Γιατί είναι σημαντική η συμφωνία στη Διάσκεψη για το κλίμα για την Δημόσια Υγεία

Με δεδομένο  ότι η κλιματική αλλαγή απειλεί τη Δημόσια Υγεία καθώς επιδεινώνει μεταξύ άλλων τις μεταδοτικές ασθένειες η επίτευξη συμφωνίας για την μείωση εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα κρίνεται ως σημείο πρόοδου.

Ενδεικτικό είναι ότι η έκθεση της IPCC προβλέπει πως οι αυξήσεις τόσο των βροχοπτώσεων όσο και της θερμοκρασίας θα αυξήσουν τον κίνδυνο μιας σειράς μεταδοτικών ασθενειών στην τροπική και υποτροπική Ασία. Εκτός από τον άμεσο αντίκτυπο στη συνολική θνησιμότητα, ο κίνδυνος θανάτου που σχετίζεται με μια σειρά άλλων παθήσεων, ιδίως μεταξύ αυτών και παθήσεων των παιδιών, επηρεάζεται από τις υψηλές θερμοκρασίες.

ΠΗΓΗ: I Agache et al (2022) DOI: 10.1111/all.15229

Η παγκόσμια αύξηση των θερμοκρασιών έχει επιπτώσεις και στις ασθένειες που μεταδίδονται με διαβιβαστές. Η  φετινή έκθεση  Lancet Countdown για την Υγεία και την Κλιματική αλλαγή  διαπίστωσε ότι η χρονική περίοδος που είναι κατάλληλη για τη μετάδοση της ελονοσίας αυξήθηκε κατά 31-3% και 13-8% στις ορεινές περιοχές της Αμερικής και της Αφρικής αντίστοιχα μεταξύ 1951-60 και 2012-22. Παράλληλα, ο κίνδυνος μετάδοσης του δάγκειου πυρετού αυξήθηκε επίσης κατά 12 τοις εκατό. Η έκθεση διαπίστωσε ότι η απειλή των ακραίων καιρικών συνθηκών στις αποδόσεις των καλλιεργειών ασκεί πίεση στις αλυσίδες εφοδιασμού και συμβάλλει στην επισιτιστική ανασφάλεια.

ΠΗΓΗ: έκθεση  Lancet Countdown

Εκτός από τις άμεσες επιπτώσεις στην υγεία, η κλιματική αλλαγή υπονομεύει πολλούς βασικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας, ενισχύοντας τόσο τη νοσηρότητα όσο και τη θνησιμότητα. Σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας, όπως είναι ο αέρας, το πόσιμο νερό, η επισιτιστική ασφάλεια καθώς και η ασφαλής στέγαση. Μεταξύ 2030 και 2050,  υπολογίζεται ότι θα προστεθούν 250.000 επιπλέον θάνατοι ετησίως  εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, λόγω υποσιτισμού, ελονοσίας, διάρροιας και θερμικής καταπόνησης. Η άμεση χρηματική ζημία μόνο για την υγεία (εξαιρουμένων των κοινωνικών καθοριστικών τομέων), αναμένεται να είναι μεταξύ 2 και 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ ετησίως έως το 2030.

ΠΗΓΗ: Έκθεση  Lancet Countdown

Μείζονος σημασίας κρίνεται επομένως η συμφωνία όπως σχολιάσει ο καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΕΚΠΑ Κωνσταντίνος Καρτάλης. Μάλιστα ο ίδιος τη χαρακτηρίζει ιστορική καθώς αναγνωρίζει έστω και έμμεσα την έννοια της κλιματικής δικαιοσύνης (climate justice), αφορά στη δημιουργία ενός Ταμείου (Fund) για την οικονομική ενίσχυση αναπτυσσόμενων χωρών για την αντιμετώπιση των απωλειών και ζημιών (loss and damage) που προκύπτουν λόγω της κλιματικής αλλαγής (για την οποία ευθύνονται οι αναπτυγμένες χώρες λόγω της χρήσης ορυκτών καυσίμων για την ανάπτυξη τους).

Ωστόσο, στο πλαίσιο της συμφωνίας δεν προβλέφθηκε μία σαφής αναφορά-δέσμευση για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων (συμπεριλαμβανόμενων του πετρελαίου και του φυσικού αερίου), την ίδια δε ώρα που ο στόχος για την εξάλειψη του άνθρακα (coal) αναφέρεται ως “phase down” αντί του αρχικώς επιδιωκόμενου “phase out”. Ακόμη, δεν επιτεύχθηκε  η ουσιαστική – μέσω δηλαδή συγκεκριμένων δεσμεύσεων των Κρατών Μελών – επιβεβαίωση της Συμφωνίας των Παρισίων για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω του 1.5 βαθμού Κελσίου.