανενεργών εγκαταστάσεών τους πρέπει να προσμετράται κατά την αξιόλογηση των διοικήσεων. Γενικότερα, η χρηματοδότησή τους πρέπει να συναρτάται με το ποσοτικό και το ποιοτικό μέγεθος των εκροών τους. Πρώτη βασική προϋπόθεση της ανασυγκρότησης των Νοσοκομείων είναι η εγκατάσταση Διοικητών, επιλεγμένων αποκλειστικά με αξιοκρατικά κριτήρια.
8. Η απαραίτητη πρόοδος του Ψηφιακού μετασχηματισμού της υγείας πρέπει ν’ αναπτυχθεί με τρόπο, που θα εγγυάται την πλήρη αξιοποιήση των νέων δυνατοτήτων. Αυτό προϋποθέτει την παρουσία ικανού αριθμού Πληροφορικών στα νοσοκομεία και τον παράλληλο ψηφιακό «εγγραμματισμό» ολόκληρου του νοσοκομειακού δυναμικού.
9. Η Χρηματοδότηση των επαγγελματιών υγείας είναι φλέγον και επίκαιρο ζήτημα, καθώς διεκδικείται η «δίκαιη αμοιβή», η οποία είναι η δεύτερη βασική προϋπόθεση αναβίωσης της αίγλης και την ελκυστικότητας του κρατικού εργοδοτικού τομέα. Η αντίληψη που εξομοίωνε τις δομές υγείας με κοινές δημοσιοϋπαλληλικές υπηρεσίες είναι ξεπερασμένη και, κατ’ επέκταση, η εποχή των μοναδικών και ισοπεδωτικών «ενιαίων» μισθολογίων έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.

Για το ιατρικό προσωπικό επιβάλλεται η θέσπιση ευέλικτων συστημάτων αποζημίωσης, ικανών ν’ ανταποκριθούν στις ελλείψεις ειδικοτήτων, στη γεωγραφική διασπορά, στην επιθυμητή ποιότητα και ποσότητα εργασίας, στην επιβράβευση της συμβολής στην έρευνα, στην εκπαίδευση και στην καινοτομία. Ένα άλλο σοβαρό ζήτημα είναι αυτό της αναθεώρησης των ιατρικών σπουδών, του αριθμού εισακτέων και της παροχής ειδικοτήτων.

Για τις/τους Νοσηλεύτριες/ές πρέπει να γίνει παραδεκτό ότι δεν είναι συνήθεις δημόσιοι υπάλληλοι, με ωράριο 7-3 Δευτέρα-Παρασκευή. Οι σημερινές ελλείψεις και οι ορατές μελλοντικές ανάγκες λόγω της γήρανσης του πληθυσμού επιβάλλουν την ενίσχυση της κοινωνικής αναγνώρισης της Νοσηλευτικής και τη στροφή στο επάγγελμα των ήδη πτυχιούχων που δεν το ασκούν ή διαρρέουν στο εξωτερικό. Η θέσπιση ειδικού Νοσηλευτικού μισθολογίου και, ενδεχομένως, της αμειβόμενης Εφημερίας των νοσηλευτών είναι μέτρα άμεσης προτεραιότητας.

Για τις υπόλοιπες επιστημονικές ειδικότητες των Διοικητικών, Οικονονομολόγων, Μηχανικών, Πληροφορικών κ.λπ. ο υγειονομικός τομέας δεν είναι προτιμητέος, με τις σημερινές απολαβές, τουλάχιστον για όσους έχουν ικανότητες και προσόντα, ανταποκρινόμενα στις ανάγκες του υγειονομικού συστήματος. Η διαφοροποίησή τους από το δημοσιοϋπαλληλικό μισθολόγιο είναι εμφανώς επιβεβλημένη.

Ενδεχόμενη αύξηση της δημόσιας δαπάνης πρέπει ν’ αντιμετωπίσει πρωτίστως την απόδοση «δίκαιης αμοιβής» στους λειτουργούς της υγείας.

10. Το εθνικό σύστημα υγείας -τόσο στον κρατικό, όσο και στον ιδιωτικό τομέα- πρέπει να υπαχθεί σε κοινό και αυστηρό σύστημα μέτρησης και αξιολόγησης του προσωπικού, των δομών και της ποιότητας των εκροών προς το πληθυσμό. Άξιες προσοχής είναι οι συναφείς απόψεις τόσο των ληπτών υπηρεσιών υγείας, όσο και των ίδιων των επαγγελματιών. Γενικότερα, το ενιαίο σύστημα υγείας πρέπει ν’ αποκτήσει, κατά το δυνατό, χαρακτηριστικά αριστείας, αλλά και ετοιμότητας για την επιτυχή αντιμετώπιση κάθε μελλοντικής απειλής κατά της Δημόσιας Υγείας.

Με την εύλογη προσδοκία ότι τα συμπεράσματα του 25^ου συνεδρίου της θα ληφθούν σοβαρά υπόψη από την πολιτική ηγεσία, η ΕΕΜΥΥ δεσμεύεται ότι και στο επόμενο συνέδριο θα διερευνηθεί με την ίδια υπευθυνότητα και επιστημονική αντικειμενικότητα ένα άλλο κυρίαρχο πρόβλημα του συστήματος υγείας, που απαιτεί ορθολογική αντιμετώπιση και λύση.