«Η έλλειψη προετοιμασίας προετοιμάζει την αποτυχία»

του John F. Ryan, ασκούντος καθήκοντα διευθυντή Δημόσιας Υγείας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προϊσταμένου της Μονάδας Διαχείρισης Κρίσεων και Ετοιμότητας στον τομέα της υγείας
H απόφαση 1082/2013/ΕΕ σχετικά με τις σοβαρές διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας εκδόθηκε πριν από δύο χρόνια και απαιτεί την υποβολή έκθεσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της απόφασης αυτής το αργότερο έως τον Νοέμβριο 2015, και στη συνέχεια κάθε τρία έτη.

Η πρώτη έκθεση εγκρίθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2015 και περιγράφει τόσο τα πλεονεκτήματα όσο και τα μειονεκτήματα της απόφασης. Σε γενικές γραμμές, όμως, διαπιστώνει ότι η εφαρμογή της απόφασης «βελτίωσε την ασφάλεια στον τομέα της υγείας στην ΕΕ καθώς και το επίπεδο προστασίας των πολιτών της Ένωσης από μεταδοτικές ασθένειες και άλλα βιολογικά, χημικά και περιβαλλοντικά συμβάντα».

Η απόφαση αυτή απαιτεί από τα κράτη μέλη να υποβάλλουν τακτικά έκθεση σχετικά με την κατάσταση ετοιμότητάς τους, κάτι που ενισχύει τον συντονισμό σε επίπεδο ΕΕ, ενώ παράλληλα προβλέπει καλύτερο συντονισμό της διαχείρισης κινδύνου.

Η απόφαση προβλέπει επίσης τη διενέργεια εκτιμήσεων επικινδυνότητας καθώς και τη διαχείριση διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας πλην των μεταδοτικών ασθενειών. Παράλληλα, συμβάλλει στην ανάπτυξη και την υλοποίηση της κοινής προμήθειας ιατρικών αντιμέτρων και δίνει σαφή νομική εντολή στην Επιτροπή Υγειονομικής Ασφάλειας.

Ορισμένες φορές τέτοιου είδους βελτιώσεις γίνονται μόνον όταν αντλούμε διδάγματα από τις δυσκολίες του παρελθόντος. Για παράδειγμα, η συμφωνία για την κοινή προμήθεια ιατρικών αντιμέτρων και εμβολίων ήταν απόρροια της έλλειψης εμβολίων με την οποία ήρθαμε αντιμέτωποι κατά τη διάρκεια της επιδημίας γρίπης των πτηνών H5N1 την περίοδο 2005-2006. Αλλά και το Ευρωπαϊκό Ιατρικό Σώμα, που πρόκειται να τεθεί σε ισχύ στις 15 Φεβρουαρίου 2016, είναι επίσης αποτέλεσμα των δυσκολιών που αντιμετωπίσαμε κατά την καταπολέμηση του Έμπολα όσον αφορά την κινητοποίηση του προσωπικού υγείας στις πληγείσες χώρες.

Πάντοτε όμως εμφανίζονται νέες προκλήσεις. Άλλες φορές μας αιφνιδιάζουν, κι άλλες φορές διαφαίνονται απειλητικά στον ορίζοντα. Η τρέχουσα επιδημία του ιού Ζίκα είναι ένα καλό παράδειγμα. Η μικροβιακή αντοχή είναι επίσης ένα θέμα που μελετάμε εδώ και χρόνια, και είναι μια από τις σοβαρότερες μέχρι σήμερα απειλές στον τομέα της δημόσιας υγείας. Επί του παρόντος, διανύουμε τον τελευταίο χρόνο του 5ετούς Σχεδίου Δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής, αλλά παρόλο που έχει σημειωθεί πρόοδος, χρειάζεται ακόμη να γίνουν πολλά.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βοήθησε να διοργανωθεί στις 22 Ιανουαρίου 2016 η πρώτη διατλαντική συνάντηση εργασίας για την ανάπτυξη δικτύων κλινικών δοκιμών στον τομέα της μικροβιακής αντοχής, και χαιρέτισε την υπουργική διάσκεψη για τη μικροβιακή αντοχή, που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της ολλανδικής προεδρίας στις 9 και 10 Φεβρουαρίου 2016.

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει τη στρατηγική της για τη μικροβιακή αντοχή τα προσεχή έτη, η οποία θα δρα συμπληρωματικά με το παγκόσμιο σχέδιο δράσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Η επόμενη έκθεση για την εφαρμογή της απόφασης 1082/2013/ΕΕ θα υποβληθεί στα τέλη του 2018. Το περιεχόμενο της έκθεσης αυτής — σχετικά με τη σημειωθείσα πρόοδο στην καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής και άλλων σοβαρών διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας — θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το πόσο αποτελεσματικά θα μπορέσουμε να αυξήσουμε την ετοιμότητά μας και να αντιδράσουμε στις απειλές αυτές όχι μόνο σε επίπεδο ΕΕ, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.