Του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη,
ομότιμου καθηγητή ΑΠΘ
Σημαντική μείωση της αποτελεσματικότητας των τριών εγκεκριμένων (Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson) εμβολίων COVID-19 καταγράφηκε στις ΗΠΑ με την πάροδο του χρόνου. Το ίδιο ισχύει και για το εμβόλιο AstraZeneca που χορηγήθηκε στην Ε.Ε. και στη χώρα μας.
Καθώς η παραλλαγή Δέλτα έγινε το κυρίαρχο στέλεχος του κορωνοϊού στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον Ιούλιο του 2021, αλλά και στη χώρα μας, ήταν ενδιαφέρον να ελεγχθεί εάν τα εγκεκριμένα εμβόλια COVID-19 χάνουν μέρος της προστατευτικής τους δύναμης.
Προς τούτο, ερευνητές μελέτησαν τα αρχεία 800.000 βετεράνων των ΗΠΑ από τον Φεβρουάριο έως τον Οκτώβριο του 2021. Διαπίστωσαν ότι στις αρχές Μαρτίου 2021, ακριβώς τη στιγμή που η παραλλαγή Δέλτα κέρδιζε επιρροή στις αμερικανικές Πολιτείες, η προστασία που προσέφεραν και τα τρία εμβόλια ήταν παρόμοια στην ικανότητά τους να αποτρέπουν λοιμώξεις. Αλλά τους επόμενους 6 μήνες, αυτό άλλαξε σημαντικά:
- Μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, το εμβόλιο δύο δόσεων της Moderna για τον COVID-19, που τον Μάρτιο είχε αποτελεσματικότητα 89%, ήταν αποτελεσματικό μόνο σε ποσοστό 58% .
- Την ίδια περίοδο, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου Pfizer/BioNTech, μειώθηκε από 87% σε 45%.
- Και το πιο εντυπωσιακό, η προστατευτική δύναμη του εμβολίου μίας δόσης της Johnson & Johnson κατέρρευσε από 86% σε μόλις 13% .
- Τα δύο πρώτα εμβόλια, παρά την παρέλευση 6 μηνών, διατήρησαν κάποια ισχύ στην αποτροπή θανάτων από COVID-19.
Από δημοσιευμένα στοιχεία προκύπτει ότι και η αποτελεσματικότητα του εμβολίου AstraZeneca μειώθηκε από 77% σε 67% μετά από 4 έως 5 μήνες. Η μείωση θα είναι μεγαλύτερη μετά από 6 μήνες.
Αν και η μετέπειτα λοίμωξη αύξησε τον κίνδυνο θανάτου, ο εμβολιασμός παρέμεινε προστατευτικός έναντι του θανάτου σε άτομα που μολύνθηκαν κατά τη διάρκεια της έκρηξης της παραλλαγής Δ. Ειδικότερα, από την περίοδο που εξαπλώθηκε η πιο μολυσματική παραλλαγή Δ, αυτή η ικανότητα τους μειώθηκε, ιδιαίτερα σε άτομα ηλικίας πάνω των 65 ετών.
- Πιο συγκεκριμένα, οι βετεράνοι άνω των 65 ετών που είχαν εμβολιαστεί με το εμβόλιο της Pfizer, αλλά νόσησαν με COVID-19 είχαν 70% (76% και 52% για τα εμβόλια Moderna, Johnson and Johnson) λιγότερες πιθανότητες θανάτου συγκριτικά με τους ανεμβολίαστους.
- Στους κάτω των 65 ετών, οι πιθανότητες θανάτου ήταν λιγότερες κατά 84%, 82% και 73%, αντίστοιχα. Η εξέλιξη αυτή κατέστησε αναγκαία τη χορήγηση της λεγόμενης «ενισχυτικής» και όχι «αναμνηστικής» δόσης, που υιοθετήθηκε και από τη χώρα μας.
Σημείωση: Ο ρυθμός εμβολιασμού της «ενισχυτικής» δόσης στη χώρα μας είναι χαμηλός (μόνο 443.000 άτομα εμβολιάστηκαν μέσα σε ένα μήνα). Αυτό ίσως οδηγήσει εμβολιασμένα άτομα μεγάλης ηλικίας σε λοίμωξη από στον κορωνοϊό και νόσηση, έστω και με ήπια κλινικά συμπτώματα.
