Έξι αλλαγές “φωτιά” στο φάρμακο

Έξι μέτρα στο χώρο του φαρμάκου ετοιμάζεται να ανακοινώσει η κυβέρνηση, με στόχο να ελέγξει τις δαπάνες. Ωστόσο, κρίνεται εξαιρετικά αμφίβολο αν η εφαρμογή τους θα πετύχει πράγματι το στόχο, ενώ υπάρχει κίνδυνος να πληγεί η πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών στα νέα φάρμακα.

Βέβαια, η κυβέρνηση θα παρουσιάσει με διαφορετικό και λαϊκίστικo τρόπο τα μέτρα. Π.χ. θα υπάρχει η ρύθμιση ότι οι ασθενείς όταν θα λαμβάνουν γενόσημο δεν θα πληρώνουν τη διαφορά ανάμεσα στην τιμή του φαρμάκου και τη λεγόμενη ασφαλιστική τιμή, που θα αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ.

Πρόκειται αναμφίβολα για ένα μέτρο που δείχνει ότι θα ανακουφίσει τους πολίτες-ασθενείς και θα λειτουργήσει ως κίνητρο στη χρήση γενοσήμων. Παρά τις εξαγγελίες και ότι προβλέπει το Μνημόνιο, η χρήση γενοσήμων στη χώρα μας υπολείπεται σημαντικά σε σχέση με άλλες χώρες.

Διεθνώς, όλες οι προηγμένες χώρες διατηρούν πολύ χαμηλές τιμές στα γενόσημα, στρέφουν τη ζήτηση σε αυτά, ώστε να εξοικονομήσουν χρήματα για να καλύψουν τα νέα, ακριβά φάρμακα. Δεν είναι τυχαίο ότι σε αρκετές πλούσιες χώρες, όπως Γερμανία και Βρετανία, το ποσοστό των γενοσήμων είναι άνω του 70%. Στην Ελλάδα, μόλις 25%!

Εδώ αρχίζουν τα αστεράκια για την περίπτωση της Ελλάδας. Διότι εδώ οι τιμές των γενοσήμων είναι πολύ υψηλότερες απ’ ότι σε άλλες χώρες – υποτίθεται για να στηριχθεί η εγχώρια βιομηχανία. Και πρακτικά, δεν υπάρχει κανένα ουσιαστικό κίνητρο σε γιατρούς, φαρμακοποιούς και ασθενείς για τη χρήση γενοσήμων.

Άρα θα πει κανείς ότι το προαναφερόμενο μέτρο είναι σωστό. Μη βιάζεστε. Το ερώτημα είναι: Εφόσον ο ασθενής δεν θα πληρώνει τη διαφορά, τι θα γίνει; Ποιος θα καλύπτει τη διαφορά; Η κυβέρνηση θα πει ο ΕΟΠΥΥ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το κόστος θα το καλύψουν οι φαρμακοβιομηχανίες μέσω του μηχανισμού αυτόματης επιστροφής (clawback).

Με άλλα λόγια, εφόσον το μέτρο θα ενισχύσει τις πωλήσεις των εταιρειών γενοσήμων, αντιστρόφως το κόστος θα το επωμιστούν οι μεγάλες, ξένες επιχειρήσεις, που διαθέτουν νέες και ακριβές θεραπείες. Δηλαδή, η Ελλάδα πάλι θα πρωτοτυπήσει. Ενώ οι άλλοι χρησιμοποιούν τα γενόσημα για να βρουν χρήματα να αποζημιώσουν τις νέες, ακριβές θεραπείες, εμείς θα κάνουμε το αντίστροφο…

Ας έλθουμε όμως τώρα στις υπόλοιπες πέντε αλλαγές, που θα ανακοινώσει η κυβέρνηση:

• Καθιέρωση κλειστού προϋπολογισμού σε επιμέρους θεραπευτικές κατηγορίες. Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για τέσσερις κατηγορίες: διαβήτης, στατίνες, βιολογικοί παράγοντες (anti-TnF) και ογκολογικά. Ουσιαστικά, αυτές είναι οι πρώτες σε δαπάνες στον ΕΟΠΥΥ και εύλογα η κυβέρνηση στοχεύει εκεί. Είναι αλήθεια επίσης ότι εδώ υπάρχει πρόβλημα, δηλαδή, για παράδειγμα στους βιολογικούς παράγοντες είναι γνωστό ότι υπάρχει αυξημένη χρήση σε σύγκριση με άλλες χώρες. Όμως, το ερώτημα εδώ είναι ποιός και πώς θα φτιάξει τους κλειστούς προϋπολογισμούς, αφού δεν έχουμε αξιόπιστα εργαλεία, όπως μητρώα ασθενών.
• Αύξηση των εκπτώσεων. Οι εκπτώσεις που προσφέρουν οι φαρμακοβιομηχανίες στον ΕΟΠΥΥ (τζίρου και όγκου) θα αυξηθούν σε ποσοστό έως και 21%. Μέχρι σήμερα, το ποσοστό αυτό έφθανε περίπου στο 17,5% για τα φάρμακα υψηλού κόστους και για τα υπόλοιπα φάρμακα μπορούσε να φθάσει έως και το 21% μόνο όμως σε πολύ υψηλούς όγκους πωλήσεων. Η διαφορά τώρα είναι ότι η έκπτωση θα παρέχεται από το πρώτο ευρώ πωλήσεων. Δηλαδή, η επίπτωση στις δαπάνες θα είναι μικρή.
• Επίπεδη μείωση τιμών στα γενόσημα. Με βάση το νέο Μνημόνιο, οι τιμές των γενοσήμων και εκτός πατέντας φαρμάκων θα έπρεπε να μειωθούν σημαντικά στα επόμενα 3 δελτία τιμών. Ρύθμιση με την οποία αντιδρούσαν οι Έλληνες φαρμακοβιομήχανοι, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι αν οι τιμές μειωθούν τόσο πολύ, η συνταγογράφηση θα στραφεί σε ακριβότερα προϊόντα, προκαλώντας μεγαλύτερη επιβάρυνση στον ΕΟΠΥΥ. Η κυβέρνηση λοιπόν φαίνεται ότι καταλήγει να επιβληθεί μία επίπεδη μείωση τιμών μόνο κατά 7,5%, θέλοντας προφανώς να στηρίξει τις ελληνικές επιχειρήσεις. Εύλογος θα πει κανείς ο στόχος. Αναρωτιέμαι όμως: Αυτό δεν είναι ο ορισμός του κρατικού προστατευτισμού; Και πού είναι αλήθεια οι αριστερές φανφάρες για κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα;
• Νέα υποχρεωτική έκπτωση για τα νέα φάρμακα. Όλες οι νέες θεραπείες θα καλούνται να «πληρώσουν» υποχρεωτικά επίπεδη έκπτωση 23%. Μάλιστα, η κυβέρνηση αναφέρει ότι αυτή θα παρέχεται «εμπιστευτικά», θέλοντας προφανώς να καθησυχάσει τις ξένες φαρμακοβιομηχανίες, καθώς οι τιμές στην Ελλάδα επηρεάζουν πολλές και μεγάλες αγορές του εξωτερικού. Αναρωτιέμαι πόσο εμπιστευτικό μπορεί να είναι ένα μέτρο, που ανακοινώνεται δημοσίως;
• Νέες θεραπείες. Για να αποζημιωθεί μία νέα θεραπεία στη χώρα μας θα πρέπει να έχει εγκριθεί από 7 χώρες, που διαθέτουν συστήματα αξιολόγησης υγείας (Health Technology Assessment – HTA). Μέχρι πρότινος, προβλεπόταν ότι μία νέα θεραπεία μπορεί να εισαχθεί στη θετική λίστα μόνο εφόσον αποζημιωθεί στα 2/3 των χωρών, που κυκλοφορεί. Η νέα ρύθμιση λοιπόν είναι πιο αυστηρή και πρακτικά σημαίνει ότι θα χρειάζεται αρκετός χρόνος για να αποζημιωθεί μία νέα θεραπεία στην Ελλάδα. Μάλιστα, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι μπορεί να χρειάζονται 10-14 μήνες! Αναρωτιέμαι επίσης: Το Μνημόνιο προβλέπει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει σε διαδικασίες αξιολόγησης HTA. Ποιο το νόημα, αφού θα εφαρμόζουμε ότι κάνουν άλλες επτά χώρες;

Θέλω να σταθώ στα δύο τελευταία μέτρα, που αφορούν στις νέες θεραπείες. Η κυβέρνηση εύλογα θέλει να παρέμβει σε αυτές, καθώς είναι πολύ ακριβές και επηρεάζουν τη φαρμακευτική δαπάνη. Αντί όμως να λάβει τεκμηριωμένα μέτρα ελέγχου της διείσδυσής τους στην αγορά και να προχωρήσει σε μυστικές απευθείας διαπραγματεύσεις, καταφεύγει σε «μπακαλίστικα» μέτρα που μόνο κλαυσίγελο προκαλούν.

Καλώ τους ιθύνοντες και εσάς να αναρωτηθούμε: Γιατί μία φαρμακοβιομηχανία να κυκλοφορήσει μια νέα θεραπεία στην Ελλάδα; Προσέξτε τα δεδομένα που έχουν μπροστά τους τα ηγετικά στελέχη της:

• Για να αποζημιωθεί η θεραπεία στην Ελλάδα θα πρέπει να έχει αξιολογηθεί επιτυχώς σε άλλες 7 χώρες…
• Θα παρέχει υποχρεωτικά επίπεδη έκπτωση και «εμπιστευτική» κατά 23%…
• Θα παρέχει έκπτωση όγκου και πωλήσεων από 13,5% έως και 21%…
• Θα παρέχει επιστροφή μέσω του μηχανισμού clawback 17%…

Και όλα αυτά, ενώ το προϊόν τους έχει εξ ορισμού τιμή το μέσο όρο των τριών φθηνότερων χωρών της Ευρώπης. Α… ξέχασα και να πληρώνεται για τα φάρμακα που πουλάει με καθυστέρηση που κυμαίνεται από 9 έως και 20 μήνες!

Και τι έγινε θα μου πείτε. Ας φύγουν οι «κακές» πολυεθνικές. Να δω τι θα έχετε να πείτε όταν κάποιος δικός σας άνθρωπος νοσήσει από κάποιο σοβαρό και σπάνιο νόσημα και θα χρειαστεί μία ακριβή θεραπεία…