Οι παγίδες του υποθυρεοειδισμού

Φως στην καλά κρυμμένη και αθέατη πλευρά των παρεξηγημένων και υποτιμημένων παθήσεων του θυρεοειδούς έριξε πρόσφατα, επισκεπτόμενος την Ελλάδα ο διάσημος Αμερικανός Καθηγητής Ενδοκρινολογίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown κ. Leonard Wartofsky.

Οι δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς αδένα και ιδίως ο υποθυρεοειδισμός επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Συνέπειες οι οποίες ξεκινούν από μια απλή, αλλά ανεξήγητη αδυναμία, και μπορούν να φτάσουν στο κώμα ή, ακόμη, και στον θάνατο…

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υποθυρεοειδισμός, η πιο συχνή λειτουργική διαταραχή του θυρεοειδούς μαζί με τον υπερθυρεοειδισμό, ταλαιπωρεί έναν στους 15 συνανθρώπους μας (5-7%), ενώ ιδιαίτερη «προτίμηση» δείχνει στις γυναίκες, καθώς μια στις 7 (15%) άνω των 65 ετών εκδηλώνει συμπτώματα της πάθησης.

Ο κορυφαίος Αμερικανός επιστήμονας αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, μετά από πρόταση του Καθηγητή Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντή της Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεωργίου Χρούσου και του Καθηγητή Ενδοκρινολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μονάδα Ενδοκρινολογίας, Σακχαρώδη Διαβήτη & Μεταβολισμού, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Γ.Ν.Α. «Αρεταίειο» Γεωργίου Μαστοράκου.

Σε συνέντευξη τύπου, ο κ. Wartofsky αναφέρθηκε και στην αντιμετώπιση του υποθυρεοειδισμού, για την οποία τόνισε ότι σήμερα είναι πιο απλή και πιο αποτελεσματική από ποτέ, καθώς οι μεγάλες πρόοδοι στη φαρμακολογία έχουν καταστήσει τα θεραπευτικά σχήματα πολύ πιο ευέλικτα, με αποτέλεσμα να ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενή. «Η βάση της θεραπευτικής αγωγής είναι η ορμόνη θυροξίνη», είπε ο Καθηγητής, «η οποία πρέπει να χορηγείται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να επιφέρει την επιθυμητή ορμονική ισορροπία στον ασθενή».

Όπως τόνισε ο κ. Wartofsky, το «κλειδί» για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της νόσου είναι η όσο το δυνατόν πιο εξατομικευμένη θεραπευτική αγωγή. Χαρακτηριστικό το οποίο σήμερα είναι πιο εφικτό από ποτέ, καθώς οι νέες μορφές θυροξίνης που κυκλοφορούν επιλύουν το πιο συχνό πρόβλημα που αντιμετώπιζαν μέχρι πρότινος οι ασθενείς στη θεραπεία τους: τη δυσκολία στην απορρόφηση της ορμόνης από τον οργανισμό, η οποία σε πολλές περιπτώσεις έφτανε έως το σύνδρομο δυσαπορρόφησης.

Σύμφωνα με τους ομιλητές, η δυσκολία στην απορρόφηση της θυροξίνης μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, όπως είναι οι γαστρεντερικές διαταραχές, η λήψη διαφόρων φαρμάκων, όπως συμπληρώματα σιδήρου και ασβεστίου ή και αντιόξινα. Η ταυτόχρονη λήψη  πρωινού επηρεάζει, επίσης, την απορρόφηση.

Πλέον, τα προβλήματα αυτά παρακάμπτονται με την κυκλοφορία της θυροξίνης σε μια νέα υγρή μορφή σε μαλακή κάψουλα που κυκλοφορεί στην Ευρώπη και, προσφάτως, και στη χώρα μας, όπως, επίσης, και σε υγρή μορφή υδατικού διαλύματος που κυκλοφορεί στις Η.Π.Α., με αποτέλεσμα να απορροφάται γρήγορα και πλήρως, επιτυγχάνοντας φυσιολογικά επιθυμητά επίπεδα θυροξίνης με μεγαλύτερη ευκολία από τα παραδοσιακά δισκία.

Αναφερόμενος στην αναγόρευσή του, ο κ. Wartofsky υπογράμμισε τις μεγάλες προοπτικές που ανοίγει σήμερα η ζεύξη της τεχνολογίας με τα υπόλοιπα εκπαιδευτικά μέσα, για την παραγωγή νέων επιστημόνων υψηλού επιπέδου. Οι τεχνολογικές εξελίξεις, σημείωσε ο Καθηγητής, θα οδηγήσουν τη μαθησιακή μεθοδολογία με τη χρήση προσομοιωτών, βελτιωμένων βίντεο, εικονικών εργαστηρίων χαμηλού κόστους και συσκευών επαυξημένης πραγματικότητας, που θα επιτρέψουν στους μαθητές να μαθαίνουν ταχύτερα, να απομνημονεύουν αποτελεσματικά, να διδάσκουν καλύτερα.

Με την ηλεκτρονική μάθηση, οι σπουδαστές θα μαθαίνουν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και σε διαφορετικούς χώρους. Η αυτο-ρυθμιζόμενη εξατομικευμένη μάθηση είναι και βολική και λιγότερο δαπανηρή. Η μάθηση θα γίνει πιο διεθνοποιημένη και σε μια μεταβαλλόμενη παγκόσμια αγορά εργασίας οι σπουδαστές θα πρέπει να βοηθηθούν στην προετοιμασία της αντιμετώπισης του ανταγωνισμού για τις νέες θέσεις εργασίας με ένα δυναμικό βιογραφικό.

Για να διατηρήσουν την αποστολή τους, τα πανεπιστήμια μπορούν να εκμεταλλευτούν τα φυσικά τους πλεονεκτήματα για την προσφορά ηλεκτρονικής μάθησης με στοιχεία όπως η τεχνογνωσία των καθηγητών, τα υπολογιστικά συστήματα των πανεπιστημιουπόλεων και οι υποδομές πληροφορικής. Θα πρέπει, όμως, να εφαρμόζουν και συνεχή καινοτομία, ενώ θα αντιστέκονται στην αχαλίνωτη και δαπανηρή επέκταση, καλλιεργώντας την αλλαγή και μια μοναδική ταυτότητα. Τα πανεπιστήμια που δεν σχεδιάζουν και δεν προετοιμάζονται για το μέλλον θα μείνουν πίσω.

Από την πλευρά του, ο Καθηγητής κ. Χρούσος αναφέρθηκε στη μεγάλη σημασία της αναγόρευσης του κ. Wartofsky σε Επίτιμο Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον οποίο τόνισε ότι αποτελεί μια εξέχουσα προσωπικότητα της Ενδοκρινολογίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Παράλληλα, επεσήμανε ότι σημαντική αύξηση των ποσοστών του υποθυρεοειδισμού παρατηρείται σήμερα και στα παιδιά.

Τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών θα πρέπει να προσδιορίζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και να προσαρμόζεται η δόση της θυροξίνης καθώς το παιδί μεγαλώνει. Και κατά την διάρκεια της παιδικής ηλικίας, αν παρουσιαστεί υπολειτουργία, συνήθως λόγω αυτοάνοσης προσβολής του θυρεοειδούς, μπορεί να επηρεαστεί η απόδοση του παιδιού στο σχολείο, ή, αντίθετα, αν προκληθεί υπερλειτουργία, το παιδί μπορεί να παρουσιάσει έντονη υπερκινητικότητα και διάσπαση προσοχής, πέρα από τα άλλα συμπτώματα που έχουν αναφερθεί και για τα μεγαλύτερα άτομα.

Ο Καθηγητής κ. Μαστοράκος υπογράμμισε ότι οι διαταραχές στη λειτουργία του θυρεοειδούς μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις σε πολλά συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, καθώς οι δύο ζωτικής σημασίας ορμόνες που παράγει, η θυροξίνη και η τριιωδοθυρονίνη, ρυθμίζουν απαραίτητες κυτταρικές λειτουργίες για την κατανάλωση ενέργειας στους ιστούς. Γι’ αυτό, ο έλεγχος της λειτουργίας του αδένα είναι απαραίτητος για την πρόληψη των παθήσεων του θυρεοειδούς, ιδιαίτερα στις ομάδες που είναι πιο εκτεθειμένες, όπως τα παιδιά, οι έγκυες γυναίκες και οι ηλικιωμένοι.

Τέλος, ο Καθηγητής σημείωσε ότι οι παθήσεις του θυρεοειδούς μπορούν να   επηρεάσουν τη γονιμότητα, τόσο του άνδρα, όσο και της γυναίκας και, για το λόγο αυτόν, σε περιπτώσεις προβλημάτων γονιμότητας θα πρέπει πάντα να διερευνάται η πιθανή παρουσία τους. Αυτές οι δύο παθήσεις εμφανίζονται και κατά τη διάρκεια της κύησης. Ο υπερθυρεοειδισμός διαγιγνώσκεται πιο εύκολα, λόγω της εμφανούς νευρικότητας και έντονης καρδιακής ενεργοποίησης που προκαλεί στις πάσχουσες, αλλά ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να διαλάθει της προσοχής. Και τούτο διότι χαρακτηρίζεται, κυρίως, από κόπωση και γενικευμένη υποτονικότητα, οι οποίες πολλές φορές μπορεί να συγχέονται με τα συμπτώματα της ίδιας της εγκυμοσύνης. Με δεδομένο το γεγονός ότι και τα δύο νοσήματα συσχετίζονται με σοβαρές επιπλοκές, που μπορεί να φτάσουν μέχρι και απώλεια του εμβρύου, και, επιπλέον, ο υποθυρεοειδισμός, ακόμα και σε ήπιες μορφές, συνδέεται με προβληματική ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος του εμβρύου, η πιθανότητα παρουσίας τους πρέπει να διερευνάται με την παραμικρή, έστω, υποψία. Σημειώνεται ότι και τα δύο  νοσήματα, ιδίως ο υποθυρεοειδισμός, μπορούν να εμφανιστούν και στη λοχεία, δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα στη μητέρα.