Γιατί σχεδιάζονται παν-κορωνοϊικά εμβόλια

Φραγμό εκτιμάται ότι θα θέσει ένα εμβόλιο κατά όλων των κορωνοϊών υπό τη σκέψη ότι τέτοιοι ιοί μπορούν να προκαλέσουν στο μέλλον πανδημικά κύματα. Ένα εμβόλιο με ευρύ εξουδετερωτικό χαρακτήρα θα ήταν δυνατόν να αποτελέσει  «ανάχωμα» σε ένα ευρύ φάσμα κορωνοϊών.

Ήδη από την εμφάνιση του ιού SARS-CoV το 2003, ο οποίος τέθηκε έγκαιρα υπό έλεγχο, κάποιοι ερευνητές  εξέτασαν την προέλευση αυτής της πολύ ιδιαίτερης κατηγορίας κορωνοϊών. Πλέον τα παν-κορωνοϊικά εμβόλια  είναι δυνατόν να βάλουν «φρένο»  σεμία πανδημία από ένα τελείως διαφορετικό στέλεχος της κατηγορίας των κοονοϊών, αλλά και να περιορίσουν την έλευση κύματος από ένα μεταλλαγμένο στέλεχος του SARS-CoV-2 υποστηρίζουν οι καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γκίκας Μαγιορκίνης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ).

Η παραγωγή ενός τέτοιοι εμβολίου δεν βρίσκεται στη σφαίρα της φαντασία των επιστημόνων. Σύμφωνα με  έρευνες, τα εμβόλια με ευρεία εξουδετερωτική ισχύ είναι εφικτό να σχεδιαστούν. Τα δεδομένα μελέτες σε ασθενείς που μολύνθηκαν με το στέλεχος Βήτα (γνωστό ως Νοτιοαφρικάνικο)  δείχνουν πως η ανοσολογική απόκριση έναντι του στελέχους Βήτα μπορούσε να εξουδετερώσει εξίσου καλά και το στέλεχος Γάμα.  Άξια αναφοράς είναι μελέτη που δημοσιεύθηκε στο New England Journal of Medicine από την οποία προέκυψε ότι άτομα που είχαν μολυνθεί από SARS-CoV πριν από περίπου 18 χρόνια, όταν εμβολιάστηκαν για τον SARS-CoV-2 ανέπτυξαν αντισωματικές απαντήσεις.  Θωρακισμένος ο ανθρώπινος οργανισμός μπορούσε να εξουδετερώσει ικανοποιητικά ένα μεγάλο εύρος κορωνοϊών, τόσο τα μεταλλαγμένα στελέχη Άλφα, Βήτα και Δέλτα, όσο και στελέχη που μολύνουν νυχτερίδες και παγκολίνους.

Μέχρι στιγμής ο μηχανισμός παραγωγής αυτής της ευρέως φάσματος ανοσολογικής απόκρισης δεν έχει γίνει πλήρως σαφής για τους επιστήμονες. Ωστόσο, φαίνεται ότι στο αποτέλεσμα έχει συμβάλει η ανοσοποίηση με κατάλληλο συνδυασμό αντιγόνων που έχουν εξελικτική απόσταση.

Ιδιαίτερης μνείας χρήζει το γεγονός ότι η ανοσολογική μνήμη από τις αρχικές λοιμώξεις έχει διατηρηθεί σε ικανοποιητικό επίπεδο ακόμα και μετά από 18 χρόνια. Οι επιστήμονες εξηγούν πως «η έκθεση του ανοσολογικού συστήματος σε συγγενικό ιό συστράτευσε τα ήδη εκπαιδευμένα κύτταρα από τον SARS-CoV στο να παράξουν βελτιωμένες ανοσολογικές αποκρίσεις». Συνολικά εκτιμάται ότι τα εμβόλια έχουν περιθώριο βελτίωσης έναντι των κορωνοϊών ώστε να επισπευσθεί η διαχείριση μελλοντικών κυμάτων από μεταλλαγμένα ή νέα είδη κορωνοϊού.