Ελληνική έρευνα για τα περιστατικά μυοκαρδίτιδας μετά από εμβολιασμό

Τον μηχανισμό της σπάνιας εμφάνισης μυοκαρδίτιδας μετά από εμβολιασμό με εμβόλια mRNA τεχνολογίας εξηγεί έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Vaccine.  Πρόκειται για ερευνητική συνεργασία της Α‘ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου (Δρ Γεώργιος Λάζαρος και καθηγητής Κωνσταντίνος Τσιούφης) και του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (αναπληρώτρια καθηγήτρια Κλειώ Αναστασοπούλου και καθηγητής Αθανάσιος Τσακρής).

Πέρα από τα πλεονεκτήματα της αποτροπής νοσηλειών και θανάτων από τη νόσο COVID-19 χάρη στα mRNA εμβόλια τονίζεται ότι τα εξαιρετικά σπάνια περιστατικά μυοκαρδίτιδας ή περικαρδίτιδας (δηλαδή φλεγμονής της καρδιάς και του περικαρδίου, αντίστοιχα) που καταγράφηκαν ήταν ήπια στην πλειονότητά τους. Για  πρώτη φορά εντοπίστηκαν στο Ισραήλ τον Απρίλιο του 2021 .

Την αιτία της φλεγμονώδους αντίδραση στον καρδιακό μυϊκό ιστό ορισμένων ατόμων αναζήτησαν οι ερευνητές  στην καρδιά της τεχνολογίας των εμβολίων mRNA.  Πιο πιθανή εξήγηση  θεωρείται η αντίδραση εγγενών ανοσολογικών αισθητήρων. Τέτοιοι είναι οι toll-like υποδοχείς (TLR3, TLR7, TLR8) και οι κινάσες κυτταροπλασματικών πρωτεϊνών (PKR, RIG-I, MDA5), έναντι κάποιων επιπλέον ειδών RNA (μονόκλωνου και δίκλωνου) που περιέχονται στα εμβόλια mRNA. Αυτοί αναγνωρίζονται από το ανοσοποιητικό μας σύστημα ως δυνάμει παθογόνοι «εισβολείς», καθώς παρόμοια τμήματα νουκλεϊκών οξέων θα μπορούσαν να απαντώνται σε παθογόνους ιούς.

Οι ειδικοί εξηγούν ότι τα μόρια RNA που ενδέχεται να προκαλέσουν τη συγκεκριμένη ανοσοδιέγερση, ενδεχομένως να «γεννιούνται» κατά τα αρχικά στάδια της διαδικασίας παρασκευής του mRNA που θα χρησιμοποιηθεί για το εμβόλιο ή προκύπτουν αργότερα κατά την παρασκευή ή αποθήκευση των εμβολίων. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της εγγενούς αστάθειας του RNA.

«Η τροποποίηση της νουκλεοτιδικής σύνθεσης του βιομορίου, ώστε να περιέχει Ν1-μεθυλψευδο-ουριδίνη αντί της ουριδίνης ελαχιστοποιεί, αλλά δεν αποτρέπει πάντα τέτοιες ανεπιθύμητες ανοσοαποκρίσεις» σημειώνουν οι επιστήμονες. Ακόμη δεν αποκλείονται περιπτώσεις, «παρά την ενθυλάκωση του mRNA σε λιποσωμιακά νανοσωματίδια (LNP), η αποδόμησή του δεν αποκλείεται να συμβεί, ιδιαίτερα αν δεν ακολουθηθούν σωστά οι οδηγίες αποθήκευσης, κατάψυξης και απόψυξης». Για αυτό το λόγο συνιστάται προσοχή στις «πρακτικές παρασκευής»,  ειειδκότερα «για τον καθαρισμό του mRNA αλλά και για τη διασφάλιση ποιοτικού ελέγχου κάθε δόσης εμβολίου».

Άξιο αναφοράς είναι ότι στην έρευνα έλαβαν μέρος το Department of Cardiovascular Medicine της Cleveland Clinic, του Οχάιο των ΗΠΑ (καθηγητής Allan L. Klein) και το Εργαστήριο Φαρμακευτικής Τεχνολογίας του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών (επίκουρη καθηγήτρια Σοφία Χατζηαντωνίου). Τα στοιχεία  που προέκυψαν εκτιμάται να βοηθήσουν στην ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη χρήση των καινοτόμων εμβολίων mRNA, όχι μόνο για την COVID-19 αλλά και για άλλες ασθένειες.