Η «επικίνδυνη σχέση» της Σιδηροπενίας με την Καρδιακή Ανεπάρκεια και τη Νεφρική Νόσο

Ένας στους δύο ασθενείς με Χρόνια Καρδιακή Ανεπάρκεια έχει σιδηροπενία, η οποία εμφανίζεται και στο 60% των ασθενών με Χρόνια Νεφρική Νόσο, επισημαίνουν οι επιστήμονες με αφορμή την Ημέρα Σιδηροπενίας.

Πιο συχνή στις προεμμηνοπαυσιακές και τις έγκυες γυναίκες, καθώς και τα παιδιά κάτω των πέντε ετών, η σιδηροπενία είναι μπορεί να εξελιχθεί σε σιδηροπενική αναιμία, αν δεν αντιμετωπιστεί. Με ή χωρίς αναιμία, εκτιμάται ότι επηρεάζει έναν στους τρεις ανθρώπους παγκοσμίως.  Παρά τη σοβαρή επίδρασή της στην υγεία και την υψηλή συχνότητά της, παραμένει μια νόσος που υποδιαγιγνώσκεται.

Οι επιπτώσεις της σιδηροπενίας μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά συνδέεται με μια συνολική διαταραχή της υγείας και ευεξίας του ατόμου. Ακόμη και χωρίς την εμφάνιση αναιμίας, η σιδηροπενία μπορεί να είναι εξουθενωτική, να επιδεινώσει μια υποκείμενη χρόνια πάθηση και να οδηγήσει σε αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Στα συνήθη συμπτώματά της περιλαμβάνονται η κόπωση, η χλωμή όψη, τα εύθραυστα νύχια, η επιθυμία για κατανάλωση πραγμάτων που δεν είναι φαγώσιμα, όπως χώμα, πηλό ή πάγο και η αδυναμία συγκέντρωσης. Ειδικά στα παιδιά, η σιδηροπενία μπορεί να επηρεάζει σημαντικά τη γνωστική και κινητική τους ανάπτυξη.

Όπως εξήγησε ο Δρ. Παναγιώτης Τσιριγώτης, αναπληρωτής Καθηγητής Αιματολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Αττικό Νοσοκομείο, η σιδηροπενία μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα πολύ σοβαρών νοσημάτων και «η έγκαιρη διάγνωση των οποίων μπορεί να αποβεί σωτήρια για τη ζωή». «H σιδηροπενία χαρακτηρίζεται ως το συχνότερο αίτιο αναιμίας στο γενικό πληθυσμό καθώς και στις γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία, με ιδιαίτερα αυξημένο ποσοστό εμφάνισης στην περίοδο της εγκυμοσύνης και της λοχείας. Μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια, χαμηλή πρόσληψη από τη διατροφή, χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα, κακοήθειες, αιμορραγίες κτλ και έχει αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα των ασθενών», σημείωσε. Ωστόσο, αν και η λήψη σιδήρου μέσω της σωστής διατροφής είναι σημαντική δεν επαρκεί μόνη της για να αποκατασταθεί η σιδηροπενία. Την ίδια στιγμή, η χορήγηση σκευασμάτων σιδήρου πρέπει να γίνεται μόνο μετά από την τεκμηρίωση της διάγνωσης και πάντα μετά από συμβουλή γιατρού.

Χρόνια Καρδιακή Ανεπάρκεια και Σιδηροπενία

Περίπου 200 χιλιάδες άτομα εκτιμάται ότι πάσχουν από Χρόνια Καρδιακή Ανεπάρκεια (ΧΚΑ). Περίπου το 50% εξ αυτών εμφανίζει και σιδηροπενία, όπως εξήγησε ο Δρ. Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Καρδιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Α’ Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιπποκράτειο Νοσοκομείο. Η έλλειψη σιδηρού αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας το οποίο σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με το χαμηλό προσδόκιμο επιβίωσης, την επιδείνωση της ποιότητας ζωής και την αυξημένη νοσηρότητα, στους ασθενείς με ΧΚΑ, όπως εξήγησε ο κ. Βλαχόπουλος. «Η σιδηροπενία υποδιαγιγνώσκεται και υποθεραπεύεται στους ασθενείς με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις δεν γίνεται αξιολόγηση του βασικού διαγνωστικού δείκτη (φερριτίνη ορού), όπως επίσης τα συμπτώματά της -δύσπνοια, κόπωση και άλλα- είναι σε πολλές περιπτώσεις κοινά με εκείνα της χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας», πρόσθεσε. Χωρίς σίδηρο δεν μπορεί να λειτουργήσει η μονάδα παραγωγής ενέργειας, το μιτοχόνδριο, σύμφωνα με τον Δρ Βλαχόπουλο, σημειώνοντας πως η σιδηροπενία μειώνει τη συστολική δύναμη των μιτοχονδρίων κατά 43%. Ωστόσο, η προσθήκη σιδήρου μπορεί να αναστρέψει την κατάσταση. «Η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία της σιδηροπενίας με χορήγηση σιδήρου μπορεί να ωφελήσει σημαντικά την υγεία των ασθενών αυτών», πρόσθεσε ο κ. Βλαχόπουλος.

Χρόνια Νεφρική Νόσος και Σιδηροπενία

Η σιδηροπενία εμφανίζεται στο 60% των ασθενών με Χρόνια Νεφρική Νόσο, υπογράμμισε ο Δρ. Ιωάννης Μπολέτης, Καθηγητής Παθολογίας-Νεφρολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος ΔΣ Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου. «Η σιδηροπενία σε οποιαδήποτε μορφή της αποτελεί ένα συχνό πρόβλημα σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο. Απαντάται σε όλα τα στάδια της νεφρικής νόσου και μπορεί να είναι συμπτωματική, ανεξάρτητα από την παρουσία ή μη της αναιμίας. Τα συμπτώματα της σιδηροπενίας συχνά είναι παρόμοια με εκείνα της αναιμίας και μπορεί να επηρεάσουν σοβαρά την ικανότητα του ασθενή να πραγματοποιήσει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων. Η θεραπεία με σίδηρο σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζει αποτελεσματικά το αίτιο της νόσου», πρόσθεσε.

Ημέρα Σιδηροπενίας

Η Ημέρα Σιδηροπενίας, 26η Νοεμβρίου, αποτελεί μια διεθνή πρωτοβουλία ευαισθητοποίησης σχετικά με τις σοβαρές συνέπειες της σιδηροπενίας και της σιδηροπενικής αναιμίας. Από το 2015 που θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά από τη Vifor Pharma, αποσκοπεί να ευαισθητοποιήσει όλους μας σχετικά με τη σημασία του σιδήρου στον οργανισμό και τις συνέπειες που μπορεί να έχουν τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου εάν δεν αντιμετωπιστούν σωστά. Μας ενθαρρύνει να μάθουμε περισσότερα για τη σιδηροπενία και να πάρουμε τον έλεγχο της υγείας μας.

Η φετινή Ημέρα Σιδηροπενίας εστιάζει ιδιαίτερα στη σημασία του σιδήρου για την υγεία των γυναικών, αλλά και στην εμφάνιση σιδηροπενίας σε ασθενείς με χρόνια νεφρική και καρδιακή ανεπάρκεια και υποστηρίζεται διεθνώς από τους φορείς: European Kidney Health Alliance, The Heart Failure Policy Network και Anaemia Community. Η ιστοσελίδα irondeficiencyday.com, που έχει δημιουργηθεί για τις ανάγκες της ενημερωτικής πρωτοβουλίας και είναι πλέον διαθέσιμη και στα Ελληνικά, βοηθάει τον επισκέπτη να καταλάβει γιατί ο σίδηρος είναι σημαντικός για το σώμα. Περιλαμβάνει επίσης μια εύχρηστη λειτουργία Ελέγχου Συμπτωμάτων, που καταγράφει και επεξηγεί τα πιο συχνά συμπτώματα της σιδηροπενίας και σιδηροπενικής αναιμίας με τη χρήση cartoons, προκειμένου να βοηθήσει όλους μας να τα αναγνωρίσουμε και να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια εφόσον απαιτείται. «Σε συνεργασία με τη Vifor Pharma, που ηγείται της προσπάθειας ευαισθητοποίησης για τη σιδηροπενία διεθνώς, διαμορφώσαμε και στα ελληνικά αυτή την εύχρηστη και πραγματικά ενδιαφέρουσα πλατφόρμα για τον σίδηρο και τα συμπτώματά του, ελπίζοντας να ενθαρρύνουμε όσους ενδεχομένως αντιμετωπίζουν χαμηλά επίπεδα σιδήρου να απευθυνθούν στον γιατρό τους και να έχουν την κατάλληλη ιατρική φροντίδα», πρόσθεσε ο Κυριάκος Μπερμπεριάν, Chief Governmental Affairs Officer της GENESIS Pharma.