Γιατί συστήνεται ο εμβολιασμός σε ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα

Ερωτήματα που αφορούν τον εμβολιασμό ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα καθώς και την  πιθανή αυτοάνοση αντίδραση σαν απάντηση σε ένα εμβόλιο ή ακόμη και μία αυτοάνοση νόσο, απαντά  η ρευματολόγος, Διευθύντρια Κλινικής Αυτοάνοσων Ρευματικών Παθήσεων του Μetropolitan General Ελένη Κομνηνού.

Τα ανοσοενισχυτικά (adjuvants) μπορούν να διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα με έναν μη – ειδικό τρόπο, ιδιαίτερα σε μερικούς ανθρώπους, επιρρεπείς σε ανάπτυξη Αυτοανοσίας. Συγκεκριμένα, το ASIA Syndrome (Autoimmune Syndrome Induced by Adjuvants) αποτελεί ένα νέο σύνδρομο που αναφέρεται σε διάφορες καταστάσεις, που προκαλούνται από την συνεχή διέγερση του Ανοσοποιητικού Συστήματος από ουσίες που μπορεί να δράσουν σαν Ανοσοενισχυτικά (adjuvants).

Μηχανισμός

Στα Αυτοάνοσα Νοσήματα o οργανισμός αναγνωρίζει ως ξένα κάποια δικά του κύτταρα και στρέφεται εναντίον τους και σε αυτή την περίπτωση χορηγούνται φάρμακα που τροποποιούν και όχι καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα, ώστε να μειωθεί η δράση του έναντι των ίδιων του των κυττάρων, και γι’ αυτό τον λόγο ονομάζονται ανοσοτροποποιητικά φάρμακα.

Εμβόλια

Οι ασθενείς με Αυτοάνοσα Νοσήματα πρέπει να ενθαρρύνονται να εμβολιάζονται σύμφωνα με τις εθνικές οδηγίες, με εξαίρεση το εμβόλιο για την πολιομυελίτιδα έναντι των εμβολίων  κατά  της γρίπης,  του πνευμονιόκκοου,  του έρπητα ζωστήρα, και του ιού  της ηπατίτιδας Β (HBV).

Σε ότι αφορά στον  SARS-CoV-2, τα εμβόλια βοηθούν τον οργανισμό μετά από εβδομάδες να παράγει  Τ-λεμφοκύτταρα και Β-λεμφοκύτταρα. Το σώμα στηρίζεται στο Ανοσοποιητικό μας Σύστημα – με την συμμετοχή των Τ-λεμφοκυττάρων μνήμης ( Τ-memory Cells ) καθώς και των Β-λεμφοκυττάρων που θα θυμούνται πώς να καταπολεμήσουν αυτόν τον ιό στο μέλλον, και είναι υπεύθυνα για την παραγωγή των Αντισωμάτων που μας προστατεύουν από την μόλυνση.

Προβληματισμοί για εμβολιασμό ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα:

1. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει επιστημονικά τεκμηριωμένη πληροφορία για το εάν ασθενείς με Αυτοάνοσα Νοσήματα είναι δυνατόν να αναπτύξουν επαρκή ανοσία κατά του ιού SARS-CoV-2 με τα διαθέσιμα εμβόλια.
2. Δεν είναι επίσης γνωστό εάν τα εμβόλια αυτά είναι δυνατόν να προκαλέσουν έξαρση της υποκείμενης Αυτοάνοσης Ρευματικής Νόσου.
3. Αντίθετα διάφορες μελέτες ανέδειξαν ότι ασθενείς με Αυτοάνοσα Ρευματικά Νοσήματα ακόμη και υπό βιολογική θεραπεία – νοσούν με ηπιότερη COVID-19 νόσο (Lancet Rheum 2020:2e 549-56).

Γιατί συστήνεται ο εμβολιασμός

Υπάρχουν κοινοί παθογενετικοί μηχανισμοί και κλινικές-ανοσολογικές πτυχές μεταξύ των αυτοάνοσων ασθενειών και του εμβολίου έναντι της COVID-19 οι οποίοι μπορεί να υποδηλώνουν ότι ο SARS-CoV-2 θα μπορούσε να δράσει ως παράγοντας ενεργοποίησης για την ανάπτυξη μιας ταχείας αυτοάνοσης αντίδρασης – παρόμοιας με αυτοάνοσο νόσημα, σε γενετικά προδιαθετημένα άτομα.

Συνεπώς, οι ενήλικες ασθενείς με αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις ενθαρρύνονται να εμβολιαστούν  μόνο εάν η νόσος βρίσκεται σε πλήρη ύφεση, και κυρίως μετά από επικοινωνία με τον ρευματολόγο τους, εκτός βέβαια, εάν συνυπάρχει ιστορικό σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης που μπορεί να χρειαστεί εκτίμηση και από αλλεργιολόγο.

«Θεωρώ ότι μέχρις ότου αποκτήσουμε πληρέστερη επιστημονική γνώση , θα πρέπει να τονίζουμε (οι Ρευματολόγοι) στους ασθενείς μας με Αυτοάνοσα Ρευματικά Νοσήματα, να τηρούν αυστηρά και ευλαβικά τα μέτρα προσωπικής υγιεινής, να αποφεύγουν τον συγχρωτισμό, να κρατούν τις αποστάσεις και να φορούν προστατευτική μάσκα. Οι Επιστημονικές Κοινότητες, το Τμήμα και η Κλινική μας θα συνεχίσουν την επαγρύπνηση και ενημέρωση για οτιδήποτε νεότερο προκύπτει» επισημαίνει η κ. Κομνηνού.