Εμβόλιο Johnson & Johnson: Ποια η προστασία από τις μεταλλάξεις

Φως επιχειρούν να ρίξουν οι επιστήμονες στην προστατευτική δράση του εμβολίου της Johnson & Johnson έναντι μεταλλαγμένων στελεχών του SARS-CoV-2 και συγκεκριμένα από μεταλλάξεις σε περιοχές της εξωτερικής πρωτεΐνης του ιού που αποτελούν στόχο εξουδετερωτικών αντισωμάτων, όπως για παράδειγμα η μετάλλαξη E484K.

Το ζήτημα αναδείχθηκε σε άρθρο με τίτλο «H ανοσογονικότητα του εμβολίου Ad26.COV2.S1-1 (Johnson & Johnson)» που δημοσιεύεται στο περιοδικό nature.

H βιβλιογραφία ανασκοπείται από τους Καθηγητές της Ιατρικής του ΕΚΠΑ Δημήτριο Παρασκευή (Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνο Δημόπουλο (Πρύτανης ΕΚΠΑ).

Αναλυτικότερα, το εμβόλιο Ad26.COV2.S1-1 (Johnson & Johnson) έχει  διαπιστωθεί ότι  εξασφαλίζει σημαντική προστασία έναντι συμπτωματικής νόσου COVID-19, καθώς και των στελεχών Β.1.351 (Ν. Αφρική). Ωστόσο, η διάμεση τιμή του τίτλου των εξουδετερωτικών αντισωμάτων που επάγονται ήταν  πέντε φορές χαμηλότερη για τα στελέχη B.1.351 (το στέλεχος που χαρακτηρίστηκε πρώτα στην Αφρική) και 3,3 φορές χαμηλότερη έναντι των P.1 (το στέλεχος που χαρακτηρίστηκε πρώτα στη Βραζιλία)  σε σύγκριση με το στέλεχος αναφοράς (WA1/2020).Σημειώνεται ότι παρόμοια είναι η μείωση, η οποία έχει αντιμετωπιστεί για τα συγκεκριμένα στελέχη και για άλλα εμβόλια.

Διαφορετική είναι η εικόνα που προέκυψε για τα μη-εξουδετερωτικά αντισώματα καθώς και η CD8+ και CD4+ κυτταρική ανοσία που  διατηρήθηκαν σε μεγάλο βαθμό έναντι  των στελεχών Β.1.351 και P.1.

Τα ευρήματα

Σε κλινική δοκιμή φάσης 3 (ENSEMBLE), σε ΗΠΑ,  Λατινική Αμερική και τη Νότια Αφρική βρέθηκε:

• Νότια Αφρική το 95% των ιών ήταν στελέχη B.1.351,
• Βραζιλία, το 69% των ιών ανήκαν στην ομάδα Ρ.1.

Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι η  προστασία του Ad26.COV2.S έναντι σοβαρής νόσου την 28η ημέρα μετά τον εμβολιασμό, ήταν παρόμοια σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές, αλλά   σε περιπτώσεις μέτριας και σοβαρής νόσου ήταν μειωμένη ελαφρά στη Νότια Αφρική και τη Βραζιλία σε σύγκριση με τις ΗΠΑ.

Κατόπιν αυτών, η ισχυρή προστασία στις περιοχές της Ν. Αφρικής και Βραζιλίας «παρά τον μειωμένο τίτλο εξουδετερωτικών αντισωμάτων, αυξάνει την πιθανότητα ότι μη-εξουδετερωτικά αντισώματα ή και κυτταρική ανοσία μέσω CD8+ Τ-κυττάρων συμβάλλουν, επίσης, στο μηχανισμό της ανοσίας».

Από άλλα πειράματα καταγράφηκε σημαντικό εύρος Τ-κυτταρικής ανοσιακής απάντησης στους συγκεκριμένους εμβολιαζόμενους. Εναλλακτικά, είναι πιθανό ότι χαμηλά επίπεδα εξουδετερωτικών αντισωμάτων προσδίδουν επαρκή προστασία. Σε πειράματα με μη- ανθρώπινα πρωτεύοντα, η χορήγηση IgG παρείχε επαρκής προστασία έναντι του SARS-CoV-2 εάν οι τίτλοι εξουδετερωτικών αντισωμάτων υπερέβαιναν ένα συγκεκριμένο όριο, αλλά τα CD8+ Τ-κύτταρα συνέβαλαν επίσης στην προστασία εάν ο τίτλος αντισωμάτων ήταν χαμηλός.