Φυσικοθεραπεία: ο ρόλος της στην παρηγορητική φροντίδα

Ο φυσιοθεραπευτής ενίοτε καλείται να ανακουφίσει τον χρόνιο πόνο σοβαρά πασχόντων και συχνά έρχεται αντιμέτωπος με το ερώτημα εάν μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά, για πόσο και πώς.

Η μη επαρκής εκπαίδευση των ειδικών σε θέματα θεραπείας του πόνου και παρηγορητικής αγωγής οδηγεί σε χορήγηση ανεπαρκών ποσοτήτων ναρκωτικών αναλγητικών, λανθασμένη εφαρμογή παρεμβατικών μεθόδων ή ανεπαρκή ψυχοκοινωνική υποστήριξη του αρρώστου και της οικογένειάς του.

«Υπάρχουν πάρα πολλές ασθένειες, οι οποίες δεν είναι πάντα ιάσιμες, όπως αρκετές μορφές καρκίνου, ο ιός HIV, διάφοροι άλλοι ιοί, πολλές νευρολογικές παθήσεις, (όπως η πολλαπλή σκλήρυνση, η νόσος του κινητικού νευρώνα και διάφορες άλλες, νεφρικές, καρδιολογικές και αναπνευστικές νόσοι-διαταραχές, όπως η ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση).

Κάθε  άνθρωπος αξίζει την προσπάθεια για μια καλύτερη μέρα και μια καλύτερη ζωή», εξηγεί ο φυσιοθεραπευτής, Dr manual medicine, επιστημονικός συνεργάτης Πανεπιστημίου Κρήτης, Γιώργος Γουδέβενος.

Οι θεραπευτές υγείας έχουν δώσει σε αυτού του είδους τη θεραπεία την ονομασία παρηγορητική θεραπεία. Η παρηγορητική θεραπεία είναι σχεδιασμένη για την ανακούφιση των συμπτωμάτων μιας ασθένειας και όχι τόσο για την ίασή της.

Σύμφωνα με τον κ. Γουδέβενο, «πρέπει να γίνει αντιληπτό πως το οικογενειακό περιβάλλον ή ο ευρύτερος κύκλος του ασθενούς είναι οι άνθρωποι που περνούν τον περισσότερο χρόνο μαζί του και προσφέρουν συνήθως τα μέγιστα στη θεραπεία του. Όμως πολλές είναι οι φορές, που τα αποθέματα δύναμης και ψυχικού σθένους στερεύουν, ακόμα και από αυτούς, καθώς πολλές φορές μπορεί να αποβεί μοιραίο για την έκβαση και της δικής τους υγείας».

Σύμφωνα με διεθνείς στατιστικές μελέτες στους δέκα φροντιστές (συγγενείς ή οικείους) οι οκτώ θα έχουν περιστασιακά συμπτώματα κάποιας ψυχολογικής διαταραχής, ενώ οι δύο θα νοσήσουν από κάποια ψυχολογική πάθηση.

«Η παρηγορητική θεραπεία πολλές φορές δεν περιλαμβάνει μόνο θεραπεία στον ίδιο τον ασθενή και τα συμπτώματά του. Αντιθέτως είναι ένα ολοκληρωμένο θεραπευτικό «πακέτο» για όλον τον κύκλο του πάσχοντα.

Ο πόνος, η κατάθλιψη, το άγχος, η κόπωση, οι αλλαγές στην όρεξη και η αϋπνία είναι μερικά από τα πιο συχνά συμπτώματα. Ταυτόχρονα ο ασθενής ενημερώνεται για την κατανόηση των επιλογών της θεραπείας του» εξηγεί ο Dr Γουδέβενος.

Το πρόγραμμα παρηγορητικής φροντίδας βοηθάει τους ασθενείς να κατανοήσουν τη νόσο τους και προσφέρει μια ευρύτερη γκάμα διαφόρων άλλων τεχνικών, που έχουν, επίσης, αποδειχθεί – σύμφωνα με διεθνείς μελέτες και πρακτικές – ότι είναι αποτελεσματικές στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους.

Σκοπός της φυσικοθεραπευτικής αγωγής είναι:

• Η κινητικότητα του ασθενούς (δηλαδή να σηκωθεί από το κρεβάτι, να καθήσει στην καρέκλα, να πάει στο λουτρό)
• Η ισορροπία των κινήσεων (δηλαδή η καλή αίσθηση του χώρου, του χρόνου και της κίνησης)
• Η ελαστικότητα των μυών (κυρίως μετά από χρόνια παραμονή στο κρεβάτι)
• Η ενδυνάμωση των μυών χωρίς υπερβολική κόπωση
• Η μείωση των συμπτωμάτων από το μυοσκελετικό σύστημα και η αντιμετώπιση και βελτίωση της φυσικής κατάστασης, που έχει επιβαρυνθεί εξαιτίας της ασθένειας

Τα πιο συχνά συμπτώματα, που έχει να αντιμετωπίσει ο φυσικοθεραπευτής, είναι:

• Μυοσκελετικός πόνος (οσφυαλγία, νευραλγίες, μυϊκές συσπάσεις και αρθριτικός πόνος)
• Μυοσκελετική αδυναμία (βάδιση, ισορροπία, ένδυση)
• Φόβος για την κίνηση
• Κόπωση (λόγω κακής φυσικής ή ψυχικής κατάστασης, λόγω λήψης φαρμάκων, λόγω άγχους και λόγω κίνησης)
• Αναπνευστική δυσκολία (βήχας, «ρηχή» αναπνοή ή εκπνοή)

Άλλες δυσκολίες, που εμφανίζονται λόγω των ανωτέρω, είναι:

• Η εκτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων, η προσωπική υγιεινή και καθαριότητα
• Το μπάνιο, το ξύρισμα, το χτένισμα
• Το ντύσιμο, η αλλαγή ρούχων, τα παπούτσια
• Η μετακίνηση, το ανέβασμα και το κατέβασμα της σκάλας

Οι χώροι, που μπορεί να εφαρμοστεί η παρηγορητική φυσικοθεραπεία, είναι:

• Νοσοκομεία – Κλινικές
• Κέντρα αποκατάστασης – Φυσικοθεραπευτήρια
• Ψυχιατρεία – Γηριατρεία
• Η οικία του ασθενούς

Τα μέσα, που χρησιμοποιεί η φυσικοθεραπεία, είναι:

• Θεραπευτικές τεχνικές και ασκήσεις
• Ηλεκτροθεραπευτικά μέσα (ρεύματα αναλγησίας και άλλα)
• Θερμικές θεραπείες (ζεστά ή ψυχρά επιθέματα, παραφινόλουτρα, δινόλουτρα)
• Μηχανικά μέσα (όπως όργανα ήπιας άσκησης, βαράκια, λάστιχα, τροχαλίες και άλλα)
• Ακτινοθεραπείες (laser, υπέρυθρες – υπεριώδεις ακτίνες)
• Μαλάξεις, διατάσεις, κινητοποίηση
• Ορθωτικά μέσα (πατερίτσες, αμαξίδιο, νάρθηκες)

Η εργασία του φυσικοθεραπευτή είναι δύσκολη, πολύπλοκη, κουραστική, αλλά ταυτόχρονα βαθιά ανθρώπινη, λέει ο κ. Γιώργος Γουδέβενος.

«Όμως ο ρόλος του φυσιοθεραπευτή στην κορυφαία, πιθανόν, δοκιμασία του ασθενούς – απέναντι στη διατήρηση της ζωής του – μετασχηματίζεται σε πάθος και δύναμη προσφοράς στον πάσχοντα και στους συγγενείς του.

Μαζί με όλους τους εμπλεκόμενους στην «αλυσίδα» της υγείας (γιατρούς, νοσηλευτές, ψυχολόγους και άλλους ειδικούς) ο φυσικοθεραπευτής καλείται να προσφέρει με σθένος το μέγιστο των δυνατοτήτων του.

Με ανθρωπιά, σεβασμό και αφοσίωση οφείλει να δώσει στον ασθενή του την αξιοπρέπεια, στην πορεία του προς το πιθανό επικείμενο τέλος του. Άλλωστε η Ανθρωπιά και η Αγάπη είναι το καλύτερο γιατρικό. Ας τα οικοδομήσουμε και ας τα προσφέρουμε», καταλήγει ο ειδικός.