Ενδεχόμενη σύνδεση της covid-19 στις πρώτες εβδομάδες κύησης με ανωμαλίες στο έμβρυο

Αυξημένη συχνότητα εμβρυϊκής αναστροφής οργάνων, τέσσερις φορές υψηλότερη από τη μέση ετήσια επίπτωση από το 2014 έως το 2022, παρατηρήθηκε σε περιπτώσεις μητέρων που νόσησαν με covid-19 τις πρώτες εβδομάδες της κύησης, σύμφωνα με μελέτη. Η  αύξηση του αριθμού των περιπτώσεων εμβρυϊκής αναστροφής οργάνων διαπιστώθηκε με διαγνώσεις μέσω υπερηχογραφήματος στην Κίνα.

Συγκεκριμένα, η αναστροφή οργάνων (situs inversus), συμπεριλαμβανομένης της ολικής αναστροφής οργάνων (situs inversus totalis- δεξιοκαρδία), και του μερικού situs inversus (με λεβοκαρδία), είναι μια σπάνια συγγενής κατάσταση στην οποία η σπλαχνική οργάνωση αναστρέφεται σε σύγκριση με την φυσιολογική ανάπτυξη οργάνων.

Για την διεξαγωγή των προαναφερόμενων πορισμάτων εξετάστηκαν κλινικά δεδομένα από δύο μαιευτικά κέντρα σε διαφορετικές περιοχές της Κίνας. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο διεθνές περιοδικό New England Journal of Medicine. Τα στοιχεία παορυσιάζουν περιληπτικά η παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και η βιολόγος Παναγιώτα Ζαχαράκη.

Διαπιστώσεις

Ειδικότερα, κατά τους πρώτους  επτά μήνες του 2023, η συχνότητα εμφάνισης του situs inversus (που διαγνώστηκε με υπερηχογράφημα ρουτίνας σε ηλικία κύησης περίπου 20 έως 24 εβδομάδων) σε αυτά τα κέντρα ήταν τέσσερις φορές υψηλότερη από τη μέση ετήσια επίπτωση από το 2014 έως το 2022 (Η επίπτωση κορυφώθηκε τον Απρίλιο του 2023 και παρέμεινε αυξημένη μέχρι τον Ιούνιο του 2023). Συνολικά, εντοπίστηκαν 56 περιπτώσεις αναστροφής οργάνων από τον Ιανουάριο του 2023 έως τον Ιούλιο του 2023 (52 περιπτώσεις αναστροφής οργάνων και 4 περιπτώσεις μερικής αναστροφής οργάνων). Η αύξηση ακολούθησε την έκρηξη των λοιμώξεων από τον SARS-CoV-2 με σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο που σημειώθηκε μετά τη διακοπή των μέτρων.

Αυτό το κύμα, το οποίο τελικά εκτιμήθηκε ότι επηρεάζει περίπου το 82% του πληθυσμού στην Κίνα, άρχισε στις αρχές Δεκεμβρίου 2022, κορυφώθηκε γύρω στις 20 Δεκεμβρίου 2022 και τελείωσε στις αρχές Φεβρουαρίου 2023. Αν και δεν μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με την αιτιότητα, οι παρατηρήσεις μας προτείνουν πιθανή σχέση μεταξύ της λοίμωξης SARS-CoV-2 και της εμβρυϊκής αναστροφής οργάνων που απαιτεί περαιτέρω μελέτη. Η εμβρυϊκή αναστροφή οργάνων έχει συνδεθεί με αλλαγές που συμβαίνουν κατά τις πρώτες εβδομάδες της κύησης.

Σημειώνεται πως το θέμα της μετάδοσης του SARS-CoV-2  στο έμβρυο διχάζει την επιστημονική κοινότητα, καθώς η εμβρυϊκή λοίμωξη νωρίς στην κύηση θα μπορούσε υποθετικά να οδηγήσει τις σπλαχνικές αλλαγές. Εναλλακτικά, οι μητρικές φλεγμονώδεις αποκρίσεις μπορεί να επηρεάσουν έμμεσα τη λειτουργία των αναπτυξιακών ρυθμιστών και να αποτρέψουν τη σωστή σπλαχνική πλευροποίηση. Ωστόσο, κρίνεται ότι χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση για να επαληθευτεί ότι γενετικές ανωμαλίες σε γονίδια που μπορεί να μην είχαν ανιχνευθεί κατά τον προγεννητικό γενετικό έλεγχο δεν συνέβαλαν στη συχνότητα αυτών των περιπτώσεων, και για την αξιολόγηση της πιθανής συμβολής περιβαλλοντικών παραγόντων. Άξιο αναφοράς είναι ότι οι διαγνώσεις situs inversus παραμένουν εξαιρετικά σπάνιες παρά την αύξηση της επίπτωσης στα κέντρα αυτά που αναλύθηκαν μετά την έκρηξη του SARS-CoV-2.