Γ. Μπασκόζος: Εκστρατεία για τα εμβόλια

Αυστηρός με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην αντιμετώπιση της γρίπης και με την εμβολιαστική «ασυνειδησία» των επαγγελματιών υγείας, αλλά και αισιόδοξος για την αποτελεσματικότητα των δράσεων, εμφανίζεται ο Ιωάννης Μπασκόζος μιλώντας στο PhB για την πολιτική του Υπουργείου Υγείας στον τομέα των εμβολίων. Ο γενικός γραμματέας Δημόσιας Υγείας επεξεργάζεται μια καμπάνια υπέρ του εμβολιασμού, υπογραμμίζοντας τα χαμηλά ποσοστά που καταγράφονται στη χώρα μας και την επίπτωση της κρίσης στις εμβολιαστικές μας συνήθειες. Μάλιστα, προαναγγέλλει μια στενότερη συνεργασία με την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, με στόχο την επεξεργασία του προγράμματος, και παραθέτει το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης και εφαρμογής του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Υγεία Προσφύγων και Μεταναστών. Ο γενικός γραμματέας δεν διστάζει να μιλήσει για ενδεχόμενη παραγωγή εμβολίων στη χώρα, ενώ αποκαλύπτει το αίτημα του Υπουργείου Υγείας για την εξαίρεση των εμβολίων από τη φαρμακευτική δαπάνη και την αντίδραση των δανειστών…

Κύριε Μπασκόζο, ο Φεβρουάριος σημαδεύεται από την κορύφωση της επιδημίας της γρίπης, η οποία έχει κοστίσει τη ζωή σε δεκάδες συμπολίτες μας. Από τη μια υπάρχει, σαφώς, το θέμα της έλλειψης κλινών ΜΕΘ, από την άλλη όμως διαπιστώνεται ότι η συντριπτική πλειονότητα όσων νοσηλεύθηκαν με γρίπη ήταν ανεμβολίαστοι και, ως επί το πλείστον, ανήκαν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Τι επίπεδο προετοιμασίας για την επιδημία υπήρξε, για να παροτρυνθούν οι πολίτες να εμβολιαστούν και να ενισχυθεί η εμβολιαστική τους συνείδηση;

Το θέμα της γρίπης απασχολεί την κοινωνία κάθε χρόνο. Η εποχιακή έξαρσή της είναι δεδομένη. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, υπάρχει ελαφρώς αυξημένος αριθμός κρουσμάτων γρίπης, αλλά σε ό,τι αφορά τους συμπολίτες μας που κατέληξαν ο αριθμός είναι περίπου ίδιος. Επίσης, δεν υπάρχει ανησυχία σε ό,τι αφορά το στέλεχος του ιού, πιθανές μεταλλάξεις κ.ο.κ. Το εμβόλιο που υπάρχει, λοιπόν, καλύπτει την παρούσα εποχιακή έξαρση της γρίπης. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν τα γνωστά χρόνια προβλήματα. Αν θέλω να είμαι τυπικός, σαν ένας υπηρεσιακός γραφειοκράτης, που γνωρίζετε πως δεν είμαι, θα μπορούσα να πω «ναι, όλα έχουν γίνει καλά, από 1^η Δεκέμβρη έβγαλα την εγκύκλιο, την υπέγραψα, για τους εμβολιασμούς και τα μέτρα προστασίας». Ωραία, όλα έγιναν. Αλλά δεν είμαι ευχαριστημένος και δεν είμαι ευχαριστημένος από την ανταπόκριση που έχει η προσπάθεια που κάνουμε σαν Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας και δεν είμαι ευχαριστημένος από τον τρόπο που έχει περάσει στον κόσμο αλλά και στους λειτουργούς της υγείας η αναγκαιότητα για εμβολιασμό κατά της γρίπης σε συγκεκριμένες ομάδες επαγγελματικές, αλλά και σε συγκεκριμένες κατηγορίες ατόμων υψηλού κινδύνου. Έχουμε πρόβλημα…

Μια εγκύκλιος είναι αρκετή, όμως; Μήπως το υπουργείο θα έπρεπε να έχει σχεδιάσει και μια ενημερωτική εκστρατεία; Θα υπάρξει ένας τέτοιος σχεδιασμός;

Θέτετε ένα πολύ λεπτό ζήτημα. Σε μια ευνομούμενη και καλά λειτουργούσα Πολιτεία, η εγκύκλιος θα έπρεπε να είναι αρκετή, γιατί η εγκύκλιος δεν θα έπρεπε να μένει εγκύκλιος, αλλά θα έπρεπε να λαμβάνεται υπόψη από όλους εκείνους στους οποίους απευθύνεται, που θα έπρεπε να κάνουν τη δουλειά τους, δηλαδή αυτοί να κάνουν την καμπάνια στους χώρους εργασίας και όπου πρέπει. Έτσι θα έπρεπε να γίνεται. Επειδή όμως δεν γίνεται, εγώ αναλαμβάνω το μερίδιο που μου αναλογεί και λέω ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα, και μαθαίνουμε από την εμπειρία. Τι θέλω να πω: όταν έχουμε στοιχεία ότι μόνο το 10% των επαγγελματιών υγείας είναι εμβολιασμένο και μόνο το 14% του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί, καταλαβαίνετε ότι δεν είμαστε εντάξει. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να προκληθεί ένας πανικός και μια υπερβολική χρήση των εμβολίων, δηλαδή όλοι να κάνουν εμβόλιο. Δεν θέλουμε να περάσει αυτό το μήνυμα. Όμως, οι επαγγελματίες υγείας που έχουν ευθύνη για τη μετάδοση του ιού και σε αυτούς που θεραπεύουν ή στους χώρους που δουλεύουν, αλλά και οι ομάδες υψηλού κινδύνου που απειλούνται από την κακή έκβαση της γρίπης, λόγω της ύπαρξης άλλων προβλημάτων, είναι καλό να εμβολιάζονται. Ξέρετε γιατί λέω «είναι καλό»; Γιατί, νομικά, δεν μπορώ να το επιβάλω να εμβολιάζονται, και αυτό θέλω να είναι σαφές. Από την άλλη μεριά, δυστυχώς, υπάρχει και ένας δυνατός «ανταγωνιστής» σε αυτήν την προσπάθεια και αναφέρομαι στην «έξαρση» των απόψεων –κατά τη γνώμη μου μη ορθολογικών– του λεγόμενου αντιεμβολιαστικού κινήματος. Παραδέχομαι ότι παίζονται συμφέροντα με τα εμβόλια, παραδέχομαι ότι κάποιοι ενδιαφέρονται να πουλήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα, και υπάρχουν και υποψίες ότι κάποιες στιγμές έγιναν υπερβολές. Όμως, αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να καταργηθεί η λογική της πρόληψης και του εμβολιασμού. Διότι η ανθρωπότητα έχει αλλάξει, και έχουν εξαφανιστεί λοιμώδη νοσήματα που θερίζανε τον κόσμο ακριβώς επειδή υπήρξαν τα εμβόλια, δεν πρέπει να τα ξεχνάμε αυτά τα πράγματα, δεν πρέπει να γυρίζουμε σε εποχές που τις έχουμε ξεπεράσει. Διότι μπορεί να μην το έχουν καταλάβει οι συμπολίτες μας ή μπορεί να το έχουν ξεχάσει και οι επαγγελματίες υγείας, νοσήματα που έχουν εξαφανιστεί, εάν το επίπεδο εμβολιασμού συνολικά, και όχι μόνο σε μία χώρα, αλλά στις χώρες που υπάρχει πρόβλημα, πέσει κάτω από ένα σημείο μπορεί να εμφανιστούν πάλι, και αν εμφανιστούν πάλι και το επίπεδο του εμβολιασμού δεν είναι αυτό που πρέπει, τότε μπορεί να έχουμε προβλήματα μεγάλα.

Τι αντίμετρα ετοιμάζει, λοιπόν, το υπουργείο εναντίον του αντιεμβολιαστικού κινήματος;

Η αλήθεια είναι ότι έχω σκεφτεί μια ολόκληρη καμπάνια. Θα την οργανώσουμε σε συνεργασία με την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού αλλά και με όλες τις επιστημονικές εταιρείες που εμπλέκονται στο θέμα, χωρίς εξαιρέσεις και χωρίς αποκλεισμούς. Νομίζω ότι οι ζώνες υψηλής θεαματικότητας και ακροαματικότητας της τηλεόρασης και των ραδιοφώνων, ως έχουν υποχρέωση, πρέπει δωρεάν να δημοσιεύουν και να αναδεικνύουν τα σποτάκια που εμείς έχουμε υποχρέωση να φτιάξουμε, σε συνεργασία βέβαια με τους εμπλεκόμενους φορείς για αυτά τα ζητήματα. Δεν έχουμε κάνει καλή δουλειά μέχρι τώρα σε αυτό.

Άρα, πρόκειται για έναν στόχο;

Είναι στόχος και προσωπική δέσμευση. Βέβαια, το πρόβλημα με τη γρίπη δεν είναι μόνο ο εμβολιασμός, είναι και τι κάνεις από τη στιγμή που θα προσβληθεί κάποιος από τον ιό της γρίπης. Εδώ έγιναν πράγματα φέτος. Πρώτον, ρυθμίσαμε το θέμα ώστε να μην πληρώνουν οι άρρωστοι που νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και μονάδες οι ίδιοι τις διαγνωστικές εξετάσεις για τη γρίπη. Ήταν παράλογο, το λύσαμε, δεν θεωρούμε ότι κάναμε καμιά επανάσταση, αλλά οφείλαμε να το λύσουμε και το λύσαμε. Δεύτερον, διασφαλίσαμε κάτι που επίσης έπρεπε να γίνεται, ότι θα γίνεται δωρεάν η διάθεση των αντιικών φαρμάκων σε αυτούς που πρέπει να τα πάρουν με τη συνταγογράφηση των ιατρών, δηλαδή με μηδενική συμμετοχή. Αυτονόητο, αλλά τίποτα δεν είναι αυτονόητο σε αυτήν τη χώρα, άρα έπρεπε να υπάρξει αυτή η ρύθμιση. Βέβαια, υπάρχει και το μεγάλο πρόβλημα με τα κρεβάτια των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, και σε αυτό έχουμε κάνει πράγματα, αλλά δεν είναι να τα διαφημίζεις όταν δεν λύνεις το πρόβλημα. Το βελτιώνεις το πρόβλημα, πράγματι είναι περισσότερα κρεβάτια αυτήν τη στιγμή σε λειτουργία από ό,τι ήταν πέρσι, πράγματι γίνεται μια πολύ μεγάλη προσπάθεια να προσληφθούν λειτουργοί της υγείας από όλο το προσωπικό για να λειτουργήσουν κρεβάτια που δεν λειτουργούν έως τώρα και πράγματι έχουν δοθεί περισσότερα κρεβάτια από τον ιδιωτικό τομέα. Αυτά είναι συγκεκριμένα, απτά γεγονότα. Πάλι δεν φθάνουν όμως. Γιατί, αν σκεφτείτε, όπως μας λένε οι ειδικοί, οι «μοναδίστες» αλλά και οι διεθνείς στατιστικές, τα κρεβάτια εντατικής θεραπείας, σύμφωνα με κάποιες μελέτες, θα έπρεπε στη χώρα μας να είναι 3.000 –εγώ λέω 2.000– και εμείς δεν έχουμε ποτέ παραπάνω από 500, καταλαβαίνετε το τεράστιο πρόβλημα. Άρα, είναι στις σκέψεις ότι και αυτά πρέπει να τα βάλουμε σε μια πορεία επίλυσης.

Ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα μέτρα ατομικής υγιεινής, προφύλαξης και πρόληψης, και οι οδηγίες που έχουμε βγάλει αναφέρονται και σε αυτά. Καλό είναι οι πολίτες να τα βλέπουν στη σελίδα του Υπουργείου Υγείας, διότι, αν δεν προσέξεις τον διπλανό σου, τη μετάδοση όταν αισθάνεσαι ότι μπορεί να έχεις γρίπη, τότε δεν γίνεται τίποτα… Βεβαίως, δεν μπορείς να απαγορεύσεις να συχνάζει ο κόσμος σε πολυσύχναστα μέρη, να μην πηγαίνει στη δουλειά του, να μην πηγαίνει στον κινηματογράφο ή σε κλειστούς χώρους, αλλά είναι καλό ο καθένας να λαμβάνει μέτρα προσωπικής προφύλαξης, και είναι και δείγμα πολιτισμένης κοινωνίας.

Στην άλλη εμβολιαστική παράμετρο βρίσκεται και το Εθνικό Εμβολιαστικό Πρόγραμμα. Υπάρχουν στοιχεία για τα επίπεδα εμβολιασμών, έχει επηρεάσει η κρίση τις εμβολιαστικές μας συνήθειες; Δηλαδή παρατηρείται μείωση των παιδιών που κάνουν τα απαραίτητα εμβόλια;

Τα στοιχεία, τα οποία όμως δεν είναι επίσημα για να μπορώ να σας τα ανακοινώσω, δείχνουν ότι υπάρχει μειωμένη προσέλευση, που οφείλεται και στην κρίση και στη φτώχεια και στις κακές συνθήκες ζωής, που αλλάζουν, και στη νοοτροπία των ανθρώπων για το ποιες είναι οι προτεραιότητές τους. Επηρεάζονται και από μια «λογική», αυτήν στην οποία προαναφερθήκαμε, την αντιεμβολιαστική, «ότι δεν είναι ανάγκη, ότι τα εμβόλια κάνουν κακό, ότι υπάρχει μια συνωμοσία από πίσω, κάποιοι θέλουν να προωθήσουν τα εμβόλια». Αυτά είναι επικίνδυνα για την κοινωνία μας. Δεν λέω ότι δεν είναι επικίνδυνη και η προσπάθεια κερδοσκοπίας με πανικό ή υπερβολές. Ναι, αλλά τα εμβόλια –αυτά που η Πολιτεία και οι επιστημονικοί φορείς, με μεγάλη προσοχή, έχουν καθορίσει ως απαραίτητα– πρέπει να γίνονται. Όχι με την καταναλωτική έννοια, δηλαδή «βάλτε εμβόλια για να γίνονται όλα, απαραίτητα». Όχι, αυτά που πρέπει όμως να γίνονται. Δηλαδή το τριπλό και το τετραπλό δεν μπορούν να μη γίνονται στα παιδιά. Επίσης, το τριπλό και το τετραπλό, όσο μπορούμε –γιατί είναι μια δύσκολη υποχρέωση να την αναλάβουμε, αλλά όσο μπορούμε– θα πρέπει να φροντίζουμε να τα κάνουμε και στα παιδιά των προσφύγων και των μεταναστών που προσέρχονται. Ως γενικός γραμματέας Δημόσιας Υγείας, αισθάνομαι ότι είναι ανάγκη να τα χορηγούμε. Βεβαίως, μπορείς να πεις ότι αν κάθονται οι άνθρωποι αυτοί δύο και τρεις ημέρες στη χώρα και εν συνεχεία μεταβαίνουν σε άλλη χώρα, θα πρέπει να κάνουν τα εμβόλια στο κράτος τελικής παραμονής. Σύμφωνοι, αλλά και εμείς πρέπει να το έχουμε στο μυαλό μας, σαν πολιτική δημόσιας υγείας.

Υπάρχει κάποιο εμβολιαστικό πρόγραμμα ειδικά για τα παιδιά των προσφύγων και των μεταναστών;

Υπάρχουν προσπάθειες και πρωτοβουλίες από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, από εθελοντές και από κρατικούς φορείς. Όμως, θέλω να τονίσω ότι το πρώτο μου μέλημα –που αυτήν τη στιγμή βρίσκεται υπό επεξεργασία και σύντομα θα το έχουμε έτοιμο και καμαρώνουμε για αυτό– είναι το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Υγεία Προσφύγων και Μεταναστών. Θα έχει πρωτόκολλα, και στους απαραίτητους εμβολιασμούς θα αναφέρεται πότε, πού, πώς πρέπει να γίνονται. Υπάρχει μια έλλειψη συντονισμού και μερικές φορές υπάρχει και μια αυθαιρεσία, υπό την έννοια ότι δεν μπορεί όποιος θέλει, όπου θέλει και όποτε θέλει να κάνει εμβόλια σε κάποιους. Αυτά είναι ζητήματα που πρέπει να επιλύσουμε, αλλά καταλαβαίνετε ότι μέσα στην κρίση και το μεγάλο πρόβλημα, αυτό που σε ενδιαφέρει είναι να εμπνεύσεις τους εθελοντές να προσφέρουν και όχι να τους βάλεις έλεγχο τέτοιο που θα τους κόψει αυτήν την έμπνευση. Άρα, πρέπει να τα συνδυάσουμε, δηλαδή η αυθαιρεσία πρέπει να σταματήσει, η έμπνευση και ο εθελοντισμός πρέπει να συνεχίσουν και να ενταθούν. Αλλά ο δημόσιος τομέας πρέπει να πάρει την ευθύνη.

Πρόκειται για σχέδιο που θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με άλλα υπουργεία;

Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Υγεία Προσφύγων και Μεταναστών θα είναι πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας, αλλά πάντα με βάση τις προτεραιότητες που βάζει το Υπουργείο Μετανάστευσης, που θα είναι οι πρόσφυγες, πώς θα τους υποδεχόμαστε, πώς θα τους φιλοξενούμε, πώς θα τους εξετάζουμε, και εμείς σε αυτές τις ανάγκες απαντούμε με τον τρόπο που θα τις καλύψουμε.

Η συνεργασία μεταξύ σας είναι καλή;

Η συνεργασία είναι εξαιρετική, γιατί ο Γ. Μουζάλας είναι φίλος μου και συνάδελφος για πολλά χρόνια. Άρα, είναι παραπάνω και από αδελφική η συνεργασία μας.

Ετοιμάζεται, λοιπόν, αυτό το Σχέδιο για Πρόσφυγες και Μετανάστες…

Διαμορφώνεται και λαμβάνει υπόψη τους πάντες. Μάλιστα, θα είναι έτοιμο σε έναν-δύο μήνες, η διαδικασία έχει ξεκινήσει, δεν θα κρατήσει επ’ αόριστον…

Επεξεργάζεστε, σκέφτεστε πιθανές αλλαγές, προσθήκες, αφαιρέσεις στο εμβολιαστικό πρόγραμμα, είτε για τα παιδιά είτε για τους ενήλικες;

Δεν θέλω να περάσει κανένα βιαστικό μήνυμα. Βεβαίως, με την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, που θα τη βάλουμε να δουλεύει και σε μια άλλη βάση, και με περισσότερη μεταξύ μας συνεργασία, θα δούμε πάλι όλα τα επιστημονικά δεδομένα και θα αποφασίσουμε. Με βάση τα ακλόνητα επιστημονικά στοιχεία, με βάση τον σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων, με βάση τις ανάγκες της δημόσιας υγείας, αλλά και με βάση τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας. Όλα αυτά θα ληφθούν υπόψη, αλλά με προτεραιότητα στις ανάγκες της δημόσιας υγείας.

Είχατε προαναγγείλει αλλαγές στα βιβλιάρια ασθενείας των παιδιών. Πού βρίσκεται η διαδικασία;

Θα υλοποιηθεί. Πρόκειται για εργαλείο και θα υπάρξει επικαιροποίηση.

Προσφάτως, υπήρξαν και πάλι ελλείψεις με εμβόλια. Αντιμετωπίστηκαν επαρκώς ή υπάρχει κίνδυνος να επανεμφανιστούν τα προβλήματα;

Έχουν γίνει όλες οι κινήσεις για να μην επαναληφθούν. Αλλά μερικά ζητήματα από αυτά δεν είναι στο χέρι της ελληνικής κυβέρνησης, ούτε της Γενικής Γραμματείας να τα λύσει, γιατί οφείλονται σε πρόβλημα παραγωγής εμβολίων κεντρικό, σε παγκόσμιο επίπεδο. Η επιστημονική κοινότητα το γνωρίζει. Το θέμα είναι ότι εμείς, σαν Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας, σαν Υπουργείο Υγείας, γνωρίζοντας αυτό το παγκόσμιο πρόβλημα προσπαθούμε να βάλουμε τη χώρα σε προτεραιότητα, ώστε να λαμβάνει τα απαραίτητα. Καλά τα έχουμε πάει, μέχρι στιγμής. Υπήρχαν ορισμένα προβληματάκια, γρήγορα βρήκαμε τις αντικαταστάσεις των εμβολίων που δεν υπήρχαν. Νομίζω ότι μπορούμε να πούμε ότι καλά τα πήγαμε. Αλλά θέλει συνεχή επαγρύπνηση, καθώς είναι συνεχές το πρόβλημα. Βέβαια, θα αποκατασταθεί η παραγωγική αλυσίδα αυτών των εμβολίων, και ελπίζω ότι δεν θα έχουμε άλλα προβλήματα.

Υπάρχουν σκέψεις για στροφή σε μια ουσιαστική παραγωγή εμβολίων στην Ελλάδα;

Με χτυπάτε σε πολύ ευαίσθητη χορδή. Η δική μου η φιλοδοξία είναι «ναι» και η γνώση μου είναι ότι μπορεί να γίνει. Παστέρ, ΙΦΕΤ μπορούν να συνεργαστούν, αλλά δεν θεωρώ ότι στη χώρα μας –για να μη νομίζει και κανείς ότι πετάω στα σύννεφα– είναι δυνατόν να παράξουμε πολλά εμβόλια ή τα πάντα. Δεν γίνεται σε μια μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα. Αλλά μπορούν να γίνουν ουσιαστικά πράγματα. Μπορούμε, και θα κάνουμε. Και εμβόλια θα παράξουμε και για τις φυματίνες το συζητάμε, ακόμη και για συσκευασία και τυποποίηση σκευασμάτων. Ο ΙΦΕΤ θα αρχίσει να παίζει τον ρόλο του, αυτόν για τον οποίο δημιουργήθηκε και τον οποίο έχασε στην πορεία, και η ηγεσία του η σημερινή, η οποία κατά τη γνώμη μου είναι πολύ σοβαρή και εμπνευσμένη, θα μας βοηθήσει να το κάνουμε.

Στα «άχαρα», τα οικονομικά των εμβολίων, μια και συμμετέχετε ενεργά στη διαπραγματευτική ομάδα, έχει το Υπουργείο Υγείας θέσει στους εκπροσώπους των δανειστών μας το ενδεχόμενο εξαίρεσης της δαπάνης των εμβολίων από τη φαρμακευτική δαπάνη και το clawback;

Έχουμε σαν αίτημα, το οποίο θεωρούμε απολύτως λογικό, να εξαιρεθεί η δαπάνη για τα εμβόλια από τη συνολική φαρμακευτική δαπάνη. Προσπαθούμε, αλλά σας ομολογώ ότι είναι δύσκολο. Ό,τι κακό έχει γίνει είναι δύσκολο να το διορθώσεις, είναι πάντως σταθερή μας θέση. Όταν φύγουμε από τα δύσκολα και πολύ συγκεκριμένα και συζητήσουμε για τη συνολική φαρμακευτική πολιτική, γιατί φιλοδοξώ να τεθούν πρώτα οι σκέψεις μας για τη δική μας μεταρρύθμιση στην Υγεία και αυτές να ταιριάξουν με τις υποχρεώσεις μας απέναντι στους Θεσμούς. Αλλά το ζητούμενο είναι να μην έρχεται η συνταγή απέξω έτοιμη, γιατί τότε είναι καταστροφική. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε και, ως έναν βαθμό, το επιτυγχάνουμε, σε κάποια σημεία δεν το επιτυγχάνουμε, γιατί είναι εκβιαστικές, μερικές φορές, οι τακτικές, αλλά είναι η σταθερή φιλοδοξία μας να πείσουμε για το δικό μας σχέδιο.

Υπάρχει κάτι άλλο που θα πρέπει να περιμένουμε από την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας στον τομέα των εμβολίων;

Θα πρέπει να ενισχύσουμε την καμπάνια για την πρόληψη, να κάνουμε πολύ συγκεκριμένη την πολιτική μας απέναντι στους εμβολιασμούς, να επηρεάσουμε την τακτική στις μονάδες υγείας και στους επαγγελματίες υγείας, με καμπάνια, με σεμινάρια, με όποιον τρόπο. Και, βεβαίως, να καλύπτουμε, κατά το δυνατόν, δωρεάν τις μεγάλες ανάγκες που προκύπτουν για τη θεραπεία της γρίπης, όπως η αντιική αγωγή, και οπωσδήποτε, η έγνοια μας η συνεχής, να αυξηθούν τα κρεβάτια στις ΜΕΘ, ώστε να μη χάνονται συνάνθρωποί μας.

Σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό των ανασφαλίστων, το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να δικαιούνται οι ανασφάλιστοι είναι να κάνουν εμβόλια, και αυτό είναι κατοχυρωμένο απολύτως.

Δεν πρόκειται για νέες εξαγγελίες, είναι μια σταθερή πολιτική, που πρέπει να την έχει κάθε ηγεσία στο Υπουργείο Υγείας. Νομίζω ότι εμείς θα αφήσουμε κάτι καλύτερο από αυτό που βρήκαμε όταν ήρθαμε.