Η φροντίδα εφήβων και νεαρών ενηλίκων με καρκίνο – Έρευνα

Γράφει: Εμμανουήλ Σαλούστρος, Παθολόγος-Ογκολόγος, Μονάδα Ογκολογίας, Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου «Βενιζέλειο-Πανάνειο»

Περισσότερο από τα δύο τρίτα (67%) των επαγγελματιών υγείας που φροντίζουν εφήβους και νέους ενήλικες με καρκίνο στην Ευρώπη δεν έχουν πρόσβαση σε εξειδικευμένα κέντρα. Το κενό στη φροντίδα είναι πιο έντονο στην Ανατολική και τη Νότια Ευρώπη σε σύγκριση με τη Δυτική και τη Βόρεια. Αυτό είναι το πιο σημαντικό συμπέρασμα έρευνας που παρουσιάστηκε τον προηγούμενο μήνα στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ογκολογίας (ESMO Congress), που έγινε στη Μαδρίτη, με τη συμμετοχή περίπου 24.000 συνέδρων. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν την ίδια ημέρα στο ηλεκτρονικό περιοδικό ESMO Open (http://esmoopen.bmj.com/content/2/4/e000252).

Το εύρημα προέρχεται από μια έρευνα σχετική με την κατάσταση της περίθαλψης αλλά και τις ερευνητικές δραστηριότητες ειδικά σε νέους ασθενείς με καρκίνο, η οποία διεξήχθη από την κοινή ομάδα εργασίας της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ογκολογίας (European Society of Medical Oncology, ESMO) και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Παιδιατρικής Ογκολογίας (SIOPE) για εφήβους και νεαρούς ενήλικες με καρκίνο.

Οι ερευνητές εκμεταλλευτήκαμε τη λίστα μελών των δύο εταιρειών και στείλαμε έναν σύνδεσμο που παρέπεμπε σε μια ηλεκτρονική έρευνα. Ο ίδιος σύνδεσμος στάλθηκε και σε μέλη διαφόρων άλλων ευρωπαϊκών ογκολογικών ομάδων. Από τις 323 απαντήσεις που λάβαμε, 266 προέρχονταν από την Ευρώπη, και τα αποτελέσματα αυτά αναφέρθηκαν στο συνέδριο ESMO 2017.

Δύο ακόμη σημαντικά συμπεράσματα που προέκυψαν από τις απαντήσεις είναι ότι περισσότερο από τα δύο τρίτα (67%) των επαγγελματιών υγείας δεν είχαν πρόσβαση σε υπηρεσίες εξειδικευμένες στη διαχείριση των όψιμων ανεπιθύμητων ενεργειών της αντικαρκινικής θεραπείας σε αυτήν την ομάδα ασθενών. Επίσης, παρόμοιο ποσοστό (69%) δεν γνώριζε κάποια ερευνητική μελέτη στην οποία θα μπορούσε να παραπέμψει τους ασθενείς του.

Άλλες παρατηρήσεις από τα αποτελέσματα της μελέτης είναι ότι οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες είχαν τη δυνατότητα να προσφέρουν στους νεαρούς ασθενείς τους με καρκίνο επαγγελματική ψυχολογική υποστήριξη και πρόσβαση σε εξειδικευμένους κοινωνικούς λειτουργούς. Σχεδόν οι μισοί είχαν συνεργασία με εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό στη φροντίδα ασθενών αυτής της ηλικιακής ομάδας. Όμως, το 38% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι οι νεαροί ασθενείς με καρκίνο δεν είχαν πρόσβαση σε ειδικούς επιστήμονες σε θέματα αναπαραγωγής και διατήρησης της γονιμότητας. Το ποσοστό αυτό ήταν υψηλότερο μεταξύ των ερωτηθέντων από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και έφτασε στο 76%.

Από τις απαντήσεις προέκυψαν και ενθαρρυντικές παρατηρήσεις. Συγκεκριμένα, 9 στους 10 από τους συμμετέχοντες δήλωσαν ότι είχαν πρόσβαση σε υπηρεσίες γενετικής συμβουλευτικής, δομές εξαιρετικής σημασίας για την καλύτερη εκτίμηση και πρόληψη του καρκίνου στους ασθενείς αυτής της ομάδας, αλλά και στους συγγενείς τους.

Επίσης, οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι συμβουλεύουν τους ασθενείς τους να διακόψουν το κάπνισμα, να ασκούνται, να τρέφονται υγιεινά και να αποφεύγουν την παχυσαρκία και την υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Οι συμπεριφορές αυτές είναι σημαντικές για την πρόληψη του καρκίνου και τη διατήρηση της υγείας.

Ο εμβολιασμός έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι στις προτεραιότητες των ερωτηθέντων, κυρίως όμως όταν απευθύνονται σε κορίτσια. Μόνο 1 στους 4 συνιστά τον εμβολιασμό και στους άρρενες ασθενείς του.

Τέλος, οι ερωτηθέντες κλήθηκαν να εκφράσουν τις προτιμήσεις τους για την εκπαίδευση που θα ήθελαν να τους προσφέρουν οι δύο επιστημονικές εταιρείες. Οι περισσότεροι δήλωσαν ότι επιθυμούν περισσότερη εκπαίδευση σχετικά με τη θεραπεία αυτής της ομάδας των ασθενών. Η αντιμετώπιση των όψιμων επιπλοκών της θεραπείας, η πρόληψη δεύτερων νεοπλασμάτων, αλλά και η μελέτη του μοριακού προφίλ των όγκων που αναπτύσσονται σε νέους ασθενείς συγκέντρωσαν σημαντικό ενδιαφέρον.

Ο συνάδελφος κ. Ιωάννης Μούντζιος, ο οποίος είναι παθολόγος-ογκολόγος στο 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας και επικεφαλής της ομάδας εργασίας που διεξήγαγε την έρευνα, δήλωσε: «Η έρευνα διαπίστωσε κενά και ανισότητες στην περίθαλψη για καρκίνο εφήβων και νεαρών ενηλίκων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η βελτίωση της φροντίδας μέσω της εκπαίδευσης και της έρευνας σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα αποτελεί μια αυξανόμενη προτεραιότητα για το ESMO και το SIOPE».

Σχολιάζοντας τη μελέτη, ο Dr Vassal δήλωσε: «Αυτοί οι ασθενείς έχουν ειδικές ανάγκες που δεν καλύπτονται από παιδιατρικά ή γενικά κέντρα ογκολογίας, ούτε από κλασικά ιατρικά κέντρα ογκολογίας, και αυτή η έρευνα δείχνει ότι οι περισσότεροι δεν έχουν πρόσβαση στη συνιστώμενη ειδική φροντίδα. Χώρες χωρίς αυτές τις υπηρεσίες μπορούν να εξετάσουν τα υπάρχοντα παραδείγματα –όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία– για τη σύσταση ομάδων με ειδική εκπαίδευση, με στόχο τη βελτίωση της φροντίδας και της επιβίωσης για εφήβους και νεαρούς ενήλικες με καρκίνο».