Ετοιμότητα για την αντιμετώπιση διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας

Του John F. Ryan, προϊσταμένου της διεύθυνσης «Δημόσια Υγεία και Διαχείριση Κρίσεων» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Οι διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας αποτελούν σημαντική πρόκληση τόσο για τις ανεπτυγμένες όσο και για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Λόγω της εξάπλωσης των ιικών φορέων και της ανάπτυξης γρήγορων μεταφορικών συνδέσεων στο εσωτερικό κάθε ηπείρου και μεταξύ των ηπείρων, όλα τα μέρη του κόσμου μπορούν να πληγούν, σε σύντομο χρονικό διάστημα, από επιδημίες. Το ενδεχόμενο σοβαρών επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία συνοδεύεται συχνά από πολύ μεγάλη κοινωνική και οικονομική αναστάτωση. Ως εκ τούτου, το υψηλό επίπεδο ετοιμότητας αποτελεί έναν καλό τρόπο άμυνας, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη και άλλων σημαντικών ικανοτήτων, όπως η ύπαρξη μηχανισμών παρακολούθησης, αναφοράς, προειδοποίησης και αντίδρασης όσον αφορά παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία των ανθρώπων και των ζώων. Ο συντονισμός σε επίπεδο ΕΕ των εθνικών μηχανισμών αντιμετώπισης τέτοιων απειλών διασφαλίζει ότι τα μέτρα που λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο μπορούν να είναι συμβατά μεταξύ τους και, κατά συνέπεια, να ενισχύονται αμοιβαία.

Παρόλο που ο κίνδυνος άμεσης μετάδοσης του ιού Ζίκα από κουνούπια Aedes σε ανθρώπους είναι μηδαμινός στην Ευρώπη, η ΕΕ, αφότου ξέσπασε η επιδημία του ιού Ζίκα, βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), τις αρχές των κρατών μελών, τους αρμόδιους φορείς στους τομείς του τουρισμού και των μεταφορών, το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων και άλλους συναφείς διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς υγείας, προκειμένου να βοηθήσει τα κράτη μέλη να προετοιμαστούν όσο το δυνατόν καλύτερα για την αντιμετώπιση του ιού. Με βάση αξιολογήσεις επικινδυνότητας που εκπόνησε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, η επιτροπή υγειονομικής ασφάλειας της ΕΕ εξέτασε ένα συντονισμένο τρόπο αντιμετώπισης της επιδημίας, όπως αυτή εξελίσσεται, ο οποίος προσαρμόζεται σε νέα δεδομένα καθώς η επιδημία εξαπλώνεται στην Ασία.

Η ικανότητα αντίδρασης της Ένωσης ενισχύθηκε πριν από τρία χρόνια με την έκδοση της απόφασης 1082/2013/ΕΕ σχετικά με τις σοβαρές διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας και με την πρόσφατη σύσταση του Ευρωπαϊκού Ιατρικού Σώματος που κινητοποιεί εμπειρογνώμονες του ιατρικού τομέα και της δημόσιας υγείας εντός και εκτός της ΕΕ, οι οποίοι εντάσσονται στο εργατικό δυναμικό παγκόσμιας έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας.

Η Επιτροπή καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να επισπεύσει την εφαρμογή των διεθνών κανονισμών στον τομέα της υγείας και να συμβάλει στις προσπάθειες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και άλλων ομάδων να ενισχύσουν την παγκόσμια υγειονομική ετοιμότητα και αντίδραση σε βιολογικές και χημικές απειλές, ραδιοπυρηνική τρομοκρατία και πανδημία γρίπης. Επιπλέον, το Κέντρο Γνώσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διαχείριση του κινδύνου καταστροφής αποσκοπεί στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας, αφενός, της ΕΕ και των κρατών μελών σε καταστροφές και της ικανότητάς τους, αφετέρου, να προλαμβάνουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, να προετοιμάζονται κατάλληλα και να αντιδρούν σωστά για την αντιμετώπισή τους.

Η απόφαση για τις διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας ενισχύει επίσης τον συντονισμό των μέτρων ετοιμότητας σε όλη την ΕΕ και παρέχει τη δυνατότητα τακτικής υποβολής εκθέσεων, προσδιορίζοντας τους τομείς στους οποίους θα μπορούσαν να υπάρξουν βελτιώσεις. Η απόφαση αυτή παρέχει επίσης στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να θεσπίζουν από κοινού ιατρικά αντίμετρα για την αντιμετώπιση των περιστατικών, ένας μηχανισμός που αναπτύσσεται με επιτυχία.

Η θέσπιση αποτελεσματικών στρατηγικών για την πρόληψη των ασθενειών, όπως η εξασφάλιση υψηλών επιπέδων εμβολιασμού ή η πρόληψη της μικροβιακής αντοχής, και η βελτίωση της πρόληψης του HIV, της ηπατίτιδας και της φυματίωσης είναι άλλα παραδείγματα που προβάλλουν τα οφέλη που αποκομίζουν τα κράτη μέλη όταν αντιμετωπίζουν μαζί τις κοινές προκλήσεις.

Συνεπώς, η σημασία της πρόληψης και της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση των μεταδοτικών νόσων και άλλων απειλών κατά της υγείας αποτελεί θεμελιώδη πτυχή της προστασίας των πολιτών και της κοινωνίας και δεν πρέπει να υποτιμάται.