Εμβολιασμός «ασπίδα» κατά ξεχασμένων ασθενειών

Του Mιχαήλ Βλασταράκου, Προέδρου Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου

Τα τελευταία χρόνια γινόμαστε «μάρτυρες» της επανεμφάνισης παλιών ξεχασμένων ασθενειών, λόγω διαφόρων παραγόντων που σχετίζονται με τις κοινωνικοοικονομικές αλλαγές σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η χώρα μας, αν και συγκαταλέγεται στα κράτη με υψηλό επίπεδο εμβολιαστικής κάλυψης, δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από αυτό το παγκόσμιο φαινόμενο, το οποίο ευτυχώς μπορεί να αναχαιτιστεί με τη συντονισμένη δράση της πολιτείας, των γιατρών και των πολιτών.

Ένας από τους βασικούς παράγοντες επανεμφάνισης παλαιότερων ασθενειών – με τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα την μεγάλη επιδημία ιλαράς στην Ευρώπη – είναι ο ανεπαρκής εμβολιασμός των παιδιών και η μείωση της προστασίας των ενηλίκων από έλλειψη χορήγησης των επαναληπτικών δόσεων των εμβολίων.

Ο εμβολιασμός είναι διαχρονικά η ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη ιατρική παρέμβαση , με αποτέλεσμα τη σωτηρία εκατομμυρίων ανθρώπων.

Τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι αδιαμφισβήτητα:

– Κάθε χρόνο 2-3 εκατομμύρια θάνατοι προλαμβάνονται μέσω του εμβολιασμού.

– Κάθε χρόνο 750.000 παιδιά σώζονται από αναπηρία λόγω του εμβολιασμού.

Η αξία του εμβολιασμού γίνεται κατανοητή από το γεγονός ότι σήμερα μπορούμε να προλάβουμε μέσω των εμβολίων περίπου 30 μολυσματικές ασθένειες οι οποίες αν δεν ελεγχθούν μέσω των εθνικών προγραμμάτων εμβολιασμών μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες επιδημίες με πολλά θύματα.

Αν και τα περισσότερα εμβόλια αφορούν τις λεγόμενες παιδικές ασθένειες και προορίζονται για την προστασία των παιδιών, οι ενήλικες – είτε είναι γονείς είτε όχι – θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα τόσο στις επαναληπτικές δόσεις ορισμένων εμβολίων όσο και στη διενέργεια εμβολιασμών με νέα εμβόλια για ασθένειες που εμφανίζονται σε μεγαλύτερη ηλικία.

Είναι σαφές ότι ο εμβολιασμός είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη θωράκιση του πληθυσμού έναντι πολλών ασθενειών και τη μείωση της νοσηρότητας, της αναπηρίας και της θνησιμότητας, ενώ όσο πιο υψηλό είναι το επίπεδο εμβολιαστικής κάλυψης μιας κοινωνίας, τόσο πιο υψηλοί είναι οι δείκτες μακροζωίας και ποιότητας ζωής.

Τα οφέλη του εμβολιασμού σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο είναι βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Στα βραχυπρόθεσμα συγκαταλέγονται η αποτροπή της νόσου και των επιπλοκών της με ότι αυτό συνεπάγεται για τον ίδιο τον ασθενή και την οικογένειά του και ταυτόχρονα αποτροπή του κόστους της υγειονομικής περίθαλψης.

Το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα είναι η προστασία ολόκληρης της κοινωνίας από την ανοσία που επιτυγχάνεται για όλους τους πολίτες μέσω της τήρησης του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών σε ποσοστό πάνω από 95%. Τα εμβόλια όχι μόνο προστατεύουν τα ανοσοποιημένα άτομα αλλά μειώνουν την εμφάνιση της ασθένειας ανάμεσα και στα μη ανοσοποιημένα άτομα, αφού με τον εμβολιασμό δεν υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης και μετάδοσης του μολυσματικού παράγοντα.

Τα εμβόλια είναι η πιο ασφαλής επιλογή για την προστασία της υγείας μας, με δεδομένο ότι ελέγχονται και επανελέγχονται σε σταθερή βάση τόσο από διεθνείς αναγνωρισμένους οργανισμούς όσο και από τις ίδιες τις εταιρείες παραγωγής. Παρά το εξαιρετικό ιστορικό ασφαλείας των εμβολίων, σήμερα η σύγχρονη έρευνα προσφέρει ακόμα πιο ασφαλή προϊόντα εκμηδενίζοντας τις πιθανότητες παρενεργειών.

Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εμβολιασμού που εκπονείται από την Πολιτεία σε συνεργασία με τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς, αποτελεί δικαίωμα για κάθε πολίτη αλλά και υποχρέωση για την πιστή τήρησή του.

Η διαρκής ενημέρωση για την αξία του εμβολιασμού με εκστρατείες πληροφόρησης του κοινού είναι υποχρέωση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, με το βάρος της ευθύνης να πέφτει πρώτα στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό. Οι γιατροί και όλοι οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να ενημερώνουν τους πολίτες για το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού και τα νέα εμβόλια που εισάγονται και χορηγούνται δωρεάν. Είναι αυτονόητο ότι πρέπει εμείς οι γιατροί να δίνουμε το παράδειγμα και να ακολουθούμε πιστά το πρόγραμμα εμβολιασμών.

Ήδη, ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος έχει ξεκινήσει από πέρυσι καμπάνια για την εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού έναντι της γρίπης, ενώ έχει δώσει την αιγίδα του στην εκστρατεία «Εμβολιάζομαι – Θωρακίζομαι».

Δεν πρέπει κανείς να ξεχνά ότι το βασικό θεμέλιο της δημόσιας υγείας είναι ο εμβολιασμός. Ας εκμεταλλευθούμε τις δυνατότητες που μας δίνει η επιστημονική έρευνα για καλύτερη υγεία και ζωή.