Γιατί χρειαζόμαστε περισσότερα και καλύτερα τεστ

 Σε  εξέλιξη βρίσκονται σημαντικές προσπάθειες σε διεθνές επίπεδο για την αξιοποίηση των τελευταίων εξελίξεων στην τεχνολογία των διαγνωστικών τεστ.

Προς αυτή την κατεύθυνση, το Αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH), ανακοίνωσε και άρχισε πρόσφατα ένα κυβερνητικό πρόγραμμα ταχείας επιτάχυνσης της ανάπτυξης διαγνωστικών τεστ, ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Στόχος είναι η υποστήριξη της αύξησης της παραγωγής και η ανάπτυξη γρήγορων δοκιμών, με στόχο 6 εκατομμύρια διαθέσιμα τεστ ανά ημέρα.

Στο  Journal of American Medical Association, μία πολύ εμπεριστατωμένη άποψη για τις δυνατότητες των διαγνωστικών τεστ στην αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19.

Η καθηγήτρια του Τμήματος Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Καθηγήτρια Εύη Λιανίδου, συνοψίζει τα σημαντικότερα δεδομένα αυτής της μελέτης.

Έχει σημασία το όριο ανίχνευσης;

Η υψηλή αναλυτική ευαισθησία των τεστ κρίνεται πάρα πολύ σημαντική  γιατί εάν το όριο ανίχνευσης ενός τεστ δεν είναι πολύ χαμηλό, υπάρχει κίνδυνος ορισμένα δείγματα θετικά σε COVID-19 να βρεθούν ψευδώς αρνητικά.

Συνολικά, όλα τα εγκεκριμένα μοριακά τεστ (που ενισχύουν το ιικό RNA) έχουν πολύ υψηλότερη ευαισθησία από τα τεστ που βασίζονται σε ανίχνευση των αντιγόνων του ιού, όπως τα rapid tests.

Ωστόσο, ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα μπορούν να ληφθούν ακόμη και με τα πιο ευαίσθητα τεστ λόγω του χρόνου δειγματοληψίας κατά τη διάρκεια της μόλυνσης  αλλά και της ίδιας της διαδικασίας δειγματοληψίας. Για την αντιμετώπισή του, τα νοσοκομεία έχουν στην διάθεσή τους διαγνωστικούς αλγόριθμους που περιλαμβάνουν μια σειρά κλινικών παραμέτρων.

Ακόμη, μπορεί να οφείλεται σε κακή δειγματοληψία,  άρα ο μοριακός έλεγχος από μόνος του δεν είναι αρκετός για την κλινική αντιμετώπιση των ασθενών.

Rapid τεστ

Με δεδομένο ότι η προ-συμπτωματική και η ασυμπτωματική μετάδοση επιτείνει την εξάπλωση της επιδημίας, ενώ δεν ελέγχεται η ενδοοικογενειακή μετάδοση, λόγω έλλειψης απόστασης και χρήσης μάσκας, θεωρείται κρίσιμο  όχι  η γνώση εάν ένα άτομο είναι θετικό, με πολύ χαμηλό ιικό φορτίο του SARS-CoV-2, αλλά να αναγνωρίζει γρήγορα και με ακρίβεια για να μη μεταδώσει τη μόλυνση σε άλλους.

Τεστ που μπορούν να εντοπίσουν γρήγορα πολλά άτομα μολυσμένα από τον ιό είναι εκείνα που εντοπίζουν το αντιγόνο του ιού και όχι το ιικό του φορτίο. Αυτά τα γρήγορα ή rapid  τεστ ανιχνεύουν πρωτεΐνες του ιού με σχετικά απλό και φθηνό τρόπο, και μπορούν να εκτελεσθούν από μη εκπαιδευμένο προσωπικό ενώ δίνουν αποτελέσματα σε λιγότερο από 15 λεπτά.

Ωστόσο, η επίδοση αυτών των γρήγορων τεστ για άτομα χωρίς συμπτώματα δεν είναι ακόμη πλήρως γνωστή, και είναι επείγουσα ανάγκη να γίνει περισσότερη έρευνα σχετικά με την αξία τους.

Κωλύματα

Δυσκολίες εξακολουθούν να υπάρχουν όπως η  άβολη δειγματοληψία του ρινοφαρυγγικού επιχρίσματος, η ασφαλιστική κάλυψη για  ταέξοδα που σχετίζονται με τα τεστ αλλά και για τα άτομα χωρίς εύκολη πρόσβαση στα τεστ στον κοινωνικό τους περίγυρο.

Οι ερευνητές ζητούν περισσότερα δεδομένα σχετικά με τον τρόπο που τέτοια τεστ θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε περιπτώσεις όπου οι οικονομικοί πόροι είναι περιορισμένοι.

Ιδιαίτερες θεωρούνται οι περιπτώσεις χαμηλού επιπολασμού και  το τεστ εφαρμόζεται μαζικά, όπως σχολεία και πανεπιστημιουπόλεις, εμπεριέχει τον κίνδυνο ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων και την ανάγκη για επιβεβαίωση του αποτελέσματος με μοριακό τεστ.

Οι ερευνητές εκτιμούν  ότι για καλύτερη χρήση πρέπει να λαμβάνεται υπόψη:

• η ροή εργασίας (π.χ. αριθμός βημάτων, ικανότητα εκτέλεσης από μη-επιστημονικό προσωπικό, δυνατότητα ανάλυσης παντού, στο σημείο φροντίδας ή στο σπίτι),
• ο χρόνος για τη λήψη του αποτελέσματος,
• η δυνατότητα αναφοράς των αποτελεσμάτων σε ειδικά κέντρα (ιδιαίτερα για τα θετικά αποτελέσματα) αλλά και ακρίβεια.

Τα υπερευαίσθητα τεστ με χαμηλότερο όριο ανίχνευσης ενδέχεται να μας επιτρέψουν την ανάμιξη και ταυτόχρονη ανάλυση πολλών δειγμάτων με σκοπό τη μείωση του κόστους.

Συντονισμένη  στρατηγική

Θεωρείται ότι ο διαγνωστικός έλεγχος θα πρέπει να υπολογίζεται όχι ως στρατηγική πρόληψης, αλλά περισσότερο ως στρατηγική μετριασμού, αφού τα τεστ απουσία άλλης αποδεδειγμένης πρόληψης δεν είναι σε θέση να αποτρέψουν τα ξεσπάσματα της πανδημίας.