Εθνικό Σχέδιο Μεταμοσχεύσεων: Μια ακάλυπτη ανάγκη και οι πρώτες κινήσεις της Αριστοτέλους

Το θέμα των Μεταμοσχεύσεων, οι ελλείψεις, οι δυσλειτουργίες και η απουσία κουλτούρας, βρέθηκε στο επίκεντρο ευρείας σύσκεψης στον ΕΟΜ, με τον Ανδρέα Ξανθό να προαναγγέλλει την επαναφορά της εφημερίας ετοιμότητας.
Η Ελλάδα παραμένει ουραγός στις μεταμοσχεύσεις, όχι εξαιτίας της οικονομικής κρίσης αλλά της έλλειψης ανάλογης κοινωνικής κουλτούρας και των προκαταλήψεων σε αυτό το θέμα, όπως ανέφερε στη συνάντηση και ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), Α. Καραμπίνης.
« Τα τελευταία χρόνια οι δότες «έπεσαν» στους 3,5/ 1 εκατ. ενώ ο Μ.Ο. στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 18 δότες/ 1 εκατ. Οι αιτίες θα πρέπει να αναζητηθούν στο ότι τα θέματα του συστήματος μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας έμπαιναν πολύ χαμηλά στην ατζέντα των εκάστοτε ηγεσιών του υπουργείου Υγείας» ανέφερε ο κ. Καραμπίνης.
Βέβαια, ελπίδες γεννά η αύξηση κατά 35% που παρατηρήθηκε στους δότες το πρώτο εξάμηνο του έτους, συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, χάρη στη βελτίωση της συνεργασίας ΜΕΘ-ΕΟΜ, αποτέλεσμα της διεξαγωγής των δύο πρώτων σεμιναρίων, στο πλαίσιο του ειδικού Εκπαιδευτικού Προγράμματος του Οργανισμού.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε ιατρονοσηλευτικό προσωπικό Μονάδων Εντατικής Θεραπείας με σκοπό τον έγκαιρο εντοπισμό δοτών οργάνων και την αποτελεσματική διαχείρισή τους και υλοποιήθηκε μέσω χορηγίας από το Ίδρυμα Ωνάση.
Ωστόσο, η ανάγκη κατάρτισης, λοιπόν, ενός Εθνικού Σχεδίου Μεταμοσχεύσεων καθίσταται επιτακτική.
Σύμφωνα με τον Ανδρέα Ξανθό, πάντως, η παρέμβαση πρέπει να κινηθεί σε 2 επίπεδα. Αφενός πρέπει να αυξηθεί η δωρεά οργάνων και επομένως των διαθέσιμων μοσχευμάτων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από δράσεις ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και ενεργής συναίνεσης του πληθυσμού.
Αφετέρου, πρέπει να αναβαθμιστεί η λειτουργική υποστήριξη των μεταμοσχεύσεων με ενίσχυση των Ειδικών Κέντρων και κυρίως των ΜΕΘ που αποτελούν, ίσως, τον κρισιμότερο κρίκο.
«Σήμερα οι άνθρωποι στις υποστελεχωμένες ΜΕΘ είναι κουρασμένοι, εξαντλημένοι και είναι φυσιολογικό να μην ασχολούνται όπως, ίσως, θα έπρεπε με αυτό το κομμάτι. Αυτές τις μέρες τοποθετούνται οι γιατροί από τις προσλήψεις που κάναμε μέσω ΚΕΕΛΠΝΟ και θα ακολουθήσουν και οι νοσηλευτές. Εκτός, όμως, από την επιπλέον στελέχωση στις ΜΕΘ, θα πρέπει αυτούς τους συναδέλφους να τους εκπαιδεύσουμε στην κουλτούρα των μεταμοσχεύσεων έτσι ώστε να δημιουργούν στους συγγενείς των ασθενών ένα κλίμα εμπιστοσύνης σε ό,τι αφορά τη δωρεά οργάνων», ανέφερε ο κ. Ξανθός.
Σε πρακτικό επίπεδο, η Αριστοτέλους έχει προβλέψει, στο επικείμενο Νομοσχέδιο για την Ψυχική Υγεία, ρύθμιση για τη δυνατότητα απόσπασης υπαλλήλων του υπουργείου Υγείας και των εποπτευόμενων φορέων στον ΕΟΜ, ενώ παράλληλα προβλέπεται η επαναφορά της καταβολής οικονομικού κινήτρου (εφημερία ετοιμότητας) στους κεντρικούς συντονιστές του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων.
Για τον κ. Καραμπίνη, πάντως, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο χρειάζεται συνέργεια από όλους τους εμπλεκόμενους.
Σε αυτή την κατεύθυνση, ο Υπουργός Υγείας ζήτησε την άμεση έναρξη της διαδικασίας κατάρτισης του Εθνικού Σχεδίου, ώστε να είναι έτοιμο τους επόμενους μήνες, με τη συμμετοχή επιστημονικής κοινότητας και εμπλεκόμενων φορέων.
«Ένα συγκροτημένο σχέδιο με βάθος χρόνου θα δώσει στην κοινωνία το σήμα ότι σε αυτό τον ευαίσθητο χώρο δεν αυτοσχεδιάζουμε, δεν κάνουμε αποσπασματικές δράσεις, χάριν εντυπωσιασμού αλλά δρομολογούμε μια σοβαρή παρέμβαση με στόχο να αναζωογονηθεί η υπόθεση των μεταμοσχεύσεων και σταδιακά να αποκτήσουμε αυτάρκεια ως χώρα στον τομέα αυτό» ανάφερε ο κ. Ξανθός.
Από την πλευρά τους, πρόεδρος και μέλη του ΔΣ του ΕΟΜ δεσμεύθηκαν ότι θα καταθέσουν άμεσα στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου ένα ολοκληρωμένο σχέδιο το οποίο θα περιλαμβάνει πλήρη καταγραφή των προβλημάτων και αναλυτικές προτάσεις με στόχο τη δημιουργία ενός συστήματος μεταμοσχεύσεων εφάμιλλου με αυτά των υπόλοιπων χωρών της ΕΕ.
«Το ενδιαφέρον του υπουργείου για τον ΕΟΜ φαίνεται από την παρουσία σας εδώ και αποδεικνύεται από την ενίσχυση που έλαβε ο Οργανισμός τόσο σε πόρους όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό» ανέφερε ο αντιπρόεδρος του ΕΟΜ, Ιωάννης Μπολέτης ο οποίος επεσήμανε την ανάγκη της σταθερής χρηματοδότησης η οποία από 180.000 € το 2015 αυξήθηκε σε 470.000 € το 2016. Πρόσθεσε, επίσης, ότι είναι απαραίτητη η δημιουργία ειδικών μονάδων για την παρακολούθηση και προετοιμασία των ασθενών που πρόκειται να κάνουν μεταμόσχευση πνεύμονα αλλά και των μεταμοσχευμένων οι οποίοι σήμερα είναι αναγκασμένοι να μεταβαίνουν στο εξωτερικό με συνέπειες την ταλαιπωρία τους αλλά και την οικονομική επιβάρυνση του ΕΟΠΥΥ.
Προβλήματα και προτεραιότητες
Εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας και των φορέων που εμπλέκονται στη διαδικασία των Μεταμοσχεύσεων και οι οποίοι παραβρέθηκαν στη συνάντηση υπογράμμισαν τα «αγκάθια» και ανέδειξαν τις ανάγκες.
Ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, Νικόλαος Χατζηνικολάου υπογράμμισε ότι η Εκκλησία πρέπει να συμβάλλει στη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης των πολιτών στη διαδικασία και τόνισε ότι δεν πρέπει το υπουργείο Υγείας να επαναλάβει λάθη του παρελθόντος όπως η εικαζόμενη συναίνεση δωρεάς οργάνων που φόβισε τον κόσμο και οδήγησε 27.000 ανθρώπους να κάνουν δηλώσεις άρνησης δωρεάς.
Το μέλος του ΔΣ του ΕΟΜ και πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου, Μιχάλης Βλασταράκος είπε ότι στον τομέα των μεταμοσχεύσεων πάσχουμε από οργάνωση και ότι χρειάζεται συλλογική προσπάθεια, ενώ πρότεινε η δωρεά οργάνων να «διδάσκεται» στα σχολεία προκειμένου να σπάσουν οι προκαταλήψεις.
Από την πλευρά του, ο Συντονιστής Δ/ντής στην Αιμα¬τολογική Κλινική και Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών στο Νοσοκομείο «Γ. Παπανικολάου», Αχιλλέας Αναγνωστόπουλος επεσήμανε την ανάγκη στήριξης των Μονάδων Μεταμοσχεύσεων μυελού των Οστών καθώς της έκδοσης υπουργικής απόφασης η οποία θα καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις λειτουργίας στις τράπεζες ομφαλιοπλακουντιακού αίματος έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί η ασυδοσία και η απουσία ελέγχου στο συγκεκριμένο χώρο.
Ο αντιπρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, Γρηγόρης Λεοντόπουλος υπογράμμισε ότι θα πρέπει αναπτυχθούν οι υποδομές και πρότεινε στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας να υπάρχουν ειδικές κλίνες ΜΕΘ για τους μεταμοσχευμένους οι οποίοι είναι πολύ ευάλωτοι στις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις.