Ελλείψεις αίματος- Τι προβλέπεται για τους αιμοδότες που νοσούν με covid-19

Kατά 10% έχει ελαττωθεί από την αρχή της πανδημίας ο αριθμός των αιμοδοτών. Με συνέπεια ορισμένες ημέρες να καλύπτεται λιγότερο από το 25% των νοσοκομειακών αναγκών σε αίμα.

Ζητήματα της αιμοδοσίας εν μέσω υγειονομικής κρίσης αναδεικνύονται στη δημοσίευση της Rita Rubin στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση JAMA (2022;327(7):615). Την δημοσίευση παρουσιάζουν συνοπτικά η καθηγήτρια Αιματολογίας Μαριάννα Πολίτου (Διευθύντρια Αιματολογικού Εργαστηρίου και Αιμοδοσίας – Νοσοκομείο Αρεταίειο) και οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ).

Σύμφωνα με όσα έχουν προκύψει ο SARS-CoV-2 δεν μεταδίδεται μέσω της μετάγγισης. Για την λόγο αυτό οι προσφάτως αναθεωρημένες οδηγίες του FDA, δεν προβλέπουν τη χρήση εργαστηριακών εξετάσεων για τον έλεγχο ρουτίνας των αιμοδοτών για COVID-19.  Και αυτό συμβαίνει γιατί οι ιοί του αναπνευστικού  δεν μεταδίδονται μέσω μετάγγισης αίματος. Ακόμη, διεθνώς δεν έχουν αναφερθεί περιστατικά μετάδοσης  SARS-CoV-2 ή οποιουδήποτε άλλου κορωνοϊού από δότη σε λήπτη.

Για την προστασία του δότη θα πρέπει να είναι υγιής, με φυσιολογική αιμοδοσία όταν αιμοδοτεί. Όσοι έχουν διαγνωστεί ή υποψιάζονται ότι έχουν COVID-19, καλό είναι να απέχουν από την αιμοδοσία για τουλάχιστον 10 ημέρες μετά την πλήρη υποχώρηση των συμπτωμάτων.  Επίσης, θα πρέπει να μην αιμοδοτήσουν, για τουλάχιστον 10 ημέρες μετά τη θετική  διαγνωστική δοκιμασία, εάν ήταν ασυμπτωματικοί,  σύμφωνα με τον FDA.  Οι εμβολιασμένοι με ένα από τα τρία εμβόλια κατά του COVID-19 που είναι εγκεκριμένα στις ΗΠΑ μπορούν να δώσουν αίμα αμέσως μετά τον εμβολιασμό .

Σύμφωνα και με τις οδηγίες του Ε.ΚΕ.Α φορείς ή άτομα με ύποπτα συμπτώματα δεν επιτρέπεται να αιμοδοτήσουν. Ο αιμοδότης εφόσον νόσησε μπορεί να δώσει αίμα μετά από τουλάχιστον 28 ημέρες από την αποδρομή των συμπτωμάτων. Ασυμπτωματικοί που είχαν επαφή με επιβεβαιωμένο ή ύποπτο κρούσμα και έχουν μπει σε καραντίνα μπορούν να αιμοδοτήσουν μετά από 14 ημέρες από την πρώτη ημέρα της απομόνωσης.

Όσο για τους μόλις εμβολιασμένους  δεν απαιτείται περίοδος αποκλεισμού, εφόσον ο αιμοδότης αισθάνεται καλά.  Στην περίπτωση που μετά τον εμβολιασμό εκδηλώνονται ήπιες αντιδράσεις, ο αιμοδότης μπορεί να προσφέρει αίμα επτά ημέρες μετά την πάροδο των συμπτωμάτων.

Πρωτοβουλία

Για να ανακοπεί η αλυσίδα της πρωτόγνωρης παγκοσμίως έλλειψης αίματος, η Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ με την υποστήριξη του κοινωφελούς Ιδρύματος «Ι.Λάτση» έχει αρχίσει τη δράση αιμοδοσία 365. Στόχος είναι η ανάπτυξη καινοτόμων στρατηγικών που στοχεύουν στην εκπαίδευση μιας νέας γενιάς  συνειδητοποιημένων αιμοδοτών. Απώτερος σκοπός είναι η καλλιέργεια κουλτούρας της επαναλαμβανόμενης αιμοδοσίας με πρακτικές προσαρμοσμένες στον τοπικό πολιτισμό και περιβάλλον.

Κατά την πρωτοβουλία αυτή διαπιστώθηκε ότι η πλειοψηφία των πολιτών δεν γνωρίζουν ότι το αίμα έχει ημερομηνία λήξης (περίπου ένα μήνα μετά την προσφορά του). Συνεπώς η ανάγκη αναπλήρωσης των αποθεμάτων από τακτικούς αιμοδότες είναι διαρκής.