Ένα εκατομμύριο παιδιά χάνουν τη μητέρα ετησίως εξαιτίας του καρκίνου

Ο καρκίνος δεν ταλανίζει μόνο τους ασθενείς, αλλά έχει σημαντικές συνέπειες και στις οικογένειες τους τόσο κατά τη νόσηση όσο και μετά την απώλεια σε θνησιγενείς καρκίνους. Περίπου 1 εκατομμύριο παιδιά παγκοσμίως εκτιμάται ότι στερούνται την μητέρα τους κάθε χρόνο εξαιτίας του θανάτου της από καρκίνο.

Σε πρόσφατη ανακοίνωση στο Παγκόσμιο Συνέδριο για τον Καρκίνο (World Cancer Congress 2022) ερευνητές παρουσίασαν τα δεδομένα για τον αριθμό των παιδιών που μένουν ορφανά από μητέρα εξαιτίας του καρκίνου.Τις διαστάσεις του προβλήματος αναδεικνύουν οι καθηγητές της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Μιχάλης Λιόντος (Επ. Καθηγητής), Φλώρα Ζαγουρή (Καθηγήτρια), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής και Πρύτανης ΕΚΠΑ.

Κατά το συνέδριο αναφέρθηκε ότι το έτος 2020 καταγράφηκαν 4,4 εκατομμύρια θάνατοι γυναικών από καρκίνο.  Εξ αυτών το 78% αφορούσε γυναίκες ηλικίας κάτω των 50 ετών. Για να υπολογίσουν τις επιπτώσεις οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τα δεδομένα του ΟΗΕ για τον παγκόσμιο πληθυσμό αλλά και τον μέσο αριθμό ζώντων παιδιών ανά γυναίκα σε κάθε χώρα καθώς και τα ποσοστά γονιμότητας ανά πενταετία ηλικίας των γυναικών σε κάθε χώρα για τα προηγούμενα 18 έτη. Υπολογίστηκε ότι σχεδόν 1 εκατομμύριο παιδιά παγκοσμίως έμειναν ορφανά από μητέρα λόγω απώλειας της ζωή της από καρκίνο.

Μεγαλύτερη θνητότητα υπολογίζεται στην ήπειρο της Ασίας (49%) και της Αφρικής (35%). Ο απώλειες προέρχονταν  συχνότερα από τον καρκίνο του μαστού (25% των περιπτώσεων), του τραχήλου της μήτρας (18%) και του ανώτερου γαστρεντερικού (13%). η  Ευρώπη που έχει τον υψηλότερο δείκτη ανθρώπινη ανάπτυξης είχε τον μικρότερο αριθμό ορφανών ανά θάνατο γυναικών από καρκίνο. Συνεπώς, διαπιστώθηκε μια αντίστροφη σχέση ανάμεσα στον δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης και τον αριθμό των ορφανών από μητέρα ανά 100 θανάτους γυναικών.

Οι διαπιστώσεις αυτές που έγιναν για πρώτη φορά καταδεικνύουν την έκταση του προβλήματος που μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις για τα παιδιά. Οι συνέπειες πέρα από το ψυχικό βάρος για τα παιδιά περιλαμβάνουν χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης ακόμη και μεγαλύτερη θνησιμότητα, σύμφωνα μελέτες. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αφενός τέτοια στοιχεία φανερώνουν την σημασία της πρόληψης  αφού περίπου οι μισοί θάνατοι γυναικών σχετίζονταν με νοσήματα που μπορούν να προληφθούν ή να διαγνωσθούν πρώιμα, όπως είναι ο καρκίνος του μαστού και του τραχήλου της μήτρας και αφετέρου  ενεργοποιούν για τις επιπτώσεις του καρκίνου μεταξύ των γενεών.

Με έμφαση στην πρόληψη πρέπει να λαμβάνεται υπόψη  για παράδειγμα το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού ή και άλλων καρκίνων.  Παράγοντα κινδύνου αποτελούνν  μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA 1&2, αφού οι γυναίκες που φέρουν αυτές τις μεταλλάξεις παρουσιάζουν πιθανότητα να εκδηλώσουν καρκίνο του μαστού στη ζωή τους μέχρι και 80% και πιθανότητα για καρκίνο ωοθηκών μέχρι και 40%. Ωστόσο, έγκαιρες παρεμβάσεις μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο ακόμη και να τις προφυλάξουν από την εμφάνιση της ασθένειας. Μάλιστα η έγκαιρη διάγνωση, σε πρώιμο στάδιο  μπορεί να διασφαλίσει μακροχρόνια η επιβίωση ε σε ποσοστό της τάξεως  98%-99% σε αρχικά στάδια της νόσου, σχεδόν πρόκειται για ίαση.