Η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής για την «ιατρική ακριβείας»

Τη θέση της όρισε η Εθνική Επιτροπή Βιοηθική σχετικά με ηθικά ζητήματα που προκύπτουν από την ανάπτυξη της λεγόμενης «ιατρικής ακριβείας» και των αναμενόμενων κλινικών και ερευνητικών εφαρμογών.

Το θέμα: «Ιατρική ακριβείας: Εφαρμογές και ηθικά ζητήματα» απασχόλησε  την επιτροπή επανειλημμένα σε  συνεδριάσεις, ενώ  το «απόσταγμα» αυτών συνοδέυεται και από μια  έκθεση.

REPORT_Precision_medicine

Ειδικότερα, η ιατρική ακριβείας λαμβάνει υπόψη τη γενετική σύσταση του ατόμου, τους περιβαλλοντικούς παράγοντες στους οποίους εκτίθεται κατά τη διάρκεια της ζωής του (π.χ. επαγγελματικοί κίνδυνοι, βιομηχανικοί και οικιακοί ρύποι, ποιότητα νερού, κλίμα, υψόμετρο, ατμοσφαιρική ρύπανση) και τον τρόπο ζωής του (π.χ. διατροφή, φυσική άσκηση, χρήση ουσιών), με στόχο την πρόγνωση και την ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών.

Κατόπιν επεξεργασίας μεγάλου όγκου πληροφοριών η Επιτροπή κατέληξε σε  συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια θεραπειών, στο επίπεδο μιας ομάδας ή υπο-ομάδων ασθενών, ή ακόμη και μεμονωμένων ασθενών

Στόχος είναι  η ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών και πιο αποτελεσματικών σε πληθυσμιακές ομάδες με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

Ως εκ τούτου, διευκολύνεται η καλύτερη κατανόηση του μηχανισμού διαφόρων ασθενειών, η καλύτερη πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση γενετικών ασθενειών, η καλύτερη και ταχύτερη λήψη ιατρικών αποφάσεων, η αποτελεσματικότερη θεραπεία, η μείωση των πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών και η μείωση των δαπανών από μη αναγκαίες διαγνωστικές εξετάσεις και αναποτελεσματικές θεραπείες.

Δημιουργία δικτύου

Πρόσφατα στην Ελλάδα δόθηκε η έγκριση για έναρξη της λειτουργίας δικτύων ιατρικής ακριβείας, στο οποίο θα λάβουν μέρος τις σημαντικότερες ερευνητικές μονάδες στο πεδίο της βιοϊατρικής και στην οικονομική συνδρομή της Πολιτείας.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, «η ανάπτυξη εφαρμογών ιατρικής ακριβείας ανταποκρίνεται αναμφισβήτητα στην εξυπηρέτηση τόσο του κοινωνικού όσο και του ατομικού δικαιώματος στην υγεία».

Προσοχή συνιστάται σε ζητήματα που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή της ιατρικής ακριβείας ως προς την επεξεργασία μεγάλου όγκου ευαίσθητων δεδομένων (γενετικών, ιατρικών, τρόπου ζωής) και τη συλλογή βιολογικών δειγμάτων.

Επί του θέματος, η Επιτροπή θεωρεί ότι είναι ορθότερη η θέσπιση ειδικής σχετικής νομοθεσίας.

Δυσκολίες

Η επίτευξη της  ιατρικής ακριβείας συναντά κωλύματα καθώς  «σε πολύ μεγάλο βαθμό από την επιθυμία των ασθενών αλλά και υγιών ατόμων να προσφέρουν εθελοντικά πληροφορίες για την υγεία τους (γενετικά δεδομένα, πληροφορίες για τον τρόπο ζωής και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες στους οποίου εκτίθενται) και βιολογικά δείγματα.

Ωστόσο, για τη δημιουργία των βιοτραπεζών και των βάσεων δεδομένων, στις οποίες βασίζεται η έρευνα και οι εφαρμογές της ιατρικής ακριβείας, απαιτείται η εμπιστοσύνη του κοινού στους ερευνητές και τους επιστήμονες.

Επομένως, η προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών και υγιών ατόμων που συμμετέχουν στην έρευνα για τη ιατρική ακριβείας θα πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό στόχο σε όλες τις προσπάθειες . Για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης του κοινού είναι απαραίτητο να εφαρμόζονται ορθές πρακτικές με σεβασμό στις θεμελιώδεις αξίες της βιοηθική

Κόστος

Σε ότι αφορά το κόστος που συνεπάγεται η ανάπτυξη του εγχειρήματος της ιατρικής ακριβείας, εκτιμάται  ότι η επένδυση πόρων από τον τομέα της υγείας, δεν πρέπει να γίνεται επιλεκτικά.

Ήδη ιατρική ακριβείας προσφέρει αποτελεσματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις στην ογκολογία. «Αναμφισβήτητα λοιπόν, η Πολιτεία οφείλει να ενθαρρύνει και να υποστηρίζει οικονομικά τις όποιες προσπάθειες για ιατρική ακριβείας πραγματοποιούνται στον ελληνικό χώρο, μέσω ερευνητικών κονδυλίων για τη δημιουργία καλά συντονισμένων δικτύων και τη διασύνδεσής τους με αντίστοιχα δίκτυα άλλων χωρών» αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση

Η τοποθέτηση κονδυλίων πρέπει να τεκμηριώνεται με βάση αντικειμενικά κριτήρια, π.χ. επένδυση κατά προτεραιότητα για ασθένειες που αφορούν μεγάλο αριθμό προσώπων στον γενικό πληθυσμό –συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων παθήσεων- με την προοπτική βέβαια της σταδιακής κάλυψης όλων των ασθενειών.